Dòng chảy tín dụng vào lĩnh vực đầu tư kinh doanh bất động sản (BĐS) liên tục có sự tăng trưởng trong thời gian qua, tuy nhiên xét về tỷ trọng thì tăng không nhiều. Dư nợ cho vay đầu tư kinh doanh BĐS chủ yếu phục vụ cho nhu cầu thực về nhà ở của người dân.
Trong thời gian qua, NHNN đã điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, khơi thông dòng vốn tín dụng phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Các chính sách của NHNN đã và đang tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng phát triển sản xuất kinh doanh, trong đó có các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực BĐS.
Tỷ trọng cho vay đầu tư kinh doanh BĐS không lớn
Theo Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), dòng chảy tín dụng vào lĩnh vực đầu tư kinh doanh bất động sản liên tục có sự tăng trưởng trong thời gian qua (năm 2012 là 14%, năm 2013 là 14,7%, năm 2014 đạt 15,2%), tuy nhiên xét về tỷ trọng thì tăng không nhiều. Tốc độ tăng trưởng cho vay đầu tư kinh doanh BĐS trong 09 tháng đầu năm 2015 đạt 14,59% (cao hơn khoảng 2,5% so với tốc độ tăng trưởng tín dụng chung 9 tháng đầu năm 2015), dư nợ cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản chiếm tỷ trọng 8,05% tổng dư nợ tín dụng, so với cùng kỳ năm 2014 thì mức tăng không đáng kể (09 tháng đầu năm 2014 tăng trưởng 11,85%, tỷ trọng 7,86%).
Dư nợ cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản tập trung lớn nhất vào phân khúc xây dựng, sửa chữa, mua nhà, xây dựng đô thị (chiếm trên 60%). Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tính đến ngày 20/9/2015, tổng giá trị tồn kho bất động sản còn khoảng 59.395 tỷ đồng (giảm 53,8% so với Quý I/2013).
Như vậy, mặc dù tốc độ tăng trưởng cho vay đầu tư kinh doanh BĐS cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của ngành nhưng dư nợ cho vay đầu tư kinh doanh BĐS chủ yếu phục vụ cho nhu cầu thực về nhà ở của người dân và chỉ chiếm tỷ trọng 8,05% trong tổng dư nợ toàn hệ thống. Do đó, mức tăng trên không đáng lo ngại.
Với sự ấm lên của thị trường BĐS, việc xử lý tài sản đảm bảo bằng BĐS của các TCTD cũng thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, nhiều dự án xây dựng dở dang được khởi động lại và tiêu thụ tốt giúp cho doanh nghiệp kinh doanh BĐS có nguồn thu trả nợ ngân hàng.
Nhiều biện pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS
Đạt được kết quả nêu trên là do NHNN đã phối hợp với các Bộ ngành áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS, trong đó nổi bật là Chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở gói 30.000 tỷ đồng đã góp phần điều chỉnh cơ cấu của thị trường BĐS phù hợp với nhu cầu thực tế của xã hội, tạo sức lan tỏa giúp cho thị trường ấm dần lên, đẩy nhanh việc tiêu thụ hàng tồn kho BĐS, vật liệu xây dựng, giảm nợ xấu và đến nay đã giúp cho trên 31 ngàn người có thu nhập thấp, trung bình có điều kiện cải thiện về nhà ở.
Bên cạnh đó, NHNN đã triển khai nhiều chính sách thiết thực để tháo gỡ khó khăn cho thị trường, hỗ trợ cho doanh nghiệp BĐS và tạo điều kiện cho người dân có thu nhập thấp, trung bình được cải thiện về nhà ở. Cụ thể: i) Thông tư 11/2013/TT-NHNN, Thông tư 32/2014 quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở (gói 30.000 tỷ) theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ; ii) Thông tư liên tịch 01/2014/TTLT-NHNN-BXD-BTP-BTNMT về thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai; iii) Thông tư 36/2014/TT-NHNN về các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quy định giảm hệ số rủi ro đối với BĐS từ 250% xuống còn 150%; iv) Thông tư 07/2015/TT-NHNN về bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai.
Giám sát cho vay lĩnh vực BĐS
Để đảm bảo tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, bền vững giảm thiểu rủi ro trong việc cho vay BĐS và thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 51/NQ-CP ngày 02/07/2015 về phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 06/2015 (NQ 51) (trong đó Chính phủ yêu cầu NHNN giám sát chặt chẽ khi cho vay các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro (bất động sản, dự án thu hồi vốn thời gian dài,…). Thực hiện NQ 51, NHNN đã có Công văn 5492/NHNN-TD ngày 21/7/2015 và 6981/NHNN-TTGSNH ngày 14/9/2015 gửi các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài yêu cầu tăng cường kiểm soát rủi ro cho vay đối với lĩnh vực đầu tư kinh doanh BĐS. Theo đó chỉ đạo các TCTD: i) Hạn chế cho vay đối với các dự án BĐS khởi công mới, dự án BĐS có quy mô lớn, dự án BĐS cao cấp, cao ốc, văn phòng có hiệu quả thấp, tiềm ẩn rủi ro hoặc có mục đích đầu cơ BĐS; ii) Ưu tiên nguồn vốn đáp ứng nhu cầu thực về nhà ở của người dân, đầu tư các dự án nhà ở xã hội, nhà ở thương mại đáp ứng nhu cầu về nhà ở của đối tượng có thu nhập thấp, trung bình, các dự án BĐS dở dang có khả năng tiêu thụ tốt, có hiệu quả. Bên cạnh đó, NHNN luôn giám sát theo dõi chặt chẽ tình hình tín dụng vào lĩnh vực BĐS để đảm bảo kiểm soát được tăng trưởng tín dụng BĐS.
Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, định hướng cho vay của các TCTD trong lĩnh vực BĐS là: i) Tập trung nguồn vốn tín dụng đầu tư vào các dự án có hiệu quả cao, dự án nhà ở xã hội, các dự án nhà ở thương mại đáp ứng nhu cầu thực của người dân; không thực hiện cấp tín dụng đối với các nhu cầu vay vốn để đầu cơ hoặc triển khai thực hiện các dự án tiềm ẩn mức độ rủi ro cao; ii) Ưu tiên xem xét cho vay đối với các dự án dở dang nhưng có khả năng hoàn thiện và có khả năng tiêu thụ tốt, để hoàn thành dự án có nguồn thu trả nợ ngân hàng, giảm nợ xấu; iii) Tích cực triển khai hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội theo định hướng của Chính phủ, đặc biệt là chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết 02 của Chính phủ đảm bảo an toàn hiệu quả, góp phần cải thiện nhà ở cho người dân.
Ngoài ra, NHNN tiếp tục phối hợp hiệu quả với các Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành có liên quan trong việc xây dựng, triển khai các quy định của Luật nhà ở, Nghị định phát triển và quản lý nhà ở xã hội; xây dựng, quản lý và sử dụng thông tin về nhà ở và thị trường BĐS...nhằm phát triển thị trường BĐS lành mạnh, đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho người dân.
Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Chính phủ, điều hành linh hoạt của NHNN đối với lĩnh vực BĐS, cũng như các quy định mới của Luật Nhà ở và Luật kinh doanh BĐS, thị trường BĐS sẽ phát triển lành mạnh, bền vững trong thời gian tới. NHNN tiếp tục theo dõi sát tình hình cho vay đối với lĩnh vực BĐS và có những giải pháp kịp thời để đảm bảo tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, bền vững giảm thiểu rủi ro trong việc cho vay BĐS.
Phương Linh