Chiều ngày 25/7, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới thăm Trung tâm Giám định ADN hài cốt liệt sĩ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và làm việc với 3 cơ quan được giao thực hiện nhiệm vụ giám định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin là Viện Pháp y quân đội - Bộ Quốc phòng; Viện Pháp y quốc gia - Bộ Y tế và Viện Công nghệ sinh học - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi làm việc với các đơn vị giám định ADN xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.
Cùng dự có Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung; Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Châu Văn Minh; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng; Thượng tướng Võ Minh Lương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương; các nhà khoa học, giám định viên các Viện nghiên cứu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ câu chuyện làm ông xúc động về niềm hạnh phúc của Mẹ Việt Nam Anh hùng Hoàng Thị Lự, 110 tuổi ở Đô Lương - Nghệ An khi tìm được hài cốt của một người con sau 51 năm hy sinh
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn quan tâm đến công tác thương binh, liệt sĩ bằng những việc làm thiết thực, trong đó có việc đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (HCLS) còn thiếu thông tin. Đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Nhiệm vụ này rất khó khăn, phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, cơ quan và địa phương, sự hỗ trợ tích cực của các tổ chức, cá nhân.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những kết quả đạt được của các bộ, ngành, cơ quan, địa phương trong việc thực hiện đề án, nhất là các cán bộ, nhà khoa học, nhân viên trực tiếp triển khai nhiệm vụ. Thủ tướng gửi lời cảm ơn, tri ân đến các tổ chức, cá nhân vì sự tận tâm và trách nhiệm với gia đình của những người đã hy sinh vẻ vang vì Tổ quốc. “Sự mất mát và hy sinh đó không gì bù đắp được. Chúng ta cần cố gắng hơn nữa để xoa dịu nỗi đau chiến tranh”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho ý kiến chỉ đạo đối với một số vấn đề cụ thể trong công tác giám định ADN, xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin. Theo đó, về việc cho phép và hỗ trợ kinh phí xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thân nhân của các gia đình liệt sĩ chưa tìm được phần mộ, Thủ tướng giao Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông sớm thực hiện việc tích hợp, liên thông, đối chiếu, đồng bộ dữ liệu hiện có để hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, phục vụ hoạt động giám định ADN HCLS.
Trước kiến nghị về xây dựng đơn giá đặt hàng cho giám định ADN HCLS còn thiếu thông tin, việc thanh toán cho những mẫu làm nhiều lần mà không thu được kết quả giám định ADN, Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương hướng dẫn quy định nêu trên, trong đó bao gồm việc thanh toán cho những mẫu làm nhiều lần mà không thu được kết quả giám định ADN và kinh phí trả công cho cán bộ hợp đồng thực hiện công tác giám định ADN để phục vụ hiệu quả hoạt động giám định ADN HCLS còn thiếu thông tin. Với đề nghị miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng cho hoạt động dịch vụ đặc thù của công tác giám định ADN HCLS, Thủ tướng giao Bộ Tài chính hướng dẫn áp dụng quy định miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và miễn thuế giá trị gia tăng theo quy định của pháp luật.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính hướng dẫn việc sử dụng kinh phí hỗ trợ của tổ chức, cá nhân cho công tác giám định ADN HCLS còn thiếu thông tin theo đúng quy định của pháp luật về cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập. Bộ Quốc phòng khẩn trương ban hành quy trình xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin trong thời gian sớm nhất; đồng ý việc tăng cường hợp tác quốc tế, tranh thủ trang thiết bị, kỹ thuật tiên tiến và kinh nghiệm của các nước phục vụ công tác giám định ADN.
Báo cáo tại buổi làm việc, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, trong giai đoạn 2013-2020, Ban Chỉ đạo cấp Nhà nước về xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã chọn 7 đơn vị cung cấp dịch vụ giám định ADN xác định thông tin hài cốt liệt sĩ và đến thời điểm hiện tại, có 5 đơn vị đang tiếp tục thực hiện giám định ADN.
Tổng số mẫu đã nhận từ năm 2011 đến ngày 31/12/2021 là trên 41.000 mẫu. Qua phân tích, so sánh, đối chiếu ADN giữa mẫu hài cốt liệt sĩ và mẫu thân nhân liệt sĩ đã xác định danh tính đối với gần 1.400 hài cốt liệt sĩ, báo tin cho thân nhân và chỉnh sửa thông tin ghi trên bia mộ liệt sĩ. Kết quả giám định ADN được lưu trữ tại Trung tâm lưu trữ ADN hài cốt liệt sĩ và thân nhân liệt sĩ phục vụ công tác xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.
Bên cạnh một số kết quả nhất định, trong quá trình triển khai thực hiện, vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn do một bộ phận không nhỏ mộ không có hài cốt hoặc mẫu hài cốt đã được chôn cất trong thời gian quá dài (40-50 năm về trước) không có khả năng giám định hoặc chất lượng ADN còn lưu lại kém. Bên cạnh đó, trang thiết bị của các đơn vị đã quá cũ, thường xuyên hỏng hóc ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ phân tích. Thậm chí, có một số kết quả giám định có sự trùng lặp ngẫu nhiên về ADN ty thể của các mẫu phân tích sinh phẩm thân nhân liệt sĩ và hài cốt liệt sĩ, có trường hợp 1 mẫu hài cốt liệt sĩ trùng lặp với trên 20 thân nhân liệt sĩ ở các tỉnh khác nhau dẫn tới việc phân tích mất rất nhiều thời gian mới có kết quả.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nghe Viện trưởng Viện công nghệ Sinh học thuyết trình về quy trình bảo quản mẫu hài cốt.
Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra quy trình xử lý mẫu hài cốt của liệt sĩ đang được bảo quản tại trung tâm.
Không những thế, nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất cho các đơn vị giám định mặc dù bước đầu đã có sự chủ động tuy nhiên thời gian đầu tư tương đối dài nên năng lực của các đơn vị giám định trong giai đoạn 2013-2020 chưa đáp ứng yêu cầu, kết quả giám định còn thấp so với mục tiêu của Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Đề án). Việc xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ; cổng thông tin điện tử về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ và Trung tâm lưu trữ ADN hài cốt liệt sĩ và thân nhân liệt sĩ đã có những kết quả nhất định tuy nhiên hệ thống các phần mềm chưa có sự liên thông, tích hợp và đồng bộ dữ liệu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao kết quả giám định ADN cho gia đình liệt sĩ
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng kiêm Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Chính sách xã hội đã trao sổ tiết kiệm, mỗi sổ trị giá 10 triệu đồng từ nguồn của Ngân hàng Chính sách xã hội cho 12 gia đình liệt sĩ
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng trao sổ tiết kiệm cho gia đình liệt sĩ
Tại buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ chứng kiến lễ công bố kết quả giám định ADN các liệt sĩ; cùng đại diện các bộ, ngành trao kết quả giám định ADN cho 12 gia đình liệt sĩ. Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng kiêm Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Chính sách xã hội đã trao sổ tiết kiệm, mỗi sổ trị giá 10 triệu đồng từ nguồn của Ngân hàng Chính sách xã hội cho 12 gia đình liệt sĩ dịp ngày Thương binh, liệt sĩ 27/7.
NN