Thông điệp của Chủ tịch Fed gửi Tổng thống Donald Trump

Bà cho rằng, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007-2009 đã gây hoảng loạn tài chính trầm trọng nhất tại Mỹ kể từ sau Cuộc Đại Suy thoái. Đối với một số người, ký ức về cuộc khủng hoảng này có thể phai nhạt dần, nhất là mức độ tổn thất do khủng hoảng gây ra và những biện pháp cải cách do các nhà tạo lập chính sách tại Mỹ và trên thế giới đã áp dụng nhằm cải thiện tình hình, ngăn ngừa khả năng xảy ra khủng hoảng trong tương lai.

Dưới nhan đề “một hệ thống tài chính bền vững là rất cần thiết cho nền kinh tế toàn cầu năng động” - đây cũng là một chủ đề chính tại Hội nghị này, Bà nhấn mạnh, một hệ thống tài chính vận hành tốt sẽ tạo thuận lợi cho đầu tư hiệu quả, hình thành hoạt động kinh doanh mới và hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua những thăng giáng trong chu kỳ kinh doanh. Cùng với sự hỗ trợ từ chính sách tiền tệ và những chính sách khác, cải cách đã có tác dụng củng cố hệ thống tài chính, niềm tin cải thiện, hoạt động cho vay mở rộng theo đà phát triển các hoạt động kinh tế trong những năm gần đây, đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế cao và bền vững hiện nay. Đồng thời, các biện pháp cải cách đã có tác dụng nâng cao tính bền vững của hệ thống tài chính, các ngân hàng an toàn hơn so với trước đây. Những nỗ lực xử lý doanh nghiệp lớn đã làm tăng kỷ luật thị trường và giảm nhẹ vấn đề “quá lớn không thể đổ vỡ”, hệ thống điều chỉnh vòng ngoài để theo dõi và xử lý rủi ro cũng được hình thành.

Liên quan đến cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vừa qua, bà nêu rõ, những biến dạng từ đầu năm 2007 cho đến tháng 9/2008 tại Mỹ được coi là rối loạn tài chính trầm trọng nhất trong nhiều thập kỷ qua, nó nhấn chìm các hoạt động kinh tế trong những tháng tiếp theo. Một thời gian ngắn sau khi tập đoàn bảo hiểm Fannie và Freddie nằm dưới sự kiểm soát đặc biệt của chính phủ, Tập đoàn Ngân hàng Lehman Brothers bị sụp đổ. Từ năm 2008 đến đầu năm 2010, gần 9 triệu lao động bị mất việc làm, hàng triệu người mất nhà cửa. Khó khăn không chỉ dừng lại trong nước Mỹ, mà hoạt động kinh tế và thương mại toàn cầu cũng thu hẹp xuống mức thấp nhất kể từ những năm 1930. Sau thời gian đó, kinh tế bắt đầu phục hồi, nhưng rất chậm và mong manh, nguyên nhân là do thiếu vắng những hành động chính sách đặc biệt.

Nhằm khắc phục khó khăn, các nhà tạo lập chính sách đã đưa ra hàng loạt biện pháp hạn chế thương tổn có thể hình thành trong tương lai. Tại Mỹ, các nhà tạo lập chính sách đã nhanh chóng vào cuộc và bắt đầu cải cách hệ thống tài chính, nâng cao khả năng hấp thụ thiệt hại của các ngân hàng như: Nâng cao các quy định về vốn để hạn chế rủi ro, đơn giản hóa yêu cầu về đòn bẩy tài chính, tiến hành kiểm tra sức khỏe của các ngân hàng.

Trong khi những cải thiện trong quy định về vốn và thanh khoản sẽ hạn chế nguy cơ phát sinh rủi ro vốn đã tăng cao vào giữa những năm 2000, sự đổ vỡ của Tập đoàn Ngân hàng Lehman Brothers cho thấy sự thiếu vắng quy trình xử lý thích hợp đối với một doanh nghiệp chiến lược đã dẫn đến hậu quả là, các nhà tạo lập chính sách chỉ có những lựa chọn thậm tệ để cứu vớt hay cho phép tiến hành các thủ tục phá sản với đầy bất ổn. Thừa nhận những thiếu sót này, Quốc hội đã chấp nhận trao quyền quản lý thanh khoản một cách có trật tự. Đó là, tiến hành cải cách Đạo luật Dodd-Frank về cải cách Phố Wall và bảo vệ người tiêu dùng nhằm đưa ta cơ chế thay thế trong trường hợp cần thiết (nhằm duy trì ổn định tài chính) khi giải quyết những doanh nghiệp lớn, thay vì tiến hành các thủ tục phá sản.

Nhờ những giải pháp đối phó và cải cách kịp thời, đặc biệt là Đạo luật Dodd-Frank và thỏa thuận quốc tế đạt được về cải cách những ngân hàng lớn trên toàn cầu, hệ thống tài chính trở nên an toàn hơn. Phần lớn mục tiêu kinh tế quan trọng do Fed đề ra đã đạt được, nhất là nỗ lực tối đa hóa việc làm và ổn định giá cả, việc áp dụng cơ cấu điều chỉnh và giám sát tài chính hậu khủng hoảng đã góp phần hạn chế rủi ro, hệ thống tài chính ngày càng bền vững, không ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Hệ thống tài chính Mỹ hoàn toàn có đủ khả năng hấp thụ rủi ro và thiệt hại, hơn là phóng đại và gây ra những cú sốc đối ngược, điều này được minh chứng xung quanh thời điểm xảy ra bất ổn thị trường trong những năm gần đây. Tính bền vững cải thiện đã góp phần nâng cao năng lực tài chính của các ngân hàng và định chế tài chính, qua đó mở rộng cho vay và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kể cả trong thời điểm khó khăn.

Tuy nhiên, còn nhiều việc phải làm, nhiều cải cách chỉ tiến triển tương đối khá trong thời gian gần đây, thị trường tiếp tục được điều chỉnh, còn phát hiện nhiều hạn chế. Quy chế giám sát chặt chẽ đã cản trở một số hộ gia đình trong việc tiếp cận vốn vay để mua nhà và tín dụng đối với nhóm doanh nghiệp nhỏ, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến tính thanh khoản thị trường, mặc dù hoạt động cho vay thận trọng đã tạo thuận lợi cho các hộ gia đình mua sắm nhà cửa, đầu tư vào giáo dục nhằm nâng cao mức sống, thậm chí bắt đầu tham gia hoạt động kinh doanh.

Fed cam kết sẽ đánh giá kết quả cải cách và tiến hành những điều chỉnh cần thiết để duy trì tính ổn định và bền vững của hệ thống tài chính. Trong đó, quy mô và mức độ phức tạp của cải cách điều chỉnh tài chính đòi hỏi các nhà tạo lập chính sách và chuyên gia phân tích phải tỉnh táo trước những tác động phụ không mong đợi. Fed cam kết tiếp tục đánh giá tác động của các quy định hiện hành đối với tính ổn định tài chính và nền kinh tế, nhằm đưa ra những điều chỉnh thích hợp. Tuy nhiên, bất kỳ sự điều chỉnh nào cũng cần phải khiêm tốn và phải đảm bảo tính an toàn của các ngân hàng và định chế tài chính chiến lược của Mỹ.

Theo ghi nhận của Bloomberg về ý kiến bình luận của một số chuyên gia, với nội dung cơ bản trên của bài phát biểu này, Chủ tịch Fed thể hiện quan điểm tiếp tục thúc đẩy những biện pháp cách cách trong những năm qua, đặc biệt là bảo vệ Đạo Luật Dodd-Frank. Điều này trái với quan điểm của Tổng thống Donald Trump khi cho rằng, những quy chế này đã khiến các ngân hàng hạn chế cho vay, kể cả đối với những khách hàng đáng tin cậy, gây tổn hại đến tăng trưởng kinh tế. Tổng thống Donald Trump muốn nới lỏng cơ chế kiểm soát tài chính và yêu cầu xem xét, hủy bỏ một số nội dung của Đạo luật Dodd-Frank.

Thông điệp này được đưa ra trong bối cảnh Chủ tịch Janet Yellen sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 02/2018 tới đây, và Tổng thống Donald Trump từng để ngỏ khả năng sẽ xem xét tái bổ nhiệm bà làm Chủ tịch Fed. Thông điệp cho thấy, dường như Chủ tịch Janet Yellen không tin vào khả năng của Tổng thống Donald Trump trong việc thực hiện những cam kết đưa ra trong quá trình vận động tranh cử.

Hoàng Thế Thỏa (Nguồn: Fed, Bloomberg)