Kết quả cuộc Điều tra xu hướng kinh doanh của các TCTD do Vụ Dự Báo Thống kê, Ngân hàng Nhà nước vừa mới hoàn thành cho thấy các TCTD khá lạc quan về kết quả đạt được trong năm 2016 và vững tin vào những bước phát triển mới trong năm 2017.
Cuộc điều tra được tiến hành từ ngày 25/11/2016 đến ngày 13/12/2016, đối tượng là toàn bộ các TCTD và chi nhánh NHNN tại Việt Nam, tỷ lệ trả lời đạt 89%. Kết quả điều tra được phân tích dựa trên phương pháp cân bằng (Balance Method) và các TCTD được gắn trọng số dựa trên tương quan về quy mô tổng tài sản của TCTD hoặc dư nợ tín dụng hoặc huy động vốn tùy theo tính chất câu hỏi.
Môi trường kinh doanh bên trong và bên ngoài cải thiện rõ nét hơn trong Quý IV/2016, hứa hẹn tiếp tục cải thiện trong năm 2017, tạo đà cho các bước phát triển mới trong ngành ngân hàng.
Theo đánh giá của các TCTD, trong quý IV/2016, các yếu tố nội tại và các nhân tố môi trường kinh doanh bên ngoài có cải thiện rõ nét hơn nhiều so với quý trước. Trong các nhân tố khách quan thì “Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của TCTD” được đánh giá là có bước cải thiện mạnh mẽ. Các TCTD kỳ vọng các yếu tố chủ quan và khách quan của môi trường kinh doanh tiếp tục được cải thiện mạnh hơn trong năm 2017 so với năm 2016.
Các TCTD nhận định, tình hình kinh doanh tổng thể của ngành ngân hàng liên tục được cải thiện qua các quý của năm 2016 và kỳ vọng tiếp tục được cải thiện trong năm 2017: 79% TCTD nhận định tình hình kinh trong trong năm 2016 cải thiện hơn so với năm 2015; 63% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh tiếp tục cải thiện trong Quý I/2017 và 85% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh cải thiện trong cả năm 2017 so với năm 2016, trong đó 20% TCTD kỳ vọng “cải thiện nhiều” và 65% TCTD kỳ vọng “cải thiện ít”.
Bình quân kỳ vọng về tăng trưởng lợi nhuận trước thuế năm 2016 của toàn hệ thống ước tính ở mức 8,27%, đã được điều chỉnh giảm so với mức bình quân kỳ vọng 14,4% cho năm 2016 ghi nhận tại cuộc điều tra cuối năm 2015 và mức dự đoán của các TCTD tại cuộc điều tra quý trước, nhưng cao hơn so với mức lợi nhuận ước tính bình quân của cùng kỳ năm 2015.
Dự kiến trong năm 2017, 89,5% TCTD kỳ vọng lợi nhuận của đơn vị tăng trưởng dương so với năm 2016 với mức tăng trưởng bình quân toàn hệ thống kỳ vọng đạt 13,4%, cao hơn so với mức tăng bình quân ước tính của năm 2016. Trong đó, thu nhập ròng từ lãi kỳ vọng tăng 12,74%, thu nhập ròng từ phí và dịch vụ kỳ vọng tăng 16,57%, thu nhập ròng từ hoạt động tự doanh dự kiến tăng thấp (5,25%).
Nhu cầu tăng bền vững, giá bình quân sản phẩm, dịch vụ vẫn trong xu hướng giảm
Theo các TCTD, nhu cầu của khách hàng đối với sản phẩm dịch vụ tài chính – ngân hàng tăng bền vững qua các Quý của năm 2016, trong đó nhu cầu vay vốn tăng rõ nét nhất, sau đó đến nhu cầu dịch vụ thanh toán, thẻ rồi đến nhu cầu gửi tiền. Trong Quý I/2017 và cả năm 2017, các TCTD tiếp tục lạc quan về triển vọng gia tăng nhu cầu của khách hàng.
Trái ngược với kỳ vọng của các TCTD ghi nhận tại cuộc điều tra tháng 12/2015 về xu hướng tăng nhẹ bình quân giá sản phẩm dịch vụ tài chính ngân hàng trong năm 2016, kết quả điều tra qua các quý của năm 2016 cho thấy các TCTD nhìn chung vẫn đang trong xu hướng giảm giá bình quân sản phẩm dịch vụ, đặc biệt là lãi suất biên để đồng hành cùng các nỗ lực phục hồi tăng trưởng kinh tế. Xu hướng giữ ổn định mặt bằng giá sản phẩm dịch vụ vẫn được dự báo cho Quý I/2017. Trong năm 2017, 52% TCTD dự kiến “giữ nguyên” mức giá bình quân sản phẩm dịch vụ của mình, 21,3% TCTD dự kiến tiếp tục “giảm nhẹ” nhưng cũng có 26,7% TCTD dự kiến tăng giá bình quân các sản phẩm dịch vụ.
Rủi ro của khách hàng về cơ bản ổn định, tỷ lệ nợ xấu tiếp tục xu hướng giảm
Tại thời điểm cuối năm 2016, 85% TCTD nhận định rủi ro tổng thể của các nhóm khách hàng hiện đang ở mức bình thường (69%) và thấp (16%), 15% TCTD nhận định rủi ro vẫn ở mức cao. Trong các nhóm khách hàng, khách hàng là TCTD tiếp tục được đánh giá là nhóm có rủi ro thấp nhất, sau đó đến nhóm khách hàng là TCKT và cao hơn là cá nhân. Đánh giá về triển vọng rủi ro của các nhóm khách hàng trong Quý I/2017, 73% TCTD kỳ vọng mặt bằng rủi ro tiếp tục “ổn định”, 8,4% TCTD dự báo “giảm”, tuy nhiên cũng có 19,3% TCTD dự báo “tăng”. Tính chung cả năm 2017, 54% TCTD dự báo mặt bằng rủi ro “ổn định”, 16% TCTD dự báo giảm và 30% dự báo “tăng”.
Hầu hết các TCTD nhận định tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng của đơn vị mình trong quý IV/2016 không đổi hoặc giảm so với quý III/2016 và tiếp tục kỳ vọng giữ nguyên không đổi hoặc giảm trong Quý I/2017 và tiếp tục điều chỉnh giảm tính đến cuối năm 2017
Thanh khoản tiếp tục cải thiện và duy trì ở trạng thái tốt
Theo nhận định của các TCTD, thanh khoản hệ thống ngân hàng tiếp tục được cải thiện trong Quý IV/2016 so với quý trước, hiện đang duy trì ở trạng thái “tốt” đối với cả VND và ngoại tệ. Đánh giá tổng thể năm 2016, 96% TCTD nhận định tình hình thanh khoản của họ đã được cải thiện hoặc “không đổi” so với năm 2015, trong đó 15-25% TCTD đánh giá tình hình thanh khoản đã được “cải thiện nhiều”.
Nhận định về triển vọng thanh khoản trong Quý I/2017, 35-39% TCTD kỳ vọng thanh khoản tiếp tục được cải thiện, 55-58% TCTD tin tưởng thanh khoản của hệ thống tiếp tục duy trì ở trạng thái tốt như hiện nay đối với cả VNĐ và ngoại tệ mặc dù có kỳ Tết Nguyên đán. Trong cả năm 2017, đa số các TCTD kỳ vọng tình hình thanh khoản của hệ thống ngân hàng tiếp tục diễn biến khả quan đối với cả VND và ngoại tệ.
Mặt bằng lãi suất được kỳ vọng tiếp tục ổn định trong năm 2017
Mặt bằng lãi suất được hầu hết các TCTD kỳ vọng ổn định trong năm 2017. Tương tự như kết quả điều tra cuối năm 2015, một số ít TCTD kỳ vọng mặt bằng lãi suất có thể tăng nhưng là mức tăng rất nhẹ (bình quân khoảng 0,2%) trong năm tới. Tuy nhiên, diễn biến thực tế của năm 2016 cho thấy mặt bằng lãi suất cho vay ổn định trong năm 2016. Đây thực sự là một thành công lớn của NHNN trong việc điều hành chính sách tiền tệ năm 2016 nhằm góp phần vào nỗ lực hỗ trợ phục hồi, tăng trưởng kinh tế và gia tăng lợi ích cho người dân, doanh nghiệp.
Huy động vốn và tín dụng được kỳ vọng tiếp tục đà tăng trưởng bền vững. NHNN thành công trong nỗ lực chống Đôla hóa nền kinh tế.
Kết quả điều tra cho thấy các TCTD tiếp tục lạc quan về khả năng thu hút nguồn vốn huy động từ nền kinh tế trong năm 2017 trước những dự báo về một môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng cao hơn năm trước, đồng tiền ổn định và lạm phát nằm trong ngưỡng an toàn sẽ hỗ trợ thêm tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng.
Huy động vốn của toàn hệ thống ngân hàng được kỳ vọng tăng trưởng bình quân 4,57% (VND: +5,13%; ngoại tệ: +0,75%) trong Quý I/2017 và tăng 16,76% (VND: +18,12%; ngoại tệ: +0,95%) trong năm 2017. Đóng góp chủ yếu vào kỳ vọng về mức tăng huy động vốn chung là kỳ vọng về tốc độ trưởng huy động vốn bằng VND trong đó huy động vốn bằng ngoại tệ chỉ tăng nhẹ không đáng kể (dưới 1%, trong khi năm 2015 tăng gần bằng tốc độ tăng trưởng huy động vốn VND). Kỳ vọng này khá sát với xu hướng và diễn biến thực tế trên thị trường, đồng thời thể hiện thành công của NHNN trong nỗ lực chống đô la hóa, chống tích trữ ngoại tệ trong nền kinh tế.
Dư nợ tín dụng của toàn hệ thống ngân hàng được các TCTD kỳ vọng tăng trưởng 4,1% (VND: +4,29%; ngoại tệ: +4,52%) trong Quý I/2017 so với quý trước; tăng 19,12% (VND: +20,19%; ngoại tệ: +10,01%) trong năm 2017.
Thị trường lao động ngành ngân hàng hứa hẹn sôi động trong năm 2017
Bảng: Số lượng nhân viên làm việc toàn thời gian tại TCTD
Đơn vị: % TCTD trả lời
|
Thiếu |
Đủ |
Thừa |
|
|
Cân bằng |
So với nhu cầu công việc hiện tại (Quý IV/2016) |
25.6 |
73.3 |
1.2 |
|
|
24.4 |
|
Tăng mạnh |
Tăng nhẹ |
Không đổi |
Giảm nhẹ |
Giảm mạnh |
Cân bằng |
Cuối Quý IV/2016 so với cuối Quý III/2016 |
5.7 |
44.8 |
37.9 |
11.5 |
0.0 |
22.4 |
Dự kiến cuối Quý I/2017 so với cuối Qúy IV/2016 |
7.0 |
39.5 |
52.3 |
1.2 |
0.0 |
26.2 |
Đánh giá cuối năm 2016 so với cuối năm 2015 |
13.8 |
51.7 |
26.4 |
6.9 |
1.1 |
35.1 |
Dự kiến cuối năm 2017 so với cuối năm 2016 |
14.3 |
57.1 |
27.4 |
1.2 |
0.0 |
42.3 |
Tính đến cuối năm 2016, có 25,6% TCTD nhận định đang thiếu lao động cần thiết cho nhu cầu công việc hiện tại, mặc dù trong Quý IV/2016, 50,5% TCTD cho biết đã tuyển thêm lao động. Thị trường lao động ngành ngân hàng trong năm 2017 hứa hẹn sẽ sôi động với 71% TCTD dự kiến tăng thêm lao động./.
Thu Trà – Vụ Dự báo thống kê