Hội thảo “Quyền xử lý tài sản bảo đảm của tổ chức tín dụng”

Tham dự và đồng chủ trì Hội thảo có TS. Nguyễn Đức Kiên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội; PGS. TS Nguyễn Kim Anh - Phó Thống đốc NHNN và TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế; đến dự Hội thảo còn có đại diện Tổng cục Thi hành án dân sự, Bộ Công an (C46, A84), đại diện của các Vụ, Cục liên quan của NHNN, một số ngân hàng thương mại (NHTM), các chuyên gia kinh tế, luật sư… và các cơ quan thông tấn báo chí đến dự và đưa tin về nội dung của Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho rằng, việc xử lý hiệu quả TSBĐ đòi hỏi phải có hệ thống pháp luật được xây dựng một cách đồng bộ, minh bạch, phù hợp, tôn trọng quyền chủ nợ hợp pháp của bên cho vay, tạo lập được khuôn khổ pháp lý cho các bên liên quan, đặc biệt là chủ nợ thực thi được quyền hợp pháp của mình theo thỏa thuận, thiết lập được cơ chế, cách thức cho phép các bên lựa chọn được cách xử lý nhanh chóng, thuận tiện, tối đa hóa được giá trị thu nợ từ TSBĐ. Đồng thời, hệ thống pháp luật này phải được các cơ quan, tổ chức liên quan, các bên tham gia giao dịch thực hiện nghiêm minh… Phó Thống đốc nhấn mạnh: “Các ý kiến tham luận, trao đổi, kiến nghị tại Hội thảo sẽ là kênh thông tin quan trọng giúp NHNN, các cơ quan nhà nước có liên quan rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử lý tài sản bảo đảm, góp phần tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đã nảy sinh, tạo lập khuôn khổ pháp lý hữu hiệu để tổ chức tín dụng (TCTD) thực hiện quyền xử lý TSBĐ hợp pháp của mình...”.

PGS. TS Nguyễn Kim Anh-Phó Thống đốc NHNN phát biểu khai mạc Hội thảo

Phó Thống đốc cho biết, tỷ lệ nợ xấu có bảo đảm bằng TSBĐ chiếm trên 90% tổng nợ xấu; tuy nhiên, khâu xử lý TSBĐ của các TCTD gặp nhiều vướng mắc đã tác động đến tốc độ xử lý nợ xấu. Tham luận của các diễn giả tại Hội thảo cho thấy, hiện nay chúng ta vẫn còn thiếu các quy định pháp luật; nhiều quy định về xử lý TSBĐ không phù hợp, không đồng bộ, mâu thuẫn; thực tiễn áp dụng và thực thi các quy định pháp luật chưa đúng của cơ quan liên quan thi hành pháp luật gây khó khăn và ảnh hưởng lớn đến quá trình xử lý TSBĐ.

Toàn cảnh Hội thảo

Thuyết trình về quyền xử lý TSBĐ, dưới góc nhìn của một chuyên gia kinh tế, TS. Vũ Đình Ánh cho rằng: "Bản chất kinh tế của quyền xử lý TSBĐ tại TCTD là quyền đối với TSBĐ nhằm bù đắp thiệt hại do nợ xấu gây ra. Nhưng khi các TCTD xử lý TSBĐ thì quan hệ với người đi vay không những thiếu đi sự hợp tác cần thiết, mà có khi còn chuyển sang đối đầu, thậm chí mâu thuẫn xung đột gay gắt… Theo ông Vũ Đình Ánh, quyền xử lý TSBĐ chỉ được thực thi một cách nhanh chóng, hiệu quả và hiệu lực khi và chỉ khi nhận thức về quyền, lợi ích và nghĩa vụ của tất cả các bên liên quan trong quan hệ tín dụng ngân hàng được xác lập một cách đúng đắn dựa trên những cơ sở pháp lý khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế ở Việt Nam, đồng thời tiệm cận với thông lệ và chuẩn mực quốc tế…

Dưới góc độ pháp luật về quyền xử lý tài sản bảo đảm của các TCTD, luật sư Nguyễn Thị Phương - Phó Chủ nhiệm CLB Pháp chế Ngân hàng Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, quyền xử lý TSBĐ của các TCTD là một loại quyền dân sự. Do đó, các TCTD được thực hiện quyền xử lý TSBĐ theo ý chí của mình với điều kiện tiên quyết là không trái các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự và không được lạm dụng quyền gây thiệt hại cho người khác, không vượt quá giới hạn việc thực hiện quyền đó…

Tham luận tại Hội thảo, đại diện một số ngân hàng cũng nêu ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình nhận TSBĐ là nhà ở như: Nhiều quy định của pháp luật hiện hành thiếu các hướng dẫn cụ thể về nội dung xử lý TSBĐ dẫn đến việc khi các TCTD nhận thế chấp dự án đầu tư xây dựng nhà ở thì việc xử lý TSBĐ có thể dẫn đến thời gian giải quyết kéo dài, gây khó khăn, lúng túng cho các TCTD trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, việc kéo dài thời gian thi hành án không chỉ tốn kém chi phí, mà còn kéo dài thời gian thu nợ, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của TCTD.

Tại Hội thảo, các đại diện đến từ NHTM phản ánh, thảo luận về nhiều bất cập trong các quy định hiện hành và thực tế của các TCTD trong xử lý TSBĐ. Hội thảo ghi nhận nhiều kiến nghị cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về quyền xử lý TSBĐ của các TCTD cũng như trách nhiệm tôn trọng, bảo vệ quyền xử lý TSBĐ của cơ quan tư pháp các cấp.

Các diễn giả cho rằng, quan điểm xây dựng và thực thi pháp luật hiện nay cần phải được thay đổi. Đó là phải ưu tiên trước hết bảo vệ quyền lợi của chủ nợ thay vì con nợ, tức bảo vệ quyền sở hữu trọn vẹn là đồng tiền cho vay, thay vì bảo vệ quyền sở hữu hạn chế là đồng tiền đi vay hay tài sản đã đưa vào bảo đảm cho nghĩa vụ trả nợ. Điều này cần phải được cụ thể hoá trong các quy định liên quan đến giao dịch bảo đảm, xử lý TSBĐ. Đồng thời, các tham luận tại Hội thảo cũng kiến nghị, Bộ Tư pháp khẩn trương phối hợp với NHNN, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công an, Bộ Tài chính và Toà án Nhân dân Tối cao trình Chính phủ ban hành Nghị định về xử lý TSBĐ.

Hội thảo cũng đưa ra kiến nghị: Do Bộ Luật Dân sự năm 2015 sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2017, nhưng đến nay chưa có quy định cụ thể về việc thu giữ TSBĐ. Vì vậy, kiến nghị với Bộ Tư pháp cần phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để nghiên cứu, bổ sung hướng dẫn chi tiết về quyền của bên nhận bảo đảm đối với việc xử lý TSBĐ trong trường hợp bên bảo đảm chống đối, không hợp tác…

NA - Ảnh ĐK.