Hợp lực góp phần hạn chế “tín dụng đen”

Thực trạng tín dụng đen

Chỉ thị số 12/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” nêu rõ: Thời gian qua, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” xảy ra tại nhiều địa phương, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự với thủ đoạn rất tinh vi, phức tạp. Các đối tượng lợi dụng mạng viễn thông, Internet, núp bóng các doanh nghiệp có chức năng cho vay tài chính, dịch vụ đòi nợ, kinh doanh cầm đồ, tạo vỏ bọc, đối phó với cơ quan chức năng để tổ chức các hoạt động cho vay không thế chấp, huy động vốn, kinh doanh tài chính, góp vốn, góp tài sản kinh doanh với lãi suất rất cao (từ 100% đến 300%, thậm chí lên đến 700%/năm đối với khoản tiền ở thời điểm vay) nhằm thu lợi bất chính. Để chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời tập trung triển khai các biện pháp, mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp đối với tội phạm này.

Phát biểu tại Phiên thảo luận toàn thể của Quốc hội về kinh tế - xã hội vừa qua, một số ĐBQH cho rằng, nhiều cử tri lo lắng trước tình trạng tín dụng đen, cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê theo kiểu xã hội đen ngày càng tăng, không chỉ ở các thành phố lớn mà đã xuất hiện cả ở nông thôn, các vùng xa xôi, hẻo lánh. Hệ lụy là nhiều gia đình tan gia, bại sản, gây mất trật tự an ninh, xã hội.

Phát biểu tại buổi làm việc tại NHNN chi nhánh tỉnh Gia Lai mới đây,ông Đinh Duy Vượt Phó Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai đánh giá cao việc những giải pháp mà Thống đốc NHNN đưa ra tại Hội nghị triển khai các giải pháp mở rộng tín dụng phục vụ sản xuất và tiêu dùng nhằm hạn chế tín dụng, NHNN tổ chức vào tháng 3/2019. Ông Vượt nhấn mạnh, những giải pháp của NHNN đưa ra rất thiết thực kịp thời đáp ứng lòng dân của cư tri, tín dụng đen phải được đầy lùi.

Ông Đinh DuyVượt Phó Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai cho rằng những giải pháp của NHNN về hạn chế tín dụng đen rất thiết thực kịp thời đáp ứng lòng dân của cư tri

Đề cập đến hoạt động tín dụng đen trên địa bàn tỉnh Đăk Nông, ông Trần Xuân Hải – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk Nông cho biết, thời gian qua, tình hình các nhóm đối tượng liên quan đến hoạt động tín dụng đen trên địa bàn tỉnh có nhiều diễn biến phức tạp. Xuất hiện ở nhiều địa bàn, không chỉ ở các trung tâm huyện, thị mà về tận vùng nông thôn, buôn làng. Nổi lên là các nhóm đối tượng cho vay tín chấp, núp bóng dưới hình thức kinh doanh dịch vụ cầm đồ, công ty tài chính, công ty đòi nợ thuê…(có cấp phép hoặc không có cấp phép, treo biển hoặc không có treo biển), tổ chức phát tờ rơi, dán quảng cáo, đăng thông tin trên các trang mạng, thực chất là hoạt động tín dụng đen gây khó khăn cho công tác quản lý, phòng ngừa đấu tranh, từ đó nãy sinh các vấn đề phức tạp về tội phạm hình sự, ma túy và tệ nạn xã hội.

Ông Hải cho biết thêm, theo báo cáo của Công an tỉnh Đăk Nông, trên địa bàn tỉnh hiện nay có 186 cơ sở hoạt động kinh doanh dịch vụ cầm đồ (có 165 cơ sở có Giấy phép đang ký kinh doanh), trong đó có 38 cơ sở với 38 đối tượng có biểu hiện hoạt động liên quan đến tín dụng đen. Qua rà soát của Công an tỉnh, phát hiện trên địa bàn có 04 nhóm với 27 đối tượng có biểu hiện nghi vấn hoạt động tín dụng đen. Các đối tượng chủ yếu dùng tờ rơi tiếp thị với nhiều hình thức khuyến mãi hấp dẫn để thu hút người vay như: Vay không cần thế chấp, thủ tục đơn giản, nhận tiền ngay…trên thực tế thì người vay phải trả lãi suất rất cao (từ 282-365%/năm), nhiều trường hợp không có khả năng trả nợ do lãi mẹ đẻ lãi con. Khi đó, bọn chúng sẽ có nhiều thủ đoạn đòi nợ hết sức manh động, gây sức ép đối với người đi vay và nhân thân của họ như: Đe dọa, khủng bố về tinh thần, sử dụng vũ lực (ở mức độ chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự), đổ chất thải, chất bẩn vào nơi ở, nơi sinh hoạt của người vay, tụ tập đông người tại nơi làm việc, kinh doanh, sản xuất của họ và người thân để gây sức ép, thuê người các đối tượng hình sự, thanh thiếu niên hư hỏng để đe dọa, gây sức ép…

Còn ông Đinh Khắc Đính, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cho biết, không khó để bắt gặp các hình thức quảng cáo cho vay với thủ tục nhanh gọn, không cần thế chấp tài sản, chỉ cần photo một số giấy tờ tùy thân như CMND, sổ hộ khẩu, giấy phép lái xe, đăng ký xe máy là nhận tiền ngay tại các khu vực công cộng. Trên những cột điện, gốc cây, ở nhiều con ngõ, ngách, đặc biệt trên mạng xã hội hoặc núp bóng dưới hình thức cửa hàng cầm đồ, công ty tư vấn đầu tư, dịch vụ tài chính. Ngoài những đối tượng chơi lô, đề, cờ bạc hoặc các hoạt động bất hợp pháp khác tìm đến tín dụng đen thì đối tượng vay hiện nay còn là những người có kinh tế khó khăn, thiếu vốn để đầu tư phát triển sản xuất, đặc biệt là người dân ở nông thôn, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ thấp, thiếu hiểu biết về pháp luật hoặc những người có khó khăn đột xuất cần tiền để giải quyết. Họ cho rằng chỉ cần vay vài ngày rồi trả, lãi cao một chút nhưng số tiền vay không quá lớn nên không đáng lo.

Những giải pháp của ngành Ngân hàng

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy lùi tín dụng đen, trong các chỉ thị, Thống đốc NHNN đều yêu cầu các TCTD đẩy mạnh triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức và người dân tiếp cận vốn; có giải pháp tín dụng phù hợp đáp ứng nhu cầu hợp pháp của người dân, góp phần hạn chế tín dụng đen.

NHNN đã liên tiếp tổ chức các Hội nghị như Hội nghị trực tuyến ngày 26/12/2018, Hội nghị triển khai các giải pháp mở rộng tín dụng phục vụ sản xuất và tiêu dùng nhằm hạn chế tín dụng đen tại Gia Lai hồi tháng 3/2019 và tổ chức cuộc họp với đại diện các tổ chức chính trị - xã hội ngày 9/4 vừa qua để cùng thảo luận và tổ chức triển khai các giải pháp nhằm đáp ứng đủ và kịp thời vốn phục vụ sản xuất, nhu cầu tiêu dùng cho người dân, góp phần đẩy lùi tín dụng đen. Đồng thời, tiến hành các cuộc khảo sát tại một số địa phương.

Lãnh đạo Vụ Tín dụng các ngành kinh tế đã đi thực tế khảo sát tình hình cho vay phục vụ đời sống, cho vay tiêu dùng, đánh giá thực trạng “tín dụng đen” tại 7 tỉnh, thành phố

Ngành Ngân hàng đã và đang vào cuộc mạnh mẽ để góp phần ngăn chặn và đẩy lùi nạn tín dụng đen theo chức năng và nhiệm vụ của NHNN. Sự vào cuộc quyết liệt mạnh mẽ của NHNN thể hiện tiếp ở Quyết định 1178/QĐ-NHNN về việc ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng triển khai Chỉ thị 12/CT-TTg ngày 25/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ, góp phần hạn chế “tín dụng đen”.

Về nhiệm vụ NHNN chủ trì, Thống đốc yêu cầu các Vụ, cục chức năng triển khai các nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các văn bản pháp luật về cơ chế, chính sách tín dụng ngân hàng, các gói, khoản cho vay ưu đãi đến mọi tầng lớp nhân dân;

Thứ hai, nghiên cứu ban hành theo thẩm quyền hoặc tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có các chính sách mở rộng, đa dạng các loại hình cho vay, các sản phẩm dịch vụ ngân hàng; Phát triển các công ty tài chính, tổ chức tài chính vi mô phủ khắp các vùng, miền với thủ tục nhanh gọn và thuận tiện, đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng, hợp pháp phục vụ đời sống, tiêu dùng của nhân dân để góp phần ngăn chặn "tín dụng đen";

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh huy động tối đa nguồn vốn nhàn rỗi trong nhân dân, phát huy tiềm năng, nội lực của nền kinh tế;

Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, phát triển các dịch vụ cho vay, thanh toán trực tuyến, gắn với cải cách thủ tục hành chính, đơn giản quy trình, thủ tục vay vốn theo hướng thuận lợi để mọi tầng lớp nhân dân dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn vay hợp pháp khi có nhu cầu;

Thứ năm, chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền về cơ chế, quy định pháp luật để quản lý hoạt động vay ngang hàng, vay trực tuyến;

Thứ sáu, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các TCTD, đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả, kịp thời phát hiện, xử lý các vi phạm, chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra đối với các vụ việc có dấu hiệu tội phạm để điều tra, xử lý trước pháp luật, nâng cao hiệu quả răn đe, phòng ngừa chung. Chỉ đạo hệ thống ngân hàng quản lý cán bộ, nhân viên chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, không tham gia các hoạt động liên quan đến “tín dụng đen”;

Thứ bảy, chấp hành nghiêm quy định của Luật Giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn liên quan; đẩy nhanh tiến độ trả lời các yêu cầu của cơ quan điều tra về giám định tài chính, cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ điều tra vụ án liên quan đến “tín dụng đen”.

Về nhiệm vụ phối hợp với các Bộ, ngành và các tổ chức chính trị - xã hội, Thống đốc yêu cầu các Vụ, cục, các đơn vị liên quan phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, rà soát, đề xuất sửa đổi các quy định của pháp luật về công tác giám định tài chính nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc đối với các vụ án hình sự liên quan đến “tín dụng đen”.

Cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường quản lý, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đối với học sinh, sinh viên về chính sách, quy định của pháp luật trong hoạt động vay và cho vay; Phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thông tin rộng rãi, kịp thời về hoạt động vay vốn ưu đãi, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, địa phương để nhân dân biết, tiếp cận nguồn vốn vay.

Đẩy mạnh phối hợp với các tổ chức chính trị, xã hội tuyên truyền các chính sách tài chính, hỗ trợ thành viên vay vốn từ ngân hàng, tổ chức tài chính hợp pháp.

Thống đốc NHNN cũng yêu cầu phối hợp với các tổ chức chính trị, xã hội hướng dẫn các Quỹ xã hội, các chương trình tài chính vi mô đăng ký hoạt động với NHNN theo Quyết định số 20/2017/QĐ-TTg ngày 12/6/2017; đẩy mạnh thực hiện các chương trình, dự án tài chính vi mô; Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật về hoạt động tín dụng nhằm đảm bảo cho người dân, đặc biệt là những đối tượng khó khăn được tiếp cận dịch vụ tài chính toàn diện.

Theo chỉ đạo của Thống đốc, các đơn vị được giao nhiệm vụ tại Kế hoạch, định kỳ 06 tháng và 01 năm báo cáo tình hình, kết quả thực hiện về Vụ Tín dụng các ngành kinh tế đầu mối tổng hợp kết quả thực hiện các nhiệm vụ được giao của Ngân hàng Nhà nước tại Chỉ thị 12/CT-TTg gửi Bộ Công an tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Ngành Ngân hàng sẵn sàng vào cuộc để góp phần ngăn chặn và đẩy lùi nạn tín dụng đen trong phạm vi, quyền hạn của NHNN. Tuy nhiên, để đạt được kết quả cao nhất, cần có sự tham gia vào cuộc đồng bộ của các Bộ, ngành, các cấp chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội. NHNN cũng kỳ vọng rằng với những giải pháp mở rộng tín dụng của ngành Ngân hàng và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị sẽ giúp người dân hiểu, nhận diện và dần bài trừ nạn tín dụng đen.

NQ