Theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài mới nhất do Vụ Dự báo, thống kê – NHNN tiến hành vào tháng 9/2017, đa số các TCTD đánh giá môi trường kinh doanh và kết quả kinh doanh của đơn vị mình tiếp tục cải thiện trong Quý III/2017 và kỳ vọng tăng tốc trong Quý cuối năm, mức độ lành mạnh của các nhóm khách hàng được cải thiện, cầu về sử dụng dịch vụ tài chính – ngân hàng gia tăng, đặc biệt là nhu cầu vay vốn, thanh khoản của hệ thống ngân hàng duy trì ở trạng thái tốt, tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng tiếp tục xu hướng giảm, huy động vốn và tín dụng được kỳ vọng tăng nhanh hơn trong quý cuối năm.
Ngành ngân hàng kỳ vọng tăng tốc trong Quý cuối năm
Điều chỉnh tăng nhẹ kỳ vọng về tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2017
Dự kiến trong năm 2017, 89% TCTD kỳ vọng lợi nhuận trước thuế của đơn vị tăng trưởng dương so với năm 2016 với mức tăng trưởng toàn hệ thống bình quân kỳ vọng đạt 13,63%, điều chỉnh tăng nhẹ so với kỳ vọng của các TCTD tại cuộc điều tra tháng 6/2017 (13,22%). Trong đó, thu nhập ròng từ phí và dịch vụ kỳ vọng tăng 18,53%, thu nhập ròng từ hoạt động tự doanh dự kiến tăng 9,76%.
Các nhân tố chủ quan và khách quan trong Quý III/2017 đều có sự cải thiện hơn Quý II/2017, trong đó các nhân tố chủ quan được đánh giá cải thiện mạnh hơn. Trong các nhân tố chủ quan, “Chính sách và dịch vụ chăm sóc khách hàng của TCTD” (với chỉ số cân bằng đạt 43%) là nhân tố được đánh giá cải thiện tích cực nhất. Đối với nhân tố khách quan, “Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của TCTD” và “Cơ chế quản lý và quy định về an toàn hoạt động ngân hàng của NHNN” tiếp tục được đánh giá là cải thiện hơn so với các nhân tố khác. Tính chung cả năm 2017, các TCTD kỳ vọng yếu tố chủ quan và khách quan của môi trường kinh doanh tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ so với năm 2016.
Tỷ lệ TCTD lo ngại nguy cơ rủi ro khách hàng “tăng” trong Quý tới hoặc trong cả năm 2017 đã giảm đáng kể so với các kỳ điều tra trước.
Mức độ lành mạnh của các nhóm khách hàng tiếp tục được duy trì ổn định với 79,1% TCTD nhận định rủi ro tổng thể hiện đang ở mức bình thường, 13,2% TCTD nhận định rủi ro ở mức “thấp” và chỉ có 7,7% TCTD lo ngại rủi ro còn ở mức “cao” (khá tương đồng với kết quả điều tra ghi nhận tại thời điểm cuối Quý II/2017: 79%; 14%; 7%). Dự báo cho cả năm 2017, 82,6% TCTD kỳ vọng rủi ro của các nhóm khách hàng tiếp tục “ổn định” hoặc “giảm” so với năm 2016, mặc dù vẫn còn 17,4% TCTD lo ngại rủi ro các nhóm khách hàng có thể “tăng” nhưng tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 24% của kỳ điều tra trước.
TCTD tiếp tục lạc quan về xu hướng gia tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ tài chính – ngân hàng của khách hàng trong năm 2017, đặc biệt là nhu cầu vay vốn trong quý IV/2017.
Đánh giá tổng thể năm 2017, 70,3% TCTD kỳ vọng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng của khách hàng có sự gia tăng so với năm 2016, (trong đó 10,1% nhận định “tăng mạnh” và 52,8% “tăng nhẹ”) – cao hơn so với 62,9% TCTD kỳ vọng tại kỳ báo cáo trước; trong đó đa số các TCTD tiếp tục kỳ vọng mạnh mẽ vào sự phục hồi của nhu cầu vay vốn (70,65% TCTD kỳ vọng tăng trong đó 10,9% TCTD kỳ vọng “tăng mạnh”), nhu cầu tiền gửi tiết kiệm và dịch vụ thanh toán cũng được 52-56% TCTD kỳ vọng tăng.
Thanh khoản ở trạng tốt và tỷ lệ nợ xấu có xu hướng giảm
Đánh giá về tình hình thanh khoản của hệ thống ngân hàng, các TCTD cho biết thanh khoản của hệ thống ngân hàng tiếp tục duy trì ở trạng thái tốt và được cải thiện, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế. Tỷ lệ % TCTD lạc quan về tình hình thanh khoản tại thời điểm hiện tại tăng lên với 85% TCTD nhận định thanh khoản của đơn vị mình ở trạng thái “tốt” đối với cả VND và ngoại tệ, 12% nhận định thanh khoản ở trạng thái “ổn định”. Tính đến cuối năm 2017 so với cuối năm 2016, có 56% TCTD kỳ vọng tình hình thanh khoản của họ được cải thiện ở cả VND và ngoại tệ, trong đó 16% TCTD kỳ vọng “cải thiện nhiều” và 39% TCTD nhận định tình hình thanh khoản của đơn vị họ “ổn định”.
Gần 90% TCTD nhận định tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng của đơn vị mình trong Quý III/2017 không đổi hoặc giảm nhẹ so với Quý II/2017 và trên 90% TCTD kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng giữ nguyên không đổi hoặc tiếp tục giảm trong Quý IV/2017. Đặc biệt, tại cuộc điều tra quý này, số TCTD nhận định và kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu “giảm nhẹ” và “giảm mạnh” tăng lên đáng kể so với cuộc điều tra quý trước. Tính đến cuối năm 2017, các TCTD ước tính tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng bình quân của toàn hệ thống TCTD ở mức 2,83%.
Huy động vốn và tín dụng được kỳ vọng tăng tốc trong quý cuối năm
Huy động vốn toàn hệ thống TCTD được kỳ vọng tăng trưởng nhanh hơn trong quý cuối năm, bình quân kỳ vọng đạt 5,32% trong Quý IV/2017 (tăng nhẹ so với mức kỳ vọng 5,2% và tăng cao so với mức tăng thực tế 3,74% của cùng kỳ năm trước, cao hơn so với mức kỳ vọng tăng 4,7% của quý trước) và tăng 16,03% trong cả năm 2017 (giữ nguyên so với kỳ vọng tại kỳ điều tra trước nhưng thấp hơn mức tăng thực tế 17,84% của năm 2016).
Dư nợ tín dụng cho nền kinh tế cũng được kỳ vọng tăng tốc trong quý cuối năm, bình quân kỳ vọng tăng trưởng 6,07% trong Quý IV/2017 (cao hơn mức tăng thực tế 5,91% của Quý IV/2016 và mức tăng kỳ vọng 5,09% của quý trước) và tăng 17,02% trong năm 2017 (cao hơn so với mức kỳ vọng 16,3% ghi nhận tại kỳ điều tra trước, nhưng vẫn thấp hơn mức tăng thực tế 18,25% của năm 2016).
Lãi suất cho vay được kỳ vọng giảm
Dự báo về diễn biến lãi suất trong Quý IV/2017: Nhóm NHTMNN có bình quân kỳ vọng giảm đối với cả lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi (0,06-0,15 đpt), nhóm NHTMCP lớn có bình quân kỳ vọng lãi suất cho vay giảm mạnh nhất (-0,45 đpt) và lãi suất tiền gửi tăng cao nhất (+0,57 đpt). Nhận định về mặt bằng lãi suất trong năm 2017 so với cuối năm 2016: cả 2 nhóm NHTMCP lớn và NHTMCP nhỏ đều có bình quân kỳ vọng mặt bằng lãi suất cho vay giảm tương ứng là 0,09 đpt và 0,03 đpt. Bình quân toàn hệ thống, mặt bằng lãi suất được kỳ vọng giảm 0,22 đpt đối với lãi suất cho vay và tăng 0,17 đpt đối với lãi suất tiền gửi trong Quý IV/2017.
Nhìn chung, các TCTD tiếp tục vững tin về triển vọng của nền kinh tế trong năm 2017, các chính sách điều hành của Chính phủ và NHNNVN trong năm 2017 tiếp tục tạo hành lang pháp lý thuận lợi, hỗ trợ tích cực việc tiếp cận nguồn vốn vay cho các doanh nghiệp và đồng thời hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh của ngành ngân hàng, qua đó thúc đẩy tăng trưởng tín dụng góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đạt được mục tiêu đề ra.
Nguyễn Hòa - DBTK