Hội thảo Quốc tế “Những thông lệ tốt nhất về tài chính nông nghiệp, nông thôn dành cho người nghèo - Kinh nghiệm của Việt Nam”

Tín dụng ngân hàng góp phần quan trọng giúp Việt Nam sớm hoàn thành Mục tiêu thiên niên kỷ về xóa đói giảm nghèo

Trong chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam, nông nghiệp được coi là nền móng cho sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế, trong đó phát triển thị trường tài chính nông thôn là rất quan trọng. Tài chính nông nghiệp nông thôn là việc cung cấp các sản phẩm tài chính bao gồm tiết kiệm hoặc gửi tiền, thanh toán và chuyển tiền, tín dụng và bảo hiểm; trong đó hoạt động tín dụng giữ vai trò nòng cốt để tạo nguồn vốn cho phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Trong bài phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cũng đã khẳng định: Sau hơn 30 năm đổi mới, tài chính cho khu vực nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam luôn được Đảng, Chính phủ và ngành Ngân hàng đặc biệt quan tâm. Từ Nghị quyết khoán 10, Việt Nam đã có chính sách cho vay hộ do Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Agribank) đảm trách. Trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo, chính sách tín dụng dành cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác được giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội đảm nhận. Cùng với đó, các chương trình tín dụng ưu đãi dành cho khu vực nông nghiệp, nông thôn được Chính phủ và NHNN chỉ đạo triển khai rộng khắp trong toàn hệ thống các TCTD và trên phạm vi cả nước. Đặc biệt, từ năm 2006 đến nay, các chương trình tín dụng của ngành Ngân hàng dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, cho người nghèo là một trong những “trụ cột” của hệ thống chính sách giảm nghèo ở Việt Nam. Vì vậy, dòng vốn tín dụng ngân hàng đã góp phần quan trọng cùng các dòng vốn đầu tư khác của nhà nước, của doanh nghiệp và người dân giúp Việt Nam hoàn thành Mục tiêu thiên niên kỷ về xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói vào năm 2002, sớm hơn 13 năm so với mục tiêu đặt ra; Và đưa Việt Nam từ một nền kinh tế có thu nhập trung bình thấp chuyển thành một quốc gia có thu nhập trung bình.

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú phát biểu tại Hội thảo

Điểm qua một số kết quả nổi bật của ngành Ngân hàng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và người nghèo, Phó Thống đốc Đào Minh Tú đề cập:

Thứ nhất, hệ thống cơ chế, chính sách tín dụng không ngừng được đổi mới, hoàn thiện mạnh mẽ theo hướng mở rộng cả về đối tượng, hạn mức và thủ tục vay vốn nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, tạo công ăn việc làm, từng bước nâng cao điều kiện sống, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Các thông lệ tài chính tốt cho nông nghiệp, nông thôn ngày càng được đổi mới phù hợp với quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới như: cho vay chuỗi giá trị nông sản; cho vay nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; cho vay nông nghiệp hữu cơ…

Thứ hai, mạng lưới các tổ chức tín dụng tham gia cung ứng các dịch vụ ngân hàng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn không ngừng được mở rộng về quy mô, hệ thống mạng lưới, đa dạng về loại hình hoạt động với 47 ngân hàng, 1.181 Quỹ Tín dụng nhân dân, 27 tổ chức tín dụng phi ngân hàng, 4 tổ chức tài chính vi mô và trở thành kênh truyền dẫn vốn hiệu quả đến tận từng thôn bản, làng xã trên khắp mọi miền tổ quốc. Các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng hiện đại được các TCTD chú trọng đầu tư, đổi mới, tạo điều kiện cho khách dễ dàng tiếp cận với chi phí giao dịch thấp như: Internet banking, Mobile banking…

Thứ ba, tập trung thực hiện các giải pháp huy động nguồn lực tài chính trong xã hội phục vụ nhu cầu phát triển sản xuất, kinh doanh và xóa đói, giảm nghèo khu vực nông nghiệp, nông thôn trên nguyên tắc tách bạch giữa tín dụng thương mại và tín dụng chính sách.

Thứ tư, học hỏi kinh nghiệm các nước và vận dụng linh hoạt vào điều kiện thực tiễn tại Việt Nam với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, đoàn thể, tổ chức phi chính phủ. Trong đó, các thông lệ tài chính cho khu vực nông thôn được triển khai một cách bài bản, sáng tạo thu nhiều kết quả tốt như: Cho vay qua các tổ chức đoàn thể (hội nông dân, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh…); hình thành tổ vay vốn và tiết kiệm, tạo sự tương trợ, giúp đỡ gắn kết trong cộng đồng; hình thành các điểm giao dịch tại xã; tổ chức cửa hàng tiêu thụ nông sản sạch của chị em nghèo,…

Do vậy, tín dụng cho khu vực nông nghiệp, nông thôn, cho người nghèo có sự mức tăng vượt bậc: Dư nợ tín dụng nông nghiệp, nông thôn tăng bình quân gần 20%/năm, tín dụng chính sách tăng bình quân trên 13%/năm, đáp ứng đầy đủ, kịp thời, có hiệu quả nguồn vốn cho nhu cầu phát triển toàn diện lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

NHCSXH là ngân hàng có độ bao phủ rộng lớn nhất giúp hộ nghèo và các đối tượng chính sách dễ dàng tiếp cận dịch vụ tài chính ngân hàng

Làm rõ thêm tầm quan trọng của tài chính nông nghiệp, nông thôn dành cho người nghèo trong phát triển kinh tế, ông Dương Quyết Thắng, Tổng Giám đốc NHCSXH cho biết: Tại Việt Nam, NHCSXH là ngân hàng của Chính phủ, được thành lập nhằm cung cấp tín dụng chính sách và các dịch vụ khác cho người nghèo, các đối tượng chính sách xã hội khác trên phạm vi toàn quốc. Cho đến nay, NHCSXH đang là ngân hàng có độ bao phủ rộng lớn nhất trong hệ thống ngân hàng tại Việt Nam, đảm bảo cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn có thể dễ dàng tiếp cận dịch vụ tài chính ngân hàng.

Ông Dương Quyết Thắng, Tổng Giám đốc NHCSXH phát biểu tại Hội thảo

Hiện đang có trên 6,7 triệu khách hàng là người nghèo, đối tượng chính sách ở khu vực nông thôn sử dụng dịch vụ tiết kiệm và có quan hệ tín dụng với NHCSXH với tổng dư nợ đạt gần 183 nghìn tỷ đồng. Ngoài ra, NHCSXH còn triển khai sản phẩm tiết kiệm dân cư tại Điểm giao dịch xã; sản phẩm đem lại sự tiện lợi cho người dân sống trên địa bàn, đồng thời đưa sản phẩm, dịch vụ Ngân hàng về nông thôn.

Trong những năm qua, nguồn vốn tín dụng từ NHCSXH đã góp phần giúp trên 31,8 triệu lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách được vay vốn, góp phần giúp trên 4,5 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo, thu hút và tạo việc làm cho gần 3,4 triệu lao động; hơn 3,5 triệu học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng trên 9,7 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn; gần 525 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, trên 104 nghìn căn nhà cho hộ gia đình vượt lũ vùng ĐBSCL; trên 111 nghìn lao động thuộc gia đình chính sách được vay vốn đi xuất khẩu lao động có thời hạn ở nước ngoài... Ngoài cung cấp các dịch vụ tài chính là tín dụng, tiết kiệm, NHCSXH còn cung cấp cho người nghèo ở khu vực nông nghiệp, nông thôn như: dịch vụ chuyển tiền trong nước, kiều hối Weston Union, thanh toán...

Hoạt động tín dụng của NHCSXH đã đáp ứng kịp thời, có hiệu quả nhu cầu vay vốn của người nghèo và các đối tượng chính sách ở nông thôn, góp phần giảm nghèo, nâng cao mức sống của người nông dân, thu hẹp dần chênh lệch thu nhập giữa các vùng và ngăn chặn nạn cho vay nặng lãi ở nông thôn.

Chính vì vậy, Việt Nam được quốc tế công nhận là quốc gia sớm thực hiện thành công Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ về phát triển bền vững, về xóa đói giảm nghèo và phát triển con người. Tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam từ mức rất cao trên 58% (năm 1993) đã giảm xuống còn 6,7% (năm 2017).

Việt Nam đã tham gia tích cực vào phát triển tài chính nông nghiệp nông thôn để mang lại sự phát triển toàn diện

Tại Hội thảo, ông Prasun Kumar Das, Tổng Thư ký Hiệp hội các tổ chức tín dụng Châu Á - Thái Bình Dương chia sẻ, trong những năm qua, Việt Nam đã tham gia tích cực vào phát triển tài chính nông nghiệp nông thôn để mang lại sự phát triển toàn diện trên toàn quốc và đã tuân thủ các nguyên tắc của các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp quốc. APRACA đang hỗ trợ hai ngân hàng (NHCSXH và Agribank) xây dựng năng lực để đạt các mục tiêu đó thông qua trao đổi kinh nghiệm với các tổ chức khác, thông qua thăm quan các mô hình thành công nhất và đào tạo cán bộ. APRACA cũng hỗ trợ hai tổ chức thành viên ở Việt Nam để xây dựng các thể chế ở nông thôn nhằm cung cấp tín dụng cần thiết cho việc phát triển và khởi nghiệp. APRACA cam kết ủng hộ mọi sáng kiến ở Việt Nam để cải thiện dòng chảy tín dụng vào lĩnh vực nông nghiệp để hỗ trợ những cộng đồng đang sống phụ thuộc vào thời tiết ở đất nước này.

Việc triển khai thành công các chương trình tín dụng chính sách của Chính phủ ở Việt Nam đối với nông nghiệp, nông thôn và người nghèo thực sự là những kinh nghiệm quý báu đã được tổng kết và ghi nhận ở Việt Nam trong những năm qua, thông qua hội thảo này, ngành Ngân hàng Việt Nam chia sẻ cùng các bạn bè quốc tế và lắng nghe các ý kiến từ đại diện của Hiệp hội tín dụng Châu Á - Thái Bình Dương (APRACA), của các tổ chức quốc tế với 02 phiên họp: (1) Các hoạt động tài chính nông thôn vì người nghèo và tác động đến phát triển bền vững tại Việt Nam; (2) Chiến lược nhân rộng các sản phẩm và dịch vụ tài chính sáng tạo vì người nghèo tại Việt Nam.

Các đại biểu trao đổi tại Phiên họp

Tại các phiên họp, các đại biểu, chuyên gia, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước thảo luận về: Đánh giá và ghi nhận các thông lệ tốt nhất về tài chính nông thôn phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội ở Việt Nam; Kinh nghiệm của các tổ chức trong Hiệp hội tín dụng Châu Á - Thái Bình Dương (APRACA) và đánh giá những kinh nghiệm gắn với môi trường kinh tế xã hội cụ thể của từng quốc gia từ đó chắt lọc để đóng góp vào thông lệ tốt nhất tại Việt Nam; Chia sẻ kinh nghiệm về kết quả cụ thể về đánh giá tác động của tín dụng đối với nông nghiệp, nông thôn trong đó quan tâm đặc biệt đến tín dụng chính sách như một công cụ để giải quyết những vấn đề mà tín dụng của các ngân hàng thương mại chưa thành công; Những thách thức cụ thể đối với các tổ chức tài chính ở cấp quốc gia để mở rộng các mô hình phù hợp cho từng quốc gia;...

Hội thảo diễn ra trong hơn 01 ngày, trong đó có phần các đại biểu quốc tế đi thăm thực tế hoạt động tại điểm giao dịch và một số khách hàng vay vốn của NHCSXH.

NA.