Kinh tế châu Á tiếp tục tăng cao

Cụ thể là, kinh tế châu Á - Thái Bình Dương được kỳ vọng tiếp tục tăng 5,4% trong năm nay và năm 2017 nhờ nhu cầu trong nước tăng cao, nhưng tiềm ẩn một số rủi ro bắt nguồn từ triển vọng kinh tế toàn cầu yếu ớt, thương mại trầm lắng, môi trường tài chính quốc tế ngày càng khắt khe.

Triển vọng kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (% so với năm trước)

Các quốc gia/ khu vực	2015	2016	2017	Khác biệt so với dự báo 7/2016
				2016	2017
Châu Á	5,4	5,4	5,3	0,1	0,1
Các nước mới nổi châu Á (1)	6,7	6,5	6,3	0,1	0,0
Các nước công nghiệp	1,0	1,0	1,0	0,1	0,4
Australia	2,4	2,9	2,7	0,4	-0,3
Nhật Bản	0,5	0,5	0,6	0,2	0,6
New Zealand	3,0	2,8	2,7	0,8	0,2
Đông Á	6,2	5,9	5,7	0,1	0,0
Trung Quốc	6,9	6,6	6,2	0,1	0,0
Hồng Kông SAR	2,4	1,4	1,9	-0,7	-0,6
Hàn Quốc	2,6	2,7	3,0	0,1	0,2
Đài Loan	0,6	1,0	1,7	-0,5	-0,5
Nam Á	7,4	7,5	7,5	0,2	0,1
Bangladesh	6,8	6,9	6,9	0,4	0,0
Ấn Độ	7,6	7,6	7,6	0,2	0,1
Srilanca	4,8	5,0	5,0	0,0	0,0
Nepal	2,7	0,6	4,0	0,0	-0,4
ASEAN	4,7	4,8	5,1	0,0	0,0
Brunei Darussalam	-0,6	0,4	3,9	2,4	0,9
Cambodia	7,0	7,0	6,9	0,0	0,0
Indonesia	4,8	4,9	5,3	0,0	0,0
CHDCND Lào	7,6	7,5	7,3	0,1	-0,1
Malaysia	5,0	4,3	4,6	-0,1	-0,2
Philippines	5,9	6,4	6,7	0,4	0,5
Singapore	2,0	1,7	2,2	-0,1	0,1
Thái Lan	2,8	3,2	3,3	0,2	0,1
Việt Nam	6,7	6,1	6,2	-0,2	0,0
Các quốc đảo và quốc gia nhỏ (2)	3,3	3,0	3,3	-0,3	-0,1

Nguồn: IMF tháng 10/2016

(1) Bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam;

(2) Bao gồm: Bhutan, Fiji, Kiribati,Maldives, Quần đảo Marshall, Micronesia, Palau, Papua New Guinea, Samoa, Quần đảo Solomon, Timor-Leste, Tonga, Tuvalu, Vanuatu.

Về tổng thể, GDP năm 2016 tại châu Á - Thái Bình Dương tăng nhẹ so với năm trước, thị trường chứng khoán tiếp tục tăng, mặc dù cũng bị tác động tiêu cực của sự kiện “Brexit.” Các chính sách trong nước đã có tác dụng thúc đẩy tăng trưởng, nhiều nước tiếp tục duy trì lãi suất thấp và nới lỏng tài khóa. Khi kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ phục hồi vào năm 2017, hoạt động xuất khẩu từ khu vực này sẽ hưởng lợi từ thành quả kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên, triển vọng tăng trưởng kinh tế không đồng đều, GDP năm 2017 tại Trung Quốc được dự báo tiếp tục giảm xuống mức tăng 6,2%, sau khi tăng 6,6% trong năm nay do quốc gia này đang nỗ lực tái cân bằng kinh tế theo hướng mở rộng tiêu dùng thay vì lệ thuộc quá mức vào đầu tư, và từ công nghiệp sang dịch vụ. Quá trình cải cách và chuyển đổi này của Trung Quốc có thể sẽ chậm lại do Bắc Kinh tiếp tục mở rộng tài khóa và tín dụng, đòi hỏi phải quyết liệt tái cơ cấu khu vực doanh nghiệp nhà nước và kiềm chế tín dụng.

Tại Nhật Bản, đầu tư công và các biện pháp khuyến khích tiêu dùng tiếp tục là động lực cơ bản của tăng trưởng kinh tế, và IMF đã điều chỉnh tăng GDP năm 2016 lên 0,5%. Trong năm 2017, động lực tăng trưởng này được kỳ vọng tiếp tục phát huy tác dụng và GDP sẽ tăng 0,6%. Sau thời gian đó, tăng trưởng kinh tế tại Nhật Bản sẽ tiếp tục được duy trì, nhờ khu vực tư nhân sẽ mở rộng đầu tư phục vụ Thế vận hội Olympics vào năm 2020. Tuy nhiên, triển vọng kinh tế trung hạn có vẻ yếu ớt, chủ yếu do thiếu lao động cùng với xu hướng già hóa dân số.

Ấn Độ tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trên thế giới và khu vực, với GDP được dự báo sẽ tiếp tục tăng 7,6% trong năm nay và năm 2017. Tăng trưởng kinh tế tại Ấn Độ phụ thuộc vào nhu cầu trong nước, giá năng lượng giảm thấp và các biện pháp cải cách kinh tế theo hướng khuyến khích đầu tư vào những ngành và lĩnh vực sản xuất thân thiện với môi trường. Đối với những nước mới nổi khác trong khu vực, triển vọng kinh tế tiếp tục bền vững, nhưng vẫn phụ thuộc phần nào vào nhu cầu bên ngoài, đặc biệt là thương mại và thị trường tài chính toàn cầu.

Mặc dù kinh tế châu Á vẫn có khả năng tiếp tục tăng cao, nhưng kinh tế toàn cầu ảm đạm vẫn ám ảnh triển vọng kinh tế của khu vực này. Kinh tế toàn cầu phục hồi yếu ớt và quá mong manh, hoạt động thương mại trầm lắng, đây là những trở ngại cơ bản và đáng lo ngại. Việc duy trì chính sách tiền tệ khác biệt tại các nước phát triển có thể dẫn đến những chao đảo trên các thị trường tài chính châu Á, nhất là đối với những nước phụ thuộc quá mức vào tài trợ quốc tế. Châu Á cũng đối mặt với nguy cơ rủi ro lan truyền từ xu hướng trì trệ tại các nước phát triển, làm suy giảm dòng vốn đầu tư vào khu vực này.

Trong nội bộ châu Á, quá trình tái cân bằng kinh tế tại Trung Quốc có thể khó khăn hơn so với kỳ vọng, ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng kinh tế và thương mại trong khu vực. Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị gia tăng và bất ổn chính sách trong nước có thể gây gián đoạn thương mại và dòng vốn đầu tư tài chính. Cuối cùng, năng suất lao động tăng chậm dần, dân số già hóa và bất bình đẳng gia tăng cũng đang phủ bóng đen lên triển vọng kinh tế châu Á.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu phục hồi quá chậm chạp và không chắc chắn, các nhà tạo lập chính sách cần tỉnh táo. Tại hầu hết các nước trong khu vực, chính sách tiền tệ tiếp tục đóng vai trò hỗ trợ. Trong đó, có thể giảm lãi suất nếu kinh tế giảm tốc, lạm phát thấp và tài khóa ổn định. Báo cáo cũng đánh giá cao những nỗ lực của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản trong việc thúc đẩy lạm phát, nhưng khuyến nghị Trung Quốc và một số nước khác không nên tiếp tục mở rộng tín dụng.

Trong khi các nhà tạo lập chính sách tại Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc đã thực hiện nhiều biện pháp tái cơ cấu nền kinh tế, tiến trình cải cách tại các nước trong khu vực có vẻ không đồng đều, mặc dù cải cách đang là vấn đề cấp thiết để thúc đẩy tăng trưởng và ngăn ngừa rủi ro.

IMF khuyến nghị, Trung Quốc cần tiếp tục các nỗ lực tái cân bằng kinh tế. Trong khi đó, Nhật Bản cần ưu tiên giảm thiểu tác động của xu hướng già hóa dân số, giảm tác động kép trên thị trường lao động, và khuyến khích tính năng động của các doanh nghiệp. Các nước mới nổi hàng đầu tại châu Á cần đẩy mạnh cải cách nhằm thúc đẩy đầu tư vào hạ tầng và nâng cao năng suất lao động. Trong đó, cải thiện tiếp cận y tế, giáo dục và dịch vụ tài chính sẽ có tác dụng giảm bớt tình trạng bất bình đẳng về thu nhập và tạo cơ hội phát triển dân số. Đối với những nước nhỏ, bao gồm phần lớn các quốc đảo ngoài khơi Thái Bình Dương, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm chi phí kinh doanh, tạo liên kết trong đầu tư và đảm bảo bền vững trước thảm họa thiên nhiên.

Hoàng Thế Thỏa

Nguồn: IMF