Tín dụng ngân hàng góp phần tái cơ cấu nông nghiệp nông thôn và giảm nghèo bền vững

Nhiều ưu đãi về vốn, lãi suất cho lĩnh vực nông nghiệp nông thôn

Thời gian qua, nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn phục vụ sản xuất - kinh doanh, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân, đặc biệt là người nghèo, người thu nhập thấp ở khu vực nông thôn, NHNN trong phạm vi, chức năng nhiệm vụ của mình đã ban hành nhiều chính sách, giải pháp tích cực.

Cụ thể, NHNN đã ban hành hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài phù hợp với thực tiễn; ban hành Nghị định 41/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010, sau đó là Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 và gần đây nhất là Nghị định 116/2018/NĐ-CP ngày 07/9/2018 sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2015/NĐ-CP về tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn với nhiều cơ chế ưu đãi đột phá (như nâng mức cho vay không có tài sản đảm bảo đối với cá nhân, hộ gia đình sản xuất nông nghiệp cư trú ngoài khu vực nông thôn từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng; Cá nhân, hộ gia đình cư trú tại địa bàn nông thôn từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng để kịp thời đáp ứng nhu cầu vốn của người dân, góp phần hạn chế việc người dân tìm đến nguồn vốn khác; mở rộng việc cho vay không có tài sản đảm bảo đối với doanh nghiệp chưa được cấp GCN doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao...).

Trần lãi suất đối với các lĩnh vực ưu tiên phát triển, trong đó có nông nghiệp nông thôn được hưởng lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VNĐ thấp hơn 1%-2%/năm so với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường (hiện nay là 6,5%/năm).

Bên cạnh đó, NHNN cũng đã triển khai nhiều chương trình tín dụng như: Cho vay hỗ trợ lãi suất để tăng cường cơ giới hóa và giảm tổn thất trong nông nghiệp; cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch; cho vay hỗ trợ nhà ở; cho vay các chương trình tín dụng chính sách tại NHCSXH...

Nhằm tạo điều kiện cho người dân trong tiếp cận sản phẩm dịch vụ ngân hàng, NHNN cũng đã chỉ đạo các TCTD đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục vay vốn, niêm yết công khai và hướng dẫn đầy đủ cho người dân khi vay vốn; đa dạng các sản phẩm tín dụng phù hợp với hoạt động sản xuất, tiêu dùng của người dân. Đồng thời, NHNN khuyến khích ngân hàng thương mại phát triển mô hình ngân hàng lưu động ở những vùng khó khăn, tạo điều kiện cho các khách hàng thuận tiện hơn trong việc tiếp cận vốn và các dịch vụ ngân hàng khác.

Không những thế, thời gian qua, các ngân hàng: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank), Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị - xã hội trong việc truyền thông chủ trương, chính sách và các chương trình tín dụng chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn tại khắp các thôn, bản, vùng, miền đất nước, trở thành kênh dẫn vốn và quản lý vốn hiệu quả, giúp người nông dân từng bước xóa đói giảm nghèo, cải thiện cuộc sống.

 

Nâng cao khả năng tiếp cận sản phẩm, dịch vụ ngân hàng cho người dân

Với sự chỉ đạo quyết liệt từ NHNN, sự triển khai tích cực của các ngân hàng thương mại (NHTM), tín dụng cho nông nghiệp nông thôn luôn có mức tăng trưởng khá và chiếm tỷ trọng cao trong dư nợ tín dụng, góp phần quan trọng tái cơ cấu nông nghiệp nông thôn, đồng thời góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tín dụng đen. Theo Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), đến cuối tháng 7/2019, tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn ước tăng 6% so với cuối năm 2018 và chiếm tỷ trọng khoảng 25% dư nợ tín dụng nền kinh tế.

Tháo gỡ khó khăn trong sản xuất nông nghiệp

Bên cạnh các giải pháp, chính sách tạo điều kiện cho người dân tiếp cận vốn, ngành Ngân hàng còn tích cực thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, nhất là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, kịp thời hỗ trợ bà con khi gặp khó khăn. Thực hiện chỉ đạo của NHNN, các NHTM đã xem xét gia hạn nợ, điều chỉnh kỳ hạn trả nợ khi người dân gặp khó khăn do các nguyên nhân chính đáng chưa thể trả được nợ đúng hạn, giúp người dân tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, không phải đi vay nặng lãi từ các đối tượng cho vay tín dụng đen.

Những tháng đầu năm 2019, NHNN đã chỉ đạo các TCTD thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành lúa gạo, ngành chăn nuôi, ngành tiêu,... do thiên tai, dịch bệnh, thị trường không thuận lợi như: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, nâng hạn mức cho vay; xem xét miễn, giảm lãi vay, thu gốc trước lãi sau; tiếp tục cho vay mới phục vụ sản xuất, chuyển đổi cây trồng,...

Để kịp thời hỗ trợ tiêu thụ lúa Vụ Đông Xuân năm 2019, thực hiện chỉ đạo của NHNN tại Hội nghị ngành ngân hàng cho vay đẩy mạnh tiêu thụ lúa gạo vùng ĐBSCL, các NHTM nhà nước tiên phong hạ lãi suất cho vay ngắn hạn xuống còn 6%/năm để hỗ trợ các doanh nghiệp thu mua lúa gạo. Theo Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, đến cuối tháng 5/2019, các TCTD tại khu vực ĐBSCL đã giải ngân khoảng 10.719 tỷ đồng cho các tổ chức, cá nhân để thu mua trên 1,7 triệu tấn lúa gạo vụ Đông Xuân 2019, góp phần hạn chế đà giảm giá lúa gạo cho bà con nông dân. 

Với những nỗ lực của toàn hệ thống ngân hàng, thời gian qua, đầu tư tín dụng vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn cũng như lúa gạo đã có sự tăng trưởng rõ rệt, đảm bảo đáp ứng kịp thời vốn cho người dân, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xuất khẩu lúa gạo.

Không những thế, NHNN cũng kịp thời có giải pháp tháo gỡ cho người chăn nuôi lợn bị thiệt hại do dịch tả lợn Châu Phi bùng phát. Từ tháng 02/2019, NHNN đã yêu cầu các TCTD, NHNN chi nhánh các tỉnh đang có dịch nắm sát tình hình cho vay đối với ngành chăn nuôi lợn trên địa bàn và dư nợ bị thiệt hại để kịp thời thực hiện giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ người dân như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay, tham mưu cho UBND các tỉnh, thành phố các biện pháp xử lý nợ vay theo quy định tại Nghị định 55, 116 của Chính phủ. Đến đầu tháng 6/2019, các TCTD đã hỗ trợ người chăn nuôi lợn bị thiệt hại tại các tỉnh/thành phố đang có dịch số tiền khoảng 357 tỷ đồng (thông qua các biện pháp: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ 68 tỷ đồng, Miễn, giảm lãi vay 13 tỷ đồng; Cho vay mới: 275 tỷ đồng).

Trước khó khăn của người dân do hiện tượng cây tiêu chết hàng loạt tại các tỉnh Tây Nguyên vào tháng 5/2019, NHNN đã chủ động làm với UBND tỉnh Gia Lai (tỉnh có thiệt hại lớn nhất) để bàn về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho người trồng tiêu. Ngoài kết quả các TCTD đã hỗ trợ cho trên 6.450 khách hàng với số tiền gần 1.900 tỷ đồng thông qua các biện pháp cơ cấu lại nợ, điều chỉnh giảm lãi suất, cho vay mới khôi phục sản xuất, chuyển đổi cây trồng, NHNN đã đề nghị UBND tỉnh Gia Lai xem xét công bố thiên tai trên diện rộng, đồng thời tổng hợp thiệt hại về vốn vay của người dân, gửi NHNN, Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định khoanh nợ cho các hộ dân theo đúng trình tự quy định tại Nghị định 55, 116 của Chính phủ.

Hồi tháng 7 vừa qua, nhiều vụ cháy rừng xảy ra tại các tỉnh, thành phố miền Trung đã gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và đời sống của người dân. Trước tình trạng này, NHNN đã ban hành văn bản số 5115/NHNN – TD về việc hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả do cháy rừng. Hành động kịp thời của ngành Ngân hàng thêm một lần nữa cho thấy trách nhiệm của ngành Ngân hàng với cộng đồng, xã hội, kịp thời chia sẻ khó khăn với người dân trên cả nước lúc hoạn nạn.

Tín dụng góp phần giảm nghèo bền vững

Bên cạnh đẩy mạnh cho vay tín dụng thương mại và triển khai chính sách hỗ trợ bà con nông dân khi khó khăn, các chương trình tín dụng chính sách cũng được ngành Ngân hàng triển khai tích cực, góp phần quan trọng giúp các hộ nghèo vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo, hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Đầu năm 2019, ngày 22/2/2019, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng – kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã ký ban hành Quyết định số 12/QĐ-HĐQT nâng mức cho vay và thời hạn cho vay tối đa đối với hộ nghèo. Theo đó, kể từ ngày 01/3/2019, NHCSXH nâng mức cho vay tối đa đối với hộ nghèo từ 50 triệu đồng/hộ lên 100 triệu đồng/hộ vay, kéo dài thời hạn cho vay từ 60 tháng lên tối đa 120 tháng. Các chương trình cho vay có quy định áp dụng mức cho vay đối đa như hộ nghèo, cho vay hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, khu vực dân tộc thiểu số cũng được áp dụng nâng mức cho vay này.

Việc nâng mức cho vay tối đa đối với chương trình hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ vay phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi của NHCSXH nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn của người dân tại mọi vùng miền trong toàn quốc là một trong những giải pháp góp phần đẩy lùi tín dụng phi chính thức.

Theo báo cáo của NHCSXH, đến 31/8/2019, NHCSXH đang quản lý các chương trình tín dụng chính sách xã hội theo chỉ định của Chính phủ và một số dự án cho vay, tổng dư nợ đạt 199.823 tỷ đồng, với 8,2 triệu món vay của gần 6,6 triệu khách hàng đang còn dư nợ. Có trên 1,4 triệu khách hàng là hộ đồng bào dân tộc thiểu số đang thụ hưởng hầu hết các chương trình tín dụng tại NHCSXH, với doanh số cho vay là 135.964 tỷ đồng, doanh số thu nợ là 86.061 tỷ đồng và tổng dư nợ đạt 49.617 tỷ đồng, chiếm 24,8%/tổng dư nợ của NHCSXH, dư nợ bình quân một hộ dân tộc thiểu số đạt 34 triệu đồng/bình quân chung là 30,4 triệu đồng.

Vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp đồng bào vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn dần nâng cao chất lượng cuộc sống, nâng cao trình độ quản lý sản xuất kinh doanh, cũng như trình độ quản lý vốn để dần vươn lên thoát nghèo, làm giàu trên chính quê hương mình, góp phần ngăn chặn nạn cho vay nặng lãi.

Phát biểu tại Hội thảo “Đánh giá hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại Việt Nam” ngày 25/9, bà Trương Thị Mai - Ủy viên Bộ Chính trị - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương nhấn mạnh, chính sách tín dụng cho người nghèo, trong đó tín dụng cho đồng bào dân tộc thiểu số là một điểm sáng trong toàn bộ chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Phương Linh

Ảnh: Đức Khanh