Sáng ngày 07/6/2016, Quốc hội đã họp phiên thảo luận tại hội trường về Nghị quyết xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng.
Tại phiên họp này đã có 26 đại biểu phát biểu ý kiến và Thống đốc Ngân hàng nhà nước Lê Minh Hưng đã phát biểu giải trình làm rõ những vấn đề mà các đại biểu quan tâm.
Nhìn chung ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, cơ bản tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng nhằm thể chế hóa chủ trương chính sách của Đảng, phù hợp với nghị quyết của Quốc hội về cơ cấu lại thị trường tài chính, đồng thời khắc phục những khó khăn, thúc đẩy quá trình xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.
Các đại biểu phát biểu ý kiến cho rằng, vấn đề nợ xấu của các tổ chức tín dụng là phần rủi ro trong hoạt động tín dụng và trong quá trình phát triển kinh tế, là khoản nợ không có khả năng thu hồi hoặc được đánh giá là không có khả năng thu hồi, toàn bộ nợ gốc, lãi cho đến kỳ hạn thanh toán. Vấn đề nợ xấu hiện nay không chỉ là của hệ thống ngân hàng mà là vấn đề của cả nền kinh tế và giải quyết nợ xấu cần sự vào cuộc của cả hệ thống khách hàng, hệ thống ngân hàng và hệ thống chính trị.
Các ý kiến phát biểu đồng tình cao với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban thường vụ Quốc hội và cũng là thời điểm hết sức cần thiết để chúng ta có nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Nghị quyết sẽ có những quy định cụ thể về các biện pháp xử lý nợ xấu, cơ sở pháp lý để xử lý tài sản bảo đảm cho các khoản nợ xấu của toàn bộ hệ thống ngân hàng, nâng cao được vai trò, năng lực của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng, xử lý được nợ xấu, khơi thông được nguồn vốn sẽ làm an toàn và lành mạnh cho hệ thống ngân hàng và góp phần phát triển kinh tế - xã hội.
Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, các ý kiến đều đồng tình như dự thảo nghị quyết, và cần quy định rõ các khoản nợ xấu phát sinh đến hết thời hạn của nghị quyết. Khi đã cơ bản xử lý được nợ xấu thì cần nghiên cứu, rút ra bài học kinh nghiệm để đưa vào các quy định của pháp luật và để xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng thành nếp thường xuyên.
Về nguyên tắc xử lý nợ xấu, ngoài nguyên tắc như trong tờ trình, các đại biểu đồng tình với dự thảo bổ sung nguyên tắc không sử dụng ngân sách nhà nước để xử lý nợ xấu, tránh chuyển chéo nguồn trong xử lý nợ xấu, vì nó liên quan đến hệ thống tín dụng nhân dân, cho nên phải nguyên tắc này phải được quy định rõ ràng. Đồng thời với xử lý nợ xấu, Chính phủ cần tiếp tục làm rõ và xử lý nghiêm, cụ thể trách nhiệm của cá nhân, tổ chức gây ra nợ xấu để công khai, minh bạch và nhân dân đồng tình cao trong quá trình xử lý.
Các đại biểu đồng tình với dự thảo nghị quyết về mua bán nợ xấu tại Điều 5, 6, nhưng phải công khai, minh bạch theo đúng quy định của pháp luật để khi đấu thầu mua bán nợ xấu thì giá có thể thấp hơn hoặc cao hơn theo giá ghi sổ của khoản nợ, để người mua bán nợ đồng thuận cao và dám mua, bán nợ thì việc xử lý nợ xấu mới đạt hiệu quả cao.
Về nguồn thu giữ tài sản bảo đảm của các tổ chức tín dụng ghi tại Điều 7 và áp dụng thủ tục rút gọn trong quá trình giải quyết tranh chấp liên quan đến tài sản đảm bảo tại Điều 8, đó là các căn cứ pháp lý để gỡ nút thắt trong quá trình giải quyết nợ xấu, nhất là tổ chức VAMC vừa qua xử lý gặp nhiều vướng mắc ở những vấn đề này. Các tổ chức tín dụng vừa qua xử lý nợ xấu cũng hết sức khó khăn khi xử lý tài sản bảo đảm này. Các Đại biểu thống nhất cao bổ sung quy định để áp dụng quyền thu giữ tài sản của các tổ chức tín dụng và tổ chức VAMC với điều kiện và nguyên tắc tài sản không có tranh chấp và đã có sự thỏa thuận.
Thực sự trăn trở của cử tri ngành ngân hàng cho rằng khi xử lý vụ việc về tranh chấp tài sản bảo đảm khoản vay nếu không được rút gọn thì tỷ lệ thu được nợ xấu rất thấp. Các Đại biểu cho rằng, đây là việc chúng ta phải giải quyết để tạo điều kiện cho việc xử lý nợ xấu. Ở đây không chỉ là trách nhiệm của tổ chức tín dụng mà của các cơ quan liên quan, cơ quan pháp luật phải vào cuộc và hướng dẫn cụ thể một cách đồng bộ.
Ý kiến của các Đại biểu cho rằng, nút thắt về pháp luật trong giải quyết mua bán khoản nợ xấu có tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất có nhiều vướng mắc. Chỉ có quy định trong Điều 9 của Dự thảo Nghị quyết, các bên mua nợ xấu có quyền giống như tổ chức tín dụng mới thúc đẩy được hoạt động mua bán nợ và mới có cơ chế để xử lý các khoản nợ xấu.
Các Đại biểu cho rằng, sau khi ban hành Nghị quyết Quốc hội, cần tiếp tục nghiên cứu và sửa đổi, bổ sung các quy định của luật pháp cho phù hợp để tạo điều kiện môi trường cho tổ chức tín dụng hoạt động hoạt động an toàn và hiệu quả.
Về cơ bản, ý kiến của cá đại biểu tập trung đóng góp vào khái niệm nợ xấu, vấn đề quyền thu giữ tài sản, bán nợ xấu theo cơ chế thị trường và nhấn mạnh không dùng ngân sách nhà nước để xử lý nợ xấu, không dùng cơ chế thuế, phí để xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, có thể cho phép các ngân hàng trích tăng dự phòng rủi ro (có thể làm giảm thu ngân sách nhà nước), và cần làm rõ thêm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân gây ra nợ xấu và không được coi nghị quyết này là đặc quyền cho các tổ chức tín dụng tiếp tục lại gây ra nợ xấu mới.
CKH