Chiều ngày 12/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì Hội nghị về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Phát biểu tại Hội nghị, các tổ chức quốc tế như IMF, WB, ADB… và các chuyên gia kinh tế đều đánh giá cao điều hành của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) trong kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khai mạc Hội nghị
Hội nghị có sự tham dự của đại diện Lãnh đạo các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Tài chính, Xây dựng, Giao thông vận tải, Văn phòng Chính phủ, Y tế, Ngoại giao, Công Thương; Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Tư pháp, Lao động, Thương binh và Xã hội… cùng các chuyên gia kinh tế, nhà khoa học trong nước.
Về phía các tổ chức quốc tế có đại diện: Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam; Văn phòng Đại diện Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tại Việt Nam; Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP); Tổ chức Y tế Thế giới (WHO); Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tại Việt Nam; Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA); Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA); Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AMCHAM); Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu (EUROCHAM).
Điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng ngân hàng đóng góp tích cực trong kết quả tăng trưởng kinh tế
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại buổi thảo luận về ổn định kinh tế vĩ mô vào ngày 30/7, tại Hội nghị, các đại biểu đã thống nhất sau khoảng 1 tháng sẽ xem xét tình hình, ngồi lại, cập nhật, đánh giá và tiếp tục đưa ra cac đề xuất chính sách, giải pháp liên quan để thích ứng tình hình mới. Trong hơn 1 tháng qua, tình hình lại tiếp tục có nhiều thay đổi.
Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng nghị quyết của Chính phủ về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay. Đây là chủ đề không mới nhưng luôn mang tính thời sự, nhất là trong bối cảnh hiện nay.
Thủ tướng đánh giá, thời gian qua, tình hình thế giới có nhiều biến động nhanh, phức tạp, khó lường, trong đó nhiều yếu tố bất lợi đến kinh tế toàn cầu và kinh tế Việt Nam trong cả trước mắt và lâu dài. Các nước có những phản ứng chính sách khác nhau, trong đó có chính sách phòng chống dịch.
Thủ tướng nhấn mạnh: Trong bối cảnh khó khăn đó, chúng ta không bó tay, không ngồi chờ, không khuất phục trước khó khăn mà đi tìm sự ổn định trong sự bất định; đi tìm sự chủ động trong thế bị động; đi tìm ổn định và nhất quán trong chuyển đổi và xáo trộn; thiết lập công cụ quản lý rủi ro trong suy thoái và khủng hoảng là thuộc tính không thể thiếu trong kinh tế thị trường; thiết lập phòng tuyến hợp tác và cạnh tranh kinh tế quốc tế trong hội nhập.
Toàn cảnh Hội nghị
Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự ủng hộ, giám sát của Quốc hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của người dân và doanh nghiệp, sự hỗ trợ của bạn bè đối tác quốc tế, Việt Nam vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thị trường vốn, thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, thúc đẩy tăng trưởng. Các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; Tăng trưởng kinh tế tiếp tục phục hồi ở cả 3 khu vực…
Các tổ chức quốc tế đánh giá tích cực về tình hình và triển vọng phát triển của Việt Nam. Mới nhất, hãng đánh giá tín dụng Moody's vừa nâng xếp hạng của Việt Nam từ Ba3 lên Ba2, với triển vọng ổn định). Nikkei đánh giá chỉ số phục hồi COVID-19 của Việt Nam xếp thứ 2 thế giới, tăng 12 bậc. WB, IMF nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam.
Tuy nhiên, tình hình kinh tế còn rất khó khăn và xác định khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ và thuận lợi. Thủ tướng cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, việc điều hành vừa phải bám sát thực tiễn, trên nền tảng các vấn đề kỹ thuật mang tính kinh tế, vừa phải ổn định chính trị - xã hội, với nghệ thuật điều hành linh hoạt, phù hợp, hiệu quả.
Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá tình hình thế giới, khu vực và Việt Nam, các kinh nghiệm rút ra, quan điểm, định hướng mục tiêu, các nhiệm vụ, giải pháp cơ bản; đề xuất kiến nghị các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, cấp bách, trước mắt cũng như lâu dài.
Tại Hội nghị, đa phần các phát biểu, trong đó các tổ chức quốc tế như: IMF, WB, ADB… đều đánh giá cao điều hành của NHNN trong kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
Cụ thể, theo ông Francois Phainchaud - Trưởng đại diện Văn phòng Đại diện Quỹ tiền tệ quốc tế tại Việt Nam (IMF), Việt Nam đang phục hồi rất tốt. Các chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả.
Ông Francois Phainchaud nhấn mạnh, Việt Nam duy trì chính sách tỷ giá ổn định, cho phép VND mất giá thấp hơn nhiều nước thông qua việc bán dự trữ ngoại hối, đồng thời để lãi suất trong ngắn hạn tăng, nhờ đó kiềm chế được lạm phát. Do đó, nếu tăng trần tín dụng sẽ làm giảm hiệu lực các chính sách nêu trên trong kiềm chế lạm phát. Đặc biệt, NHNN đã có những nỗ lực để kéo giảm lạm phát, giữ ổn định vĩ mô và đang làm rất tốt. Các điều kiện tài chính cũng được điều hành chặt chẽ.
Đồng tình với nhận định nền kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh chóng và rất ấn tượng, ông Andrea Copppla - Kinh tế trưởng WB tại Việt Nam đánh giá, tăng trưởng của nền kinh tế trong quý II, quý III rất tốt. Tuy nhiên, nếu nhìn vào tương lai, chúng ta vẫn thấy các thách thức cơ bản như: Tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam và có thể ảnh hưởng đến sự phục hồi nền kinh tế trong nội địa. Yếu tố về lạm phát, đặc biệt là từ khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraina diễn ra thì có những rủi ro liên quan đến giá cao.
Ông Andrew Jeffries - Giám đốc ADB tại Việt Nam đánh giá Việt Nam đã có sự tự cường rất cao để đảm bảo được cân đối cho nền kinh tế. Sự thành công của Việt Nam mở ra triển vọng tốt đẹp đối với môi trường đầu tư và kinh doanh. Đồng thời nhấn mạnh, những nền tảng của nền kinh tế cũng đang được phục hồi nhanh, đặc biệt, chính sách tài khóa và tiền tệ đã phát huy rất hiệu quả, tác động rất tích cực đến tiêu dùng.
Theo đánh giá của các chuyên gia trong nước, thời gian qua, điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng ngân hàng đã đóng góp tích cực trong kết quả tăng trưởng kinh tế trong 8 tháng đầu năm.
TS. Trần Hoàng Ngân – Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đánh giá, việc điều hành chính sách tiền tệ trong thời điểm hiện nay là cực kỳ khó khăn và thách thức không chỉ ở Việt Nam mà NHTW trên thế giới đều đau đầu làm sao giải quyết hài hòa giữa kiểm soát lạm phát nhưng lại chống được suy thoái kinh tế. Mỗi một quốc gia đều lựa chọn công cụ điều hành dựa trên điều kiện thực tế của quốc gia mình cho phù hợp.
“Điều hành chính sách tiền tệ hướng tới 3 mục tiêu. Thứ nhất là ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát hiện đang được kiểm soát tốt. Thứ hai là thúc đẩy phát triển kinh tế, giải quyết công ăn việc làm thì kinh tế đang tăng trưởng tốt. Thứ ba là ổn định an ninh tài khoá, hệ thống ngân hàng quốc gia ổn định, hệ thống của chúng ta đang ổn định. Từ kết quả trên cho thấy, 8 tháng qua điều hành chính sách tiền tệ đang đi đúng hướng. Tôi đánh giá cao điều hành chính tiền tệ của NHNN”, TS. Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh.
Riêng đối với vấn đề room tín dụng, theo TS. Ngân trước áp lực lạm phát toàn cầu khiến các NHTW thắt chặt chính sách tiền tệ, chỉ một số nước nới lỏng do suy thoái. Còn tại Việt Nam chưa có dấu hiệu là thắt chặt và NHNN đang điều hành thận trọng theo diễn biến thị trường. Điều đó thể hiện rõ qua việc NHNN tiếp tục kiên định điều hành chính sách tín dụng theo định hướng từ đầu năm tăng trưởng tín dụng ở mức 14%.
Đồng quan điểm, TS. Trương Văn Phước – Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia cho rằng, kiềm chế lạm phát chúng ta đạt được như ngày hôm nay có sự đóng góp rất thầm lặng của chính sách tỷ giá của NHNN, cùng với ổn định tỷ giá góp phần ngăn ngừa sự lan rộng của lạm phát trên thế giới tới Việt Nam. Ở Việt Nam, tín dụng là kênh chủ yếu cung ứng vốn cho nền kinh tế. Trước mắt, duy trì room tín dụng là rất quan trọng. Việc NHNN vừa thông báo bổ sung tăng trưởng tín dụng là rất thích hợp.
Theo TS. Trương Văn Phước, thời gian tới, chính sách tiền tệ cần phải định hướng dòng chảy tín dụng qua các hệ số rủi ro. Việc xác định room tín dụng cho các ngân hàng cần dựa vào cơ cấu tín dụng và các hệ số rủi ro. Đây là cách hỗ trợ cho chính sách tài khóa một cách gián tiếp, vì nếu như dòng vốn đi vào nền kinh tế nếu làm cho lạm phát thấp xuống, làm cho nguồn thu tăng lên.
Cần giải pháp huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế
Cũng tại Hội nghị, các chuyên gia đã đưa ra nhiều khuyến nghị quan trọng về các chính sách kinh tế - xã hội đối với Việt Nam trong thời gian tới.
Theo ông Francois Phainchaud, việc điều hành chính sách tiền tệ cần hết sức thận trọng và tính toán kỹ lưỡng. Chính sách tài khóa cần hỗ trợ mạnh mẽ hơn, hướng tới mục tiêu cụ thể và trên diện rộng để không đi ngược lại chính sách tiền tệ. NHNN cần tiếp tục xử lý vấn đề nợ xấu, các rủi ro tiềm tàng; tiếp tục tăng cường quản lý hệ thống ngân hàng với những chính sách cẩn trọng để phát triển thị trường vốn bền vững.
Còn ông Andrea Copppla cho rằng, các nhà điều hành kinh tế của Việt Nam cần điều hành cân đối giữa chính sách để phục hồi nền kinh tế và có thể kiểm soát lạm phát đang ngày càng gia tăng và có những yếu tố bất ổn trong nền kinh tế. Chúng ta cần có một chính sách tài khóa hợp lý để có thể xử lý và phát huy hiệu quả hơn nữa những khoản đầu tư công.
Bên cạnh đó, những quyết định của chính sách tài chính, tiền tệ có thể hướng dẫn hành vi của thị trường. Do vậy, chúng ta cần có những thay đổi rất căn bản để phát huy hiệu quả chính sách tiền tệ và cần phải nâng cao sự thanh khoản của nền kinh tế. Bảo đảm vững chắc sự tự cường của nền tài chính quốc gia và của ngành Ngân hàng. Theo đó, các ngân hàng phải có chiến lược tạo ra sự phục hồi cho chính mình để có thể đối mặt với rủi ro có thể xảy ra.
Nêu quan điểm, TS. Trần Hoàng Ngân cho rằng, hiện nay nhu cầu của nền kinh tế không chỉ vốn ngắn hạn mà cả vốn trung dài hạn. Mà vốn ngân hàng không thể để đáp ứng được nguồn vốn này vì vốn ngân hàng chỉ cung ứng vốn ngắn hạn. Còn trung dài hạn phải phụ thuộc vào thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán. Vì vậy, TS. Ngân đề nghị cần phải phải nhanh chóng hoàn thiện thể chế để có thể phát triển kênh trái phiếu doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp phát hành trái phiếu, cổ phiếu, đó mới là thị trường bền vững.
Không phủ nhận nền kinh tế Việt Nam hiện nay cần vốn nhưng điều cần hơn, cấp thiết hơn theo TS. Trần Du Lịch – Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng đó là hấp thụ vốn chứ không phải áp lực nới room tín dụng. Nếu hấp thụ được vốn thì bơm vốn có hiệu quả. Còn không hấp thụ được vốn mà bơm vốn là họa chứ không phải là phúc.
“Đấy mới là vấn đề cần phải tháo gỡ”, TS. Lịch nhấn mạnh và để giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự phối hợp tốt giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ chứ không chỉ riêng chính sách tiền tệ. “Điều cần làm bây giờ là phải phát triển cân đối thị trường chứng khoán, trái phiếu và cả thị trường tiền tệ, chứ không phải đẩy gánh nặng vốn trong trung và dài hạn cho chính sách tiền tệ”.
Cũng chung quan điểm, TS. Trần Đình Thiên cho rằng, phối hợp chính sách tài khóa, tiền tệ là khâu quyết định bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô không gây ra những căng thẳng cho nền kinh tế. Theo TS. Thiên, không nên chỉ lo tăng trưởng mà đối với nền kinh tế Việt Nam cần chú ý đến yếu tố nợ xấu, bơm tiền hay không bơm tiền ra đều phải căn cứ vào nợ xấu. “Có thể không bơm tiền chưa chắc đã giảm nợ xấu, mà nếu chúng ta bơm tiền ra đúng đối tượng, những doanh nghiệp tốt, dự án tốt thì vẫn xử lý giúp cho ngành Ngân hàng trong điều kiện hiện nay”, TS. Thiên đưa ra quan điểm.
Không chủ quan, kỷ luật, kỷ cương trong điều hành kinh tế vĩ mô
Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, việc điều hành trong bối cảnh hiện nay không chỉ đơn thuần là kỹ thuật về mặt kinh tế mà phải có nghệ thuật điều hành, nhãn quan chính trị, hiểu biết tâm lý xã hội, bình tĩnh trước các ý kiến khác nhau.
Thủ tướng nêu rõ một số bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn thời gian qua. Theo đó, phải luôn hết sức bình tĩnh, bám sát tình hình thực tiễn để có chính sách phù hợp, kịp thời, hiệu quả; bảo đảm sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, nhịp nhàng, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa.
“Đưa tiền ra nhiều hay ít là vấn đề cần quan tâm nhưng quan trọng hơn là đưa tiền ra có trúng, có đúng vào các động lực cho nền kinh tế gồm đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng không? Tinh thần là không siết chặt một cách bất hợp lý, mà quan trọng là linh hoạt, hợp lý, hiệu quả”, Thủ tướng phát biểu.
Thủ tướng nhấn mạnh 5 nguyên tắc: Phải giữ vững sự ổn định trong sự bất định; giữ vững thế chủ động trong sự bị động; giữ được kiên định và nhất quán trong bối cảnh chuyển đổi và xáo trộn; thiết lập công cụ quản lý rủi ro trong suy thoái và khủng hoảng là thuộc tính đương nhiên của kinh tế thị trường; xây dựng phòng tuyến hợp tác và cạnh tranh kinh tế quốc tế trong hội nhập sâu rộng.
Về các quan điểm định hướng, Thủ tướng yêu cầu tuyệt đối không được chủ quan, nắm chắc diễn biến tình hình quốc tế, trong nước, tăng cường năng lực phân tích, dự báo và kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô. Tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, hiệu quả và phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách khác để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng chính sách và chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô; Chỉ đạo điều hành có trọng tâm, trọng điểm, xác định rõ mục tiêu, yêu cầu, công cụ chính sách và giải pháp phù hợp, bảo đảm hiệu quả tổng thể và sự hài hòa, hợp lý giữa mục tiêu, lợi ích trước mắt và lâu dài, vì sự phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế. Hài hòa, hợp lý, linh hoạt, hiệu quả trong xác định mục tiêu tăng trưởng và lạm phát.
Việt Nam xác định ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội là một mục tiêu ưu tiên vừa mang tính cấp bách, vừa mang tầm chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong thời gian còn lại năm 2022 và những năm tiếp theo…
Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, Thủ tướng khái quát 13 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu và yêu cầu các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động tập trung triển khai thực hiện như:
Điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt nhưng đảm bảo thận trọng, chặt chẽ, hiệu quả; phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với chính sách tài khoá để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; bảo đảm điều hành tỷ giá, tín dụng, lãi suất hợp lý.
Tiếp tục thực hiện chính sách tài khoá mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm hiệu quả, hỗ trợ tích cực, hiệu quả chính sách tiền tệ. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Tăng cường công khai, minh bạch, phát triển ổn định, lành mạnh thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp để tạo kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế, trong đó sớm ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 153 về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế.
Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát thị trường, giá cả; Tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững…
Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, đổi mới công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thích ứng biến đổi khí hậu…
Nâng cao năng lực chỉ đạo điều hành, sự phối hợp và công tác điều phối chính sách kinh tế vĩ mô nhằm bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả, linh hoạt giữa các công cụ chính sách. Khẩn trương kiện toàn Ban chỉ đạo liên ngành về quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô.
Đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao…; Tiếp tục thực hiện nhất quán chủ trương, chính sách về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.
Đẩy mạnh thông tin truyền thông, góp phần tạo đồng thuận xã hội và sự chung sức, đồng lòng của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp ủng hộ, tham gia tích cực trong thực hiện mục tiêu ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế…
Hà My