Ngành Ngân hàng Việt Nam đang viết nên một chương mới trong hành trình chuyển đổi số, từ nền tảng định danh số đến các giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt và hệ sinh thái tài chính thông minh. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ của Ngân hàng Nhà nước và nỗ lực của các ngân hàng thương mại, chuyển đổi số không chỉ mang lại tiện ích vượt trội cho người dân, doanh nghiệp mà còn đảm bảo công bằng, minh bạch, đặc biệt hỗ trợ người yếu thế, hướng tới một nền kinh tế số bền vững.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Ban lãnh đạo NHNN thăm gian hàng chuyển đổi số của các NHTM - Ảnh: Hoàng Giáp
Định danh số: nền tảng cốt lõi cho một hệ sinh thái thông minh
Phát biểu tại Sự kiện Chuyển đổi số ngành ngân hàng năm 2025 với chủ đề “Hệ sinh thái số thông minh trong kỷ nguyên mới”, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) nhấn mạnh rằng, chuyển đổi số của ngành ngân hàng không bắt đầu từ công nghệ mà từ con người, với định danh số là nền tảng tiên quyết để xây dựng một hệ sinh thái tài chính thông minh. Hệ sinh thái này được kiến tạo thông qua việc tích hợp định danh số, các nền tảng thanh toán hiện đại và kết nối dữ liệu liên ngành, tạo điều kiện để doanh nghiệp và ngân hàng đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu một cách chính xác và hiệu quả.
Ngành Ngân hàng Việt Nam đã triển khai mạnh mẽ công cuộc chuyển đổi số thông qua việc ban hành nhiều chính sách như Quyết định số 810/QĐ-NHNN về Kế hoạch chuyển đổi số Ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; thành lập Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số ngành Ngân hàng với Thống đốc Nguyễn Thị Hồng trực tiếp làm Trưởng ban. Đồng thời rà soát và hoàn thiện hành lang pháp lý tạo điều kiện cho hoạt động hệ thống ngân hàng ứng dụng công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số…
Ngành ngân hàng đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, bao gồm các Luật, Nghị định, Thông tư, nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và đổi mới sáng tạo. Hơn 70% tổ chức tín dụng đã triển khai đào tạo chuyên sâu về chuyển đổi số, và 40% đã áp dụng công nghệ để thu thập, làm sạch, đối chiếu và xác minh thông tin sinh trắc học, đạt con số 113.000 hồ sơ khách hàng cá nhân và 710.000 hồ sơ khách hàng tổ chức. Hệ thống cảnh báo tài khoản nghi ngờ gian lận đã hỗ trợ hơn 40.000 lượt khách hàng, ngăn chặn các giao dịch trị giá hơn 160 tỷ đồng, góp phần bảo vệ tài sản người dân.
Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng vận hành thông suốt, xử lý trung bình hơn 820 nghìn tỷ đồng mỗi ngày, trong khi hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử hoạt động 24/7, xử lý hơn 26.000 giao dịch mỗi ngày, đáp ứng trọn vẹn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Đại diện Vietcombank cho biết đã tiên phong trong lĩnh vực định danh số, với hơn 13 triệu khách hàng cá nhân được xác thực bằng công nghệ sinh trắc học, xử lý 26.000 giao dịch mỗi ngày. Ngân hàng đảm bảo 100% giao dịch số được định danh và ký số xác thực, phối hợp chặt chẽ với C06 – Bộ Công an để tích hợp với Cổng Dịch vụ công quốc gia và nền tảng VNeID.
Vào ngày 22/5/2025, Vietcombank cùng hai ngân hàng khác đã thí điểm triển khai ký số từ xa trên VNeID, cho phép khách hàng đăng ký chữ ký số và chứng thực số chỉ với một thao tác đơn giản. Các dịch vụ như giải ngân trực tuyến đã được triển khai, với kế hoạch mở rộng sang bảo lãnh trực tuyến, mua bán ngoại tệ trực tuyến và đầu tư trực tuyến, tất cả đều được tự động hóa toàn trình, đảm bảo tuân thủ pháp lý và bảo mật cao.
Định danh số đã mở ra một hệ sinh thái tài chính an toàn, minh bạch, mang lại trải nghiệm nhanh chóng, tiện lợi, đồng thời giúp ngân hàng tối ưu hóa hoạt động và kiểm soát rủi ro. Với 100.000 giao dịch ký số mỗi tháng, Vietcombank ước tính tiết kiệm hàng chục tỷ đồng, thúc đẩy lối sống xanh thông qua các giao dịch không giấy tờ. Ngân hàng cam kết tiếp tục phổ cập chữ ký số, xây dựng hệ sinh thái ngân hàng không giấy tờ và hỗ trợ những người yếu thế để không ai bị bỏ lại phía sau.
Ngân hàng cũng đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong việc cung cấp thông tin tín dụng tự động hóa, đảm bảo tính nhanh chóng, tin cậy và chính xác. Các giao dịch qua Internet Banking, Mobile Banking và QR Code ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, với hệ thống công nghệ thông tin đạt tiêu chuẩn cấp độ 3 của Bộ Khoa học và Công nghệ, đáp ứng các chứng chỉ quốc tế về an toàn và bảo mật.
Thanh toán không dùng tiền mặt và sứ mệnh hỗ trợ người yếu thế
Việt Nam hiện là một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực về tốc độ tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt, phản ánh nhu cầu ngày càng cao của khách hàng về các giải pháp giao dịch tiện lợi, đơn giản và bảo mật. Người dân mong muốn tích hợp mọi giao dịch trên điện thoại thông minh hoặc đồng hồ thông minh, cho phép thanh toán mọi lúc, mọi nơi mà không cần mang theo tiền mặt hay thẻ.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh chuyển đổi số ngân hàng đã và đang đi đúng hướng - Ảnh: Hoàng Giáp
Đại diện VPBank cho biết đã đáp ứng xu thế này thông qua giải pháp thanh toán không chạm, cho phép tích hợp toàn bộ tài khoản và thẻ trên thiết bị thông minh, sử dụng công nghệ mã hóa tiên tiến và xác thực qua khuôn mặt hoặc dấu vân tay.
Từ quý 4 năm 2024, giao dịch không chạm chiếm 60% tổng giao dịch, với doanh số tăng trưởng 70%. VPBank tự hào là ngân hàng đầu tiên tại châu Á – Thái Bình Dương phối hợp với MasterCard để triển khai giải pháp này, mở rộng cơ hội tiếp cận tài chính cho hàng triệu người dân Việt Nam.
Giải pháp thanh toán không chạm không chỉ mang lại lợi ích cho khách hàng cá nhân mà còn hỗ trợ đáng kể cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh và tiểu thương. Thay vì đầu tư máy POS với chi phí từ 300 đến 400 USD, các doanh nghiệp có thể sử dụng điện thoại thông minh làm thiết bị chấp nhận thanh toán bảo mật thông qua Tap to Phone. Đây không chỉ là một công cụ thanh toán mà còn là một nền tảng tài chính di động, giúp quản lý dòng tiền và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.
VPBank cam kết đồng hành cùng Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước để xây dựng một nền kinh tế số, một xã hội không tiền mặt, minh bạch và bền vững, khai thác sức mạnh dữ liệu để tạo ra hệ sinh thái tài chính lấy con người và doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong khi đó, Phó Tổng giám đốc Agribank Hoàng Minh Ngọc đánh giá tài khoản ngân hàng và thẻ không chỉ là công cụ tài chính, mà còn là tấm “hộ chiếu số” mở cánh cửa đưa người yếu thế hòa nhập vào nền kinh tế hiện đại. Việt Nam hiện có hơn 13 triệu người thuộc diện an sinh xã hội, trong đó 3,7 triệu người cần hỗ trợ đặc biệt và 1,37 triệu người khuyết tật hoặc mất sức lao động. Tuy nhiên, nhiều người dân ở vùng sâu, vùng xa phải đối mặt với khó khăn khi nhận trợ cấp do sai sót thông tin, thiếu giấy tờ hoặc quy trình thủ công. Theo thống kê từ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, gần 260 tỷ đồng đã phải thu hồi do chi sai chế độ, ảnh hưởng đến những mảnh đời cần hỗ trợ nhất. Agribank đã phát hành hơn 9 triệu tài khoản và 12 triệu thẻ tại khu vực nông thôn, hỗ trợ 500.000 người yếu thế nhận trợ cấp hàng tháng, với tổng chi trả vượt 210.000 tỷ đồng thông qua hệ thống song phương tài chính – ngân hàng.
Với mạng lưới 2.300 chi nhánh, phòng giao dịch và hơn 3.000 ATM/CD phủ kín 63 tỉnh, thành phố và 9/13 huyện đảo, cùng sự tận tâm của 40.000 cán bộ, nhân viên, Agribank đã mang công nghệ đến từng người dân. Ngân hàng đã làm sạch dữ liệu của gần 9 triệu khách hàng, hỗ trợ trực tiếp hơn 3 triệu người dân vùng sâu, vùng xa và mở hơn 3 triệu tài khoản trực tuyến.
Tích hợp với nền tảng VNeID, nơi có gần 63 triệu người dùng, Agribank cho phép mở tài khoản mà không cần giấy tờ, tự động xác định đối tượng thuộc diện chính sách, cung cấp ưu đãi tài chính thiết yếu và hỗ trợ vốn vay với lãi suất thấp. Mô hình chi trả an sinh không giấy tờ đang được xây dựng, với các quy trình xác thực, chuyển tiền và kiểm tra hoàn toàn tự động, minh bạch và tiện lợi. Chuyển đổi số tại Agribank không chỉ là sự đổi mới công nghệ mà còn là sự chuyển mình thấm đẫm tính nhân văn, góp phần xây dựng một Việt Nam an sinh vững bền. "Chuyển đổi số với Agribank không chỉ là chuyển đổi về công nghệ, mà là sự chuyển mình về cách phục vụ, đưa sự tôn trọng và nhân văn vào từng giao dịch nhỏ, đặc biệt với người yếu thế. Việc đưa các dịch vụ an sinh xã hội đến từng người dân qua tài khoản số là bước tiến lớn trong hành trình nhân văn của Agribank góp phần đảm bảo công bằng, minh bạch, kịp thời. Thêm vào đó, chuyển đổi số còn mở ra cuộc sống tiện lợi vượt trội, đơn giản hóa giao dịch hàng ngày với những giải pháp thanh toán hiện đại, sống xanh bền vững cho cộng đồng", ông Hoàng Minh Ngọc - Phó Tổng giám đốc Agribank chia sẻ.
Xây dựng Hệ sinh thái tài chính thông minh cho tương lai Việt Nam
Đại diện Techcombank cũng cho biết đã đầu tư hơn 500 triệu USD vào công nghệ và dữ liệu, xây dựng hệ thống Data Lake với khả năng xử lý 8 tỷ điểm dữ liệu mỗi ngày, tạo hồ sơ cá nhân hóa với 8.000 đặc điểm riêng biệt cho 7,8 triệu khách hàng. Hơn 400 hành trình số đã được triển khai, với ứng dụng Techcombank Mobile phục vụ hơn 10 triệu khách hàng. Sản phẩm Sinh lời tự động giúp tối ưu hóa hơn 90.000 tỷ đồng cho 3,3 triệu khách hàng, trong khi một hệ thống khác kết nối 300 nhãn hiệu và được chấp nhận tại 19.000 điểm giao dịch. Family Banking xây dựng một mạng lưới tài chính có trách nhiệm, hỗ trợ kết nối giữa cha mẹ, con cái và bạn bè.
Đại diện VietinBank cũng cho biết đã triển khai trợ lý AI Thần Đèn được huấn luyện trên hơn 2.000 văn bản nội bộ, xử lý hơn 350.000 câu hỏi và tiết kiệm 600.000 giờ làm việc mỗi tháng. Trợ lý này không chỉ hỗ trợ nhân viên mà còn tư vấn khách hàng, phân tích dữ liệu và đề xuất sản phẩm phù hợp, nâng cao trải nghiệm khách hàng và năng suất lao động.
Xác định người dân và doanh nghiệp là trung tâm chuyển đổi số, bên cạnh các giải pháp cho khách hàng cá nhân, các ngân hàng tăng cường đầu tư hỗ trợ cho doanh nghiệp. Như vớ thẻ xanh Techcombank Visa Eco, làm từ nhựa tái chế, đã thu hút hơn 350.000 khách hàng, cho phép theo dõi dấu chân carbon và tài trợ các dự án bảo vệ môi trường. Đến cuối năm 2024, 91% giao dịch được thực hiện trực tuyến, đạt trung bình 7,5 triệu giao dịch mỗi ngày, với 55% khách hàng mới đến từ các kênh online. Nền tảng Sacombank Bexit hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ quản lý tài chính, tích hợp với các đối tác lớn như VinMart, Masan, Vinschool và Vita Dairy, hiện thực hóa sứ mệnh chuyển đổi ngành tài chính, nâng tầm giá trị sống.
Đại diện MB cho biết đã tập trung phát triển một nền tảng ngân hàng số cho doanh nghiệp với ba giá trị cốt lõi: tốc độ, an toàn và kết nối không giới hạn. Hệ thống ngân hàng tích hợp với Chính phủ điện tử, phục vụ hơn 350.000 doanh nghiệp, với mục tiêu chiếm lĩnh 50% thị trường doanh nghiệp tại Việt Nam.
Các giải pháp như cho vay tín chấp tự động đã hỗ trợ hơn 4.000 doanh nghiệp, tiết kiệm 80% thời gian xử lý, tương đương 36.000 giờ lao động và giảm 14.500 bộ hồ sơ giấy, tiết kiệm khoảng 1 triệu tờ giấy A4. Bảo lãnh tự động, kết nối với Trung tâm đấu thầu mạng quốc gia, đã phục vụ hơn 15.000 doanh nghiệp với doanh số phát hành đạt 120.000 tỷ đồng. Thanh toán thuế điện tử tích hợp với Tổng cục Hải quan giúp doanh nghiệp nộp thuế trực tuyến dễ dàng. Hệ thống AI của MB đã phát hiện hơn 300.000 giao dịch bất thường, nâng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro lên 47% so với mô hình truyền thống.
Đại diện MISA chia sẻ, thông qua nền tảng MISA Lending, đã kết nối hơn 300.000 doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ với các ngân hàng, cung cấp hạn mức tín dụng 10.500 tỷ đồng và giải ngân 22.500 tỷ đồng, đạt tỷ lệ thành công cao gấp 10 lần so với phương pháp truyền thống. Với mục tiêu nộp hồ sơ trong 5 phút, phê duyệt trong 1 ngày và không cần tài sản đảm bảo, MISA kỳ vọng Chính phủ xây dựng một quỹ bảo lãnh tín dụng để giảm rủi ro cho ngân hàng, mở rộng cơ hội tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp.
Phát biểu chỉ đạo tại Sự kiện, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh chuyển đổi số ngân hàng đã và đang đi đúng hướng, càng làm càng có kinh nghiệm, càng trưởng thành, Thủ tướng chúc ngành Ngân hàng tiếp tục chuyển đổi số tăng tốc, bứt phá, về đích sớm hơn, khẳng định vai trò tiên phong của ngành trong chuyển đổi số và làm gương cho các ngành khác.
Về phía ngành Ngân hàng, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định, ngành Ngân hàng sẽ tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, quyết liệt, ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ số hiện đại… để cải tiến quy trình nghiệp vụ, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ tài chính – ngân hàng phục vụ người dân, doanh nghiệp an toàn, thuận tiện và hiệu quả hơn.
Trần Hương