Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) vừa công bố một Báo cáo thảo luận (Discussion Paper - DP), đặt nền móng cho các cải cách quan trọng đối với thị trường repo trái phiếu chính phủ Anh (gilt repo). Động thái này cho thấy BoE đang ngày càng quan tâm đến khả năng chống chịu của một thị trường vốn được coi là huyết mạch của hệ thống tài chính.
Trụ sở BOE ở London (Nguồn: Internet)
Repo - mắt xích then chốt của thị trường trái phiếu
Trong bức tranh tài chính toàn cầu, trái phiếu chính phủ thường được coi là tài sản “an toàn tuyệt đối” và là chuẩn tham chiếu cho các loại lãi suất. Tại Anh, thị trường repo trái phiếu chính phủ đóng vai trò bảo đảm thanh khoản và duy trì sự ổn định cho thị trường trái phiếu. Nói cách khác, repo là cơ chế “bôi trơn” cỗ máy vận hành của thị trường vốn.
Chính vì vậy, những biến động gần đây trên thị trường tài chính, đặc biệt sau cú sốc “mini-budget” năm 2022 khiến lợi suất trái phiếu Anh tăng vọt, đã nhấn mạnh sự cần thiết phải có các biện pháp tăng cường sức chống chịu cho thị trường này. BoE, với vai trò là trụ cột ổn định tài chính, không thể đứng ngoài cuộc.
Hai lựa chọn cải cách trọng tâm
Báo cáo thảo luận lần này của BoE tập trung vào hai giải pháp chủ đạo:
Một là, tăng cường thanh toán bù trừ tập trung (central clearing): Nếu được triển khai, giải pháp này có thể giúp các nhà giao dịch tối ưu bảng cân đối kế toán, giảm rủi ro tín dụng đối tác và quan trọng hơn, hạn chế rủi ro từ việc tháo gỡ hỗn loạn các vị thế đòn bẩy cao. Đây là cách tiếp cận đã và đang được Mỹ áp dụng khi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) yêu cầu bù trừ tập trung cho hầu hết các giao dịch repo trái phiếu Kho bạc Mỹ từ giữa năm 2027.
Hai là, thiết lập mức chiết khấu (haircuts) hoặc ký quỹ tối thiểu đối với giao dịch repo không bù trừ tập trung: Biện pháp này nhằm giảm rủi ro tín dụng đối tác, đồng thời buộc các vị thế có đòn bẩy cao phải duy trì lớp đệm an toàn. Điều này có thể làm tăng chi phí giao dịch trong ngắn hạn nhưng lại giúp thị trường ổn định hơn trong dài hạn.
Ngoài ra, BoE cũng cân nhắc các lựa chọn bổ sung như tăng cường công bố thông tin đối tác, cả khu vực công lẫn tư nhân. Đây là những bước đi nhằm nâng cao tính minh bạch, đồng thời tạo thêm lớp phòng vệ trước các cú sốc tài chính bất ngờ.
Vì sao BoE hành động lúc này?
Theo bà Sarah Breeden, Phó Thống đốc BoE phụ trách Ổn định Tài chính, điều quan trọng là các thị trường dựa trên tài chính, đặc biệt là các thị trường lãi suất đồng bảng, phải hấp thụ thay vì khuếch đại cú sốc. Bà nhấn mạnh rằng BoE đã có những bước đi ban đầu để xử lý điểm dễ tổn thương của thị trường repo, song cải cách sâu rộng hơn là cần thiết.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh áp lực quốc tế gia tăng. Hội đồng Ổn định Tài chính (Financial Stability Board - FSB) đang thúc đẩy một chương trình nghị sự toàn cầu nhằm củng cố sức mạnh của các thị trường tài chính cốt lõi, còn Mỹ thì đi trước một bước với quy định bù trừ tập trung bắt buộc. Nếu BoE chậm trễ, hệ thống tài chính Anh có nguy cơ tụt hậu so với chuẩn mực quốc tế, trong khi London vẫn đang muốn duy trì vị thế trung tâm tài chính toàn cầu.
Tác động dự kiến tới thị trường tài chính
Việc tăng cường bù trừ tập trung và áp đặt mức chiết khấu tối thiểu chắc chắn sẽ làm thay đổi chi phí vận hành của các nhà giao dịch. Trong ngắn hạn, một số thành viên thị trường có thể đối mặt với chi phí ký quỹ cao hơn, buộc họ phải tái cấu trúc bảng cân đối kế toán hoặc giảm đòn bẩy. Điều này có thể làm giảm thanh khoản tại một số thời điểm.
Tuy nhiên, trong dài hạn, các biện pháp này có khả năng tăng cường lòng tin của nhà đầu tư. Bằng cách giảm rủi ro từ các vị thế tập trung và hạn chế nguy cơ tháo chạy đồng loạt, thị trường repo có thể trở thành nền tảng ổn định hơn cho hệ thống tài chính. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường trái phiếu chính phủ Anh ngày càng nhạy cảm với biến động chính sách và dòng vốn quốc tế.
Các ngân hàng và tổ chức tài chính lớn - vốn là người chơi chính trên thị trường repo sẽ phải điều chỉnh. Một mặt, họ sẽ hưởng lợi từ sự minh bạch và hiệu quả cao hơn của cơ chế bù trừ tập trung. Mặt khác, chi phí tuân thủ và yêu cầu vốn bổ sung có thể làm giảm biên lợi nhuận. Với các quỹ phòng hộ, vốn thường sử dụng repo để tài trợ cho các vị thế đòn bẩy cao, việc siết chặt quy định sẽ hạn chế mức độ rủi ro họ có thể chấp nhận.
Quyết định của BoE cũng đặt Vương quốc Anh vào quỹ đạo tương đồng với Mỹ và một số trung tâm tài chính khác. Tại Mỹ, SEC kỳ vọng việc bù trừ tập trung sẽ làm giảm thiểu rủi ro hệ thống, đặc biệt sau những biến động trên thị trường trái phiếu Kho bạc trong giai đoạn đại dịch Covid-19.
Nếu Anh áp dụng các biện pháp tương tự, điều này không chỉ giúp thị trường nội địa ổn định hơn mà còn tạo sự đồng bộ xuyên biên giới, giúp các định chế tài chính hoạt động trên nhiều thị trường dễ dàng quản lý rủi ro hơn. Đây là yếu tố quan trọng khi dòng vốn toàn cầu ngày càng gắn kết.
Kịch bản tiếp theo
BoE hiện đang trong giai đoạn lắng nghe ý kiến phản hồi. Các bước đi tiếp theo sẽ được cân nhắc cùng với Bộ Ngân khố Hoàng gia (HM Treasury) và Cơ quan Quản lý nợ của Chính phủ Anh (DMO). Nếu bất kỳ biện pháp nào được triển khai, một quá trình tham vấn chính thức sẽ diễn ra, với lộ trình cụ thể để các thành viên thị trường có thời gian chuẩn bị.
Điều này đồng nghĩa rằng thay đổi sẽ không đến ngay lập tức. Nhưng thông điệp mà BoE gửi đi rất rõ ràng, đó là, ổn định tài chính là ưu tiên hàng đầu và thị trường repo - vốn từng bị xem là một phần ít được chú ý giờ đây được đặt vào trung tâm của chiến lược củng cố hệ thống.
Có thể nói, động thái công bố Báo cáo thảo luận của BoE không chỉ là một thủ tục chính sách thông thường, mà là dấu hiệu cho thấy ngân hàng trung ương Anh sẵn sàng tái thiết kế cấu trúc thị trường repo để bảo đảm an toàn cho hệ thống tài chính.
Trong ngắn hạn, thị trường có thể đối diện với chi phí cao hơn và sự điều chỉnh về thanh khoản. Nhưng về lâu dài, cải cách này có thể giúp Vương quốc Anh tránh lặp lại những cú sốc tài chính như năm 2022, đồng thời giữ vững vị thế trung tâm tài chính toàn cầu trước áp lực hội nhập quốc tế.
Với thị trường, thông điệp đã rõ: Repo không chỉ là một công cụ kỹ thuật, mà là mắt xích quyết định sự ổn định của toàn bộ hệ thống tài chính.
MC (Theo Bank of England)