Loạt số liệu công bố ngày 23/12/2025 cho thấy bức tranh kinh tế Mỹ “không đồng nhất”: tăng trưởng quý III bứt tốc, đầu tư thiết bị và một số chỉ báo sản xuất cải thiện, nhưng niềm tin tiêu dùng suy yếu và các tín hiệu về việc làm/thu nhập tiếp tục gây lo ngại. Những dữ liệu này đang làm nóng tranh luận: Fed nên tiếp tục hạ lãi suất để phòng suy thoái hay cần thận trọng vì lạm phát và kỳ vọng lạm phát chưa “neo” vững?
Tăng trưởng mạnh, nhưng tâm lý và tiêu dùng giảm
Trong ngày 23/12, thị trường đón nhận thông tin GDP Mỹ quý III/2025 tăng 4,3% (tốc độ thường niên), cao hơn dự báo, nhờ tiêu dùng mạnh, xuất khẩu phục hồi và chi tiêu chính phủ tăng. Tuy nhiên, các phân tích cũng lưu ý động lực tăng trưởng có dấu hiệu dịu lại khi áp lực chi phí sinh hoạt và tác động từ giai đoạn gián đoạn hành chính trước đó khiến triển vọng quý IV kém chắc chắn hơn.
Trái với con số lạc quan về GDP, niềm tin người tiêu dùng Hoa Kỳ giảm trong tháng 12. Chỉ số niềm tin tiêu dùng của Conference Board giảm 3,8 điểm xuống còn 89,1 - thấp hơn kỳ vọng của giới phân tích. Các bình luận của người dân tập trung nhiều vào giá cả, lạm phát, thuế quan, thương mại và chính trị. Trong tháng 12, các vấn đề được đề cập đến nhiều là nhập cư, chiến tranh và các chủ đề liên quan tài chính cá nhân (lãi suất, thuế, thu nhập, bảo hiểm…). Đây thường là tín hiệu sớm cho thấy tiêu dùng có thể giảm tốc sau giai đoạn tăng mạnh trước đó.
Ở nhóm dữ liệu sản xuất – đơn đặt hàng tư liệu sản xuất khu vực dân sự, loại trừ máy bay – một chỉ báo được theo dõi sát sao về chi tiêu đầu tư của doanh nghiệp – tăng 0,5%, sau khi mức tăng của tháng 9 được điều chỉnh tăng lên 1,1%, theo Cục Thống kê thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ công bố ngày thứ Ba. Đơn đặt hàng hàng hóa lâu bền, với thời gian sử dụng từ ba năm trở lên – giảm 2,2% trong tháng 10, sau khi tăng 0,7% trong tháng 9.
Cùng ngày 23/12, khảo sát Richmond Fed Manufacturing cho thấy hoạt động sản xuất khu vực vẫn “yếu”. Chỉ số tổng hợp ngành sản xuất tăng lên -7 trong tháng 12, so với -15 trong tháng 11. Các chỉ số thành phần đều cải thiện nhưng vẫn ở vùng âm, cho thấy hoạt động sản xuất còn suy yếu, chưa quay lại trạng thái mở rộng. Tuy nhiên, mức cải thiện đáng kể so với tháng trước phản ánh đà suy giảm đang chậm lại.
Một mảng khác phản ánh sức chịu đựng của cầu tiêu dùng là số liệu mùa mua sắm: Visa và Mastercard ghi nhận doanh số bán lẻ dịp lễ tăng lần lượt 4,2% và 3,9%, cho thấy chi tiêu vẫn tăng nhưng theo hướng thận trọng hơn, tận dụng khuyến mại và mua sắm online.
Tranh luận trái chiều xung quanh lộ trình giảm lãi suất
Các dữ liệu kinh tế Hoa Kỳ được công bố ngày 23/12 đã tạo ra những tranh luận trái chiều. Nhóm quan điểm ủng hộ tiếp tục giảm lãi suất nhấn mạnh, trong bối cảnh niềm tin tiêu dùng giảm, người dân lo ngại về việc làm và thu nhập; lãi suất cao kéo dài có thể làm suy yếu cầu nội địa và tăng rủi ro suy thoái. Lập luận này gần với cảnh báo của Thống đốc Fed Stephen Miran, người cho rằng nếu Fed không tiếp tục hạ lãi suất, nền kinh tế có thể đối mặt rủi ro suy thoái (dù ông không dự báo suy thoái “ngay lập tức”).
Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett – người ủng hộ việc nới lỏng - cho rằng tăng trưởng kinh tế Mỹ cao hơn dự kiến, là kết quả từ các chính sách thương mại của Tổng thống Donald Trump và các khoản đầu tư vào trí tuệ nhân tạo, đồng thời báo hiệu đà tăng việc làm sẽ nhanh hơn trong thời gian tới. Ông cũng cho rằng những cải thiện về năng suất nhờ AI sẽ giúp giảm áp lực lạm phát.
Nhóm quan điểm thận trọng lại dựa vào “dữ liệu cứng”: GDP quý III tăng mạnh, đầu tư thiết bị vẫn đi lên, thị trường tài chính phản ứng tích cực; do đó, nếu Fed cắt giảm quá nhanh có thể khiến áp lực lạm phát quay lại hoặc khiến điều kiện tài chính nới lỏng quá mức. Do đó, Fed nên có các bước đi từ từ, dựa trên dữ liệu và ưu tiên bảo vệ thành quả kiểm soát lạm phát; đặc biệt trong môi trường chính sách thương mại, thuế quan và kỳ vọng giá cả còn nhiều biến số.
Diễn biến thị trường ngày 23/12 cho thấy nhà đầu tư vẫn nghiêng về kịch bản Fed tiếp tục nới lỏng trong 2026, dù dữ liệu GDP mạnh. Reuters ghi nhận đồng USD suy yếu khi kỳ vọng cắt giảm lãi suất năm tới lấn át thông tin tăng trưởng. Thị trường hiện định giá khả năng có khoảng 2 lần cắt giảm 25 điểm cơ bản trong 2026 (trong khi tháng 1 được nhìn nhận là khó xảy ra cắt giảm).
Ở bức tranh rộng hơn, 2025 cũng là năm nhiều ngân hàng trung ương lớn đồng loạt xoay trục nới lỏng mạnh nhất trong hơn một thập kỷ, tạo nền “tâm lý” để kỳ vọng chính sách tiền tệ toàn cầu tiếp tục mềm hơn (dù tốc độ 2026 có thể phân hóa).
Các kịch bản chính
Kịch bản cơ sở, Fed hạ có thể giảm lãi suất thêm 1–2 lần nếu lạm phát tiếp tục hạ nhiệt, tăng trưởng “mềm” lại, và thị trường lao động không xấu đi đột ngột. Đây là kịch bản phù hợp với cách thị trường đang kỳ vọng.
Ở một kịch bản nới lỏng, Fed có thể phải hành động sớm để “chặn rủi ro suy thoái” nếu niềm tin tiêu dùng lao dốc kéo theo chi tiêu suy giảm rõ, hoặc dữ liệu việc làm/thu nhập xấu nhanh. Đây là kịch bản gần với lập luận của Thống đốc Fed Stephan Miran và nhóm ủng hộ nới lỏng mạnh.
Kịch bản thận trọng, nếu lạm phát dai dẳng, kỳ vọng lạm phát tăng lên, hoặc GDP và điều kiện tài chính vẫn quá “nóng”, Fed có thể giữ nguyên mức lãi suất lâu hơn để tránh lặp lại vòng xoáy giá cả.
Như vậy, các dữ liệu được công bố ngày 23/12 cho thấy nền kinh tế Mỹ đang ở trạng thái tăng trưởng và đầu tư vẫn tốt, nhưng tâm lý hộ gia đình và các yếu tố chi phối tiêu dùng đang yếu đi. Trong bối cảnh đó, tranh luận “nên hay không nên cắt thêm” sẽ còn phụ thuộc vào các dữ liệu trong quý I/2026.
MN (theo Reuters, Bloomberg)