Trước hết, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thành Trung, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái đối với hoạt động ngân hàng cũng như sự chia sẻ, thấu hiểu về những khó khăn, thách thức trong điều hành của NHNN. Về ý kiến của Đại biểu Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước xin báo cáo Đại biểu cụ thể như sau:
1. Về tỷ giá:
NHNN xin cảm ơn những đánh giá của Đại biểu về tình hình tỷ giá. Thời gian qua, NHNN đã tạo điều kiện để gia tăng tính linh hoạt của tỷ giá, nhằm hấp thu hiệu quả hơn các cú sốc bên ngoài;1 đồng thời hạn chế các biến động tỷ giá lớn trong ngắn hạn, tránh tác động tiêu cực đến sự ổn định của thị trường ngoại tệ.
Trong 5 tháng đầu năm 2023, tranh thủ điều kiện thị trường thuận lợi, NHNN đã mua được ngoại tệ nhằm bổ sung Dự trữ ngoại hối nhà nước. Từ giữa tháng 5/2023 đến nay, mặc dù tỷ giá chịu nhiều áp lực từ thị trường quốc tế và trong nước như Đại biểu đã đề cập, NHNN chưa phải bán ngoại tệ can thiệp. Thực tế, có một số thời điểm so với cuối năm 2022, VND mất giá trên 4% so với USD, đây là mức mất giá tương đối phù hợp với bối cảnh diễn biến quốc tế và diễn biến của các đồng tiền khác trong khu vực.2 Đến ngày 15/12/2023, VND mất giá khoảng 2,87% so với USD, thanh khoản thị trường ngoại tệ thông suốt.
2. Về nội dung “khả năng tiếp cận tín dụng của nhóm khách hàng là doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn gặp khó khăn”:
Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng; tuy nhiên nhu cầu và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế còn yếu trong quá trình phục hồi sau đại dịch. Để tăng khả năng hấp thụ vốn tín dụng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường vốn trong nước chưa phát triển, thị trường trái phiếu doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, nền kinh tế phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương có các giải pháp đồng bộ, quyết liệt; Trong đó tập trung triển khai các chính sách có tính dài hạn, căn bản để kích cầu, tăng sức hấp thụ vốn và nâng cao năng lực tài chính, khả năng trả nợ vay ngân hàng cho doanh nghiệp thông qua các giải pháp mở rộng, khơi thông thị trường đặc biệt là các thị trường xuất khẩu để gia tăng đơn hàng, doanh thu cho doanh nghiệp, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay ngân hàng. Ngoài ra, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục nghiên cứu để có các giải pháp, chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua việc đẩy mạnh, phát huy hiệu quả của quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; qua đó hỗ trợ các doanh nghiệp này nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng từ hệ thống ngân hàng và các nguồn vốn trong nền kinh tế.
3. Về quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước (DTNHNN):
DTNHNN giữ vai trò quan trọng đối với an ninh kinh tế và tài chính của một quốc gia, được Chính phủ giao cho NHNN Việt Nam quản lý theo quy định của pháp luật về ngoại hối nhằm thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia, bảo đảm khả năng thanh toán quốc tế và bảo toàn DTNHNN. Vì vậy, đồng quan điểm với ý kiến của Đại biểu, thời gian qua, NHNN luôn bám sát các chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, quản lý DTNHNN phục vụ điều hành chính sách tiền tệ quốc gia, đảm bảo tuân thủ nguyên tắc bảo toàn, thanh khoản và sinh lời.
Trong những giai đoạn thị trường ngoại hối trong nước thuận lợi, quy mô DTNHNN đã liên tục được cải thiện, gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc bên ngoài, tạo lập và củng cố lòng tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, thu hút nguồn vốn FDI, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Tương ứng với mức thặng dư của cán cân thanh toán tổng thể, quy mô DTNHNN trong giai đoạn vừa qua đã tăng khá mạnh, lên mức cao nhất trong lịch sử và vượt ngưỡng 12 tuần nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ theo khuyến nghị của IMF.
Quy mô DTNHNN duy trì ổn định ở mức khá cao giúp NHNN chủ động trong thực thi chính sách tiền tệ và tỷ giá. Trong giai đoạn cần sử dụng DTNHNN để hỗ trợ điều tiết cung cầu ngoại tệ trên thị trường, NHNN đã bán ngoại tệ can thiệp với liều lượng và các hình thức phù hợp, kết hợp điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ, giải pháp chính sách tiền tệ và truyền thông để ổn định tâm lý thị trường, hạn chế tối đa quy mô can thiệp ngoại hối.
Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục bám sát các chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, quản lý DTNHNN theo đúng nguyên tắc bảo toàn, thanh khoản, sinh lời; tạo thuận lợi cho việc điều hành chính sách tiền tệ và tỷ giá, tiếp tục củng cố lòng tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, thu hút dòng vốn FDI, góp phần phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời đáp ứng nhu cầu đột xuất, cấp bách của Nhà nước theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các quy định có liên quan.
4. Về phối hợp chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ: Trong điều hành chính sách tiền tệ, NHNN thường xuyên phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác, nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, NHNN đã điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ để điều tiết tiền tệ nhằm ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo thanh khoản tốt cho thị trường, duy trì mặt bằng lãi suất ở mức hợp lý, vừa góp phần thực hiện mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ nhưng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho Bộ Tài chính phát hành trái phiếu Chính phủ với lãi suất rất thấp (thấp hơn nhiều so với lãi suất trái phiếu Chính phủ ở các quốc gia phát triển như Mỹ), giảm áp lực về chi phí lãi vay cho ngân sách nhà nước.
Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước cũng như mục tiêu của chính sách tiền tệ để điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác để ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
5. Về công tác thanh tra, giám sát và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về hoạt động ngân hàng:
Công tác thanh tra, giám sát các TCTD tiếp tục được NHNN chú trọng và tăng cường nhằm ngăn chặn, phát hiện và xử lý nghiêm các rủi ro, tồn tại và sai phạm của TCTD, góp phần bảo đảm an ninh, kỷ luật trên thị trường tiền tệ, ngân hàng. Công tác giám sát các TCTD tiếp tục được tăng cường và có sự kết nối chặt chẽ với công tác thanh tra; qua đó, đã kịp thời phát hiện, cảnh báo các rủi ro, vi phạm trong hoạt động của các TCTD. Nội dung giám sát không chỉ dừng lại ở việc giám sát tình hình tuân thủ, chấp hành các quy định về an toàn trong hoạt động mà còn chú trọng đến việc giám sát, đánh giá rủi ro trong hoạt động của các TCTD. Trên cơ sở kết quả giám sát, NHNN đã ban hành các văn bản chỉ đạo, chấn chỉnh các TCTD về các vấn đề trong hoạt động... Đồng thời, NHNN đã tập trung giám sát các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro như cấp tín dụng đối với khách hàng, nhóm khách hàng lớn, các lĩnh vực bất động sản, tiêu dùng, trái phiếu, nợ xấu cao, các khách hàng và nhóm khách hàng có dư nợ lớn mới phát sinh, các khoản lãi và phí phải thu lớn...
Bên cạnh đó, NHNN tập trung xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế chính sách quan trọng về tiền tệ và hoạt động ngân hàng; thường xuyên rà soát, hệ thống hóa văn bản, theo dõi tình hình thi hành pháp luật để kịp thời phát hiện, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, bảo đảm hệ thống ngân hàng hoạt động an toàn và từng bước áp dụng chuẩn mực quốc tế.
Hiện nay, NHNN đang xây dựng dự thảo Luật các TCTD (sửa đổi) nhằm hoàn thiện cơ chế cơ cấu lại tổ chức tín dụng yếu kém; nâng cao năng lực quản trị, điều hành của TCTD, tăng cường các biện pháp để hạn chế thao túng, chi phối trong hoạt động của TCTD.
Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình hoạt động của các TCTD; tập trung thanh tra, giám sát các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nhằm ngăn chặn, phát hiện và xử lý nghiêm các rủi ro, tồn tại và sai phạm của TCTD, góp phần bảo đảm an ninh, kỷ luật trên thị trường tiền tệ, ngân hàng. Tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tiền tệ, hoạt động ngân hàng, cơ cấu lại các TCTD, xử lý nợ xấu góp phần tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tạo lập khuôn khổ pháp lý quan trọng cho NHNN điều hành chính sách tiền tệ, thúc đẩy quá trình cơ cấu lại và lành mạnh hóa hệ thống các TCTD.
Trên đây là ý kiến giải trình của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về nội dung trao đổi của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thành Trung. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kính mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ hơn nữa của Đại biểu đối với hoạt động của ngành Ngân hàng.
Trân trọng cảm ơn Đại biểu./.