Các vấn đề pháp lý liên quan đến hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp và giải quyết tranh chấp tại tòa án

Hội thảo có sự tham dự của ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng Thư ký HHNH; ông Nguyễn Hữu Chính – Chánh án TAND TP. Hà Nội; đại diện lãnh đạo Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), TAND TP. Hà Nội và TAND các quận trên địa bàn, Viện Kiểm sát Nhân dân (KSND) cấp cao tại Hà Nội, Viện Kiểm sát Nhân dân TP. Hà Nội, Tổng Cục thi hành án; đại diện các tổ chức tín dụng (TCTD)…

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng Thư ký HHNH cho biết, thời gian qua, được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của Đảng, Chính phủ và sự phối hợp, hỗ trợ tích cực của các Bộ, ngành liên quan, việc xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm tại các TCTD đã đạt được những kết quả tích cực. Đặc biệt, từ khi Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội ra đời, Chính phủ và các Bộ, ngành đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện; trong đó Hội đồng thẩm phán TAND tối cao ban hành Nghị quyết số 03/2018/NQ-HĐTP nhằm hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật trong giải quyết tranh chấp về xử lý nợ xấu; Viện KSND tối cao ban hành Hướng dẫn số 25/HD-VKSTC ngày 18/4/2022 về một số nội dung kiểm sát việc giải quyết vụ án kinh doanh, thương mại về “Tranh chấp hợp đồng tín dụng”… qua đó tạo cơ chế xử lý đồng bộ, hiệu quả nhằm giải quyết nhanh, dứt điểm nợ xấu tại các TCTD.

Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại, tín dụng, ngân hàng tại Tòa án hiện còn một số vướng mắc, bất cập. Qua nghiên cứu, rà soát, HHNH thấy rằng ngoài nguyên nhân do những hạn chế, bấp cập trong các quy định của pháp luật, sự sai sót của một số cán bộ ngân hàng trong quá trình thẩm định cho vay, thì cũng phát sinh nhiều vướng mắc do quan điểm giải quyết tranh chấp của các cơ quan tố tụng từ khâu thụ lý đến quá trình giải quyết tại Tòa án các cấp còn rất khác nhau và chưa có sự thống nhất như: xác định người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, xác định địa chỉ của người bị kiện; việc xem xét, thẩm định tại chỗ đối với tài sản bảo đảm; việc áp dụng quy định về lãi suất, về thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Tòa án, về giải quyết tranh chấp liên quan đến tài sản bảo đảm theo thủ tục rút gọn, về việc hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự, đặc biệt liên quan đến bảo vệ người thứ ba ngay tình - đây là vướng mắc mà các TCTD đề nghị HHNH hỗ trợ có ý kiến bảo vệ quyền lợi hợp pháp nhiều nhất.

Ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng Thư ký HHNH phát biểu tại hội thảo.

Theo Tổng Thư ký HHNH Nguyễn Quốc Hùng, hội thảo sẽ tập trung trao đổi, thảo luận về thực trạng giải quyết tranh chấp các vụ án kinh doanh thương mại, tín dụng, ngân hàng tại TAND TP. Hà Nội và các quận, huyện trên địa bàn; những quan điểm khác nhau giữa Tòa án và các ngân hàng, các vấn đề pháp lý dẫn đến mâu thuẫn trong xử lý tranh chấp. Bên cạnh đó, hội thảo nhằm chia sẻ kinh nghiệm về việc xử lý các vụ án liên quan đến hoạt động ngân hàng thời gian qua; bài học kinh nghiệm và các biện pháp phòng tránh cho các ngân hàng; gợi ý cho các ngân hàng khi xác lập hợp đồng, các vấn đề cần lưu ý. Từ đó, xem xét đề xuất TAND Tối cao phát triển các bản án, quyết định của Tòa án trong lĩnh vực ngân hàng phát triển thành án lệ và ban hành các văn bản hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật trong giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực ngân hàng.

Tổng Thư ký HHNH khẳng định, đây là những vấn đề thực sự cấp thiết mà các TCTD đang gặp phải, cần sớm được tháo gỡ, giải quyết để hỗ trợ việc thu hồi nợ, xử lý nợ xấu, đặc biệt trong bối cảnh nợ xấu, nợ tồn đọng, nợ xấu tiềm ẩn của các TCTD vẫn đang tiếp tục phát sinh và có xu hướng gia tăng trong thời gian tới do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và các TCTD đang tích cực áp dụng các biện pháp thu hồi nợ, trong đó biện pháp tố tụng vẫn là lựa chọn cơ bản, chủ yếu.

Ông Nguyễn Hữu Chính – Chánh án TAND TP. Hà Nội phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Hữu Chính – Chánh án TAND TP. Hà Nội cho biết, giải quyết những vụ án tranh chấp tín dụng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của TAND TP. Hà Nội. Vì vậy, việc tìm ra những khó khăn, vướng mắc trong giải quyết án tín dụng và đưa ra các giải pháp tích cực, triệt để là cấp thiết, nhất là trong bối cảnh lượng án tín dụng ngày càng tăng; tránh chậm trễ, ảnh hưởng tới tài sản của ngân hàng, nhân dân và nhà nước.

Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Thành Long – Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế Ngân hàng đã trình bày báo cáo tóm tắt về thực trạng tranh chấp kinh doanh thương mại, tín dụng, ngân hàng tại các TCTD, đồng thời đưa ra một số kiến nghị, đề xuất. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng trao đổi, thảo luận về thực tiễn các vụ việc tranh chấp hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp liên quan đến các khoản vay cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các TCTD; công tác xử lý tranh chấp tại các Tòa án hiện nay; các vấn đề pháp lý các TCTD cần lưu ý liên quan đến hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp…

LK