Theo Hội đồng vàng toàn cầu (WGC) thị trường vàng toàn cầu năm 2025 có khả năng sẽ tiếp tục dao động trong một biên độ hẹp. Việc tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương kết hợp với tăng trưởng kinh tế thấp có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vàng, đặc biệt tại châu Á. Ngược lại, lãi suất giảm đáng kể hoặc sự xấu đi trong điều kiện địa chính trị hoặc thị trường tài chính có thể khiến giá vàng tiếp tục tăng. Bên cạnh đó, nhu cầu vàng từ ngân hàng trung ương cũng là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến diễn biến của thị trường vàng.
Nhìn về phía trước, sự chú ý tập trung vào các chính sách của chính quyền Tổng thống Trump có thể mang lại cho nền kinh tế toàn cầu. Các cuộc chiến thương mại tiềm tàng và áp lực lạm phát có thể lan tỏa đến tăng trưởng kinh tế là những yếu tố tác động đến thị trường vàng trong năm 2025. Bên cạnh đó, sự tăng giá của vàng có thể đến từ nhu cầu mạnh mẽ hơn dự kiến của các ngân hàng trung ương hoặc từ sự xấu đi nhanh chóng của các điều kiện tài chính dẫn đến dòng vốn tìm kiếm sự an toàn. Ngược lại, sự đảo chiều trong chính sách tiền tệ, dẫn đến lãi suất cao hơn sẽ là rủi ro với thị trường vàng. Ngoài ra, đóng góp của Trung Quốc vào thị trường vàng sẽ rất quan trọng. Tuy nhiên, những động lực này phụ thuộc vào tác động trực tiếp (và gián tiếp) của thương mại, kích thích kinh tế và nhận thức về rủi ro.
2024 - một năm kỷ lục của vàng
Theo WGC, giá vàng năm 2024 đã tăng hơn 28% tính từ đầu năm tính theo đồng USD, giao dịch cao hơn trung bình 22% so với năm 2023; hiệu suất của vàng tính theo các loại tiền tệ khác cũng ấn tượng không kém. Trong năm nay, vàng đã đạt đến 40 mức đỉnh kỷ lục mới, và tổng nhu cầu vàng trong quý III lần đầu tiên đã vượt mốc 100 tỷ USD.
Nhu cầu đầu tư, đặc biệt thông qua các giao dịch phi tập trung (OTC), được hỗ trợ bởi các rủi ro địa chính trị âm ỉ và sự biến động trên nhiều thị trường tài chính khu vực. Các ngân hàng trung ương tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tính đến cuối năm, với tốc độ mua tăng nhanh vào đầu tháng 10. Trong hầu hết quý III, các nhà đầu tư phương Tây đã quay trở lại với vàng khi các ngân hàng trung ương bắt đầu cắt giảm lãi suất.
Giá vàng tiếp tục dao động trong năm 2025
Bước sang năm 2025, mọi ánh mắt đang đổ dồn vào nước Mỹ. Nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump có thể thúc đẩy kinh tế của Hoa Kỳ nhưng cũng có thể làm gia tăng sự lo ngại đáng kể đối với các nhà đầu tư trên toàn cầu.
Thị trường có sự đồng thuận cho rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ giảm lãi suất 100 điểm cơ bản (bps) vào cuối năm 2025, khi lạm phát hạ nhiệt – mặc dù vẫn cao hơn mục tiêu. Các ngân hàng trung ương châu Âu cũng được kỳ vọng sẽ cắt giảm lãi suất ở mức tương tự. Đồng USD dự kiến sẽ duy trì ổn định hoặc suy yếu nhẹ khi các điều kiện dần bình thường hóa, trong khi tăng trưởng toàn cầu tiếp tục duy trì ở mức dương nhưng vẫn dưới xu hướng dài hạn.
Trong bối cảnh này, các hành động của Fed và hướng đi của đồng USD sẽ tiếp tục là những yếu tố quan trọng đối với giá vàng. Tuy nhiên, như những năm gần đây đã chứng minh, hai yếu tố này không phải là duy nhất quyết định diễn biến của thị trường vàng. Thay vào đó, một khuôn khổ phân tích toàn diện hơn là cần thiết để đánh giá đầy đủ sự đóng góp của tất cả các lĩnh vực liên quan đến cung và cầu vàng.
Cụ thể, các yếu tố cần xem xét gồm: Vai trò của tăng trưởng kinh tế – và ảnh hưởng trực tiếp của nó đến nhu cầu tiêu dùng; Các rủi ro và bất định – kích hoạt dòng vốn từ các nhà đầu tư tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa hiệu quả; Chi phí cơ hội – khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn (hoặc kém hấp dẫn) so với lợi suất trái phiếu; Động lực thị trường – có thể thúc đẩy xu hướng hoặc đảo chiều về mức cân bằng.
Phân tích dựa trên mô hình QaurumSM cho thấy rằng, nếu nền kinh tế hoạt động theo đúng các dự báo đồng thuận trong năm 2025, giá vàng có thể tiếp tục dao động trong khoảng tương tự như những tháng cuối năm trước, với khả năng tăng trưởng nhẹ.
Tổng thống Trump sẽ bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai vào cuối tháng 1, nhưng thị trường chứng khoán Mỹ đã phản ánh trước với kỳ vọng về một chương trình nghị sự mang tính ủng hộ cho các doanh nghiệp, khi tăng gần 7% kể từ đầu tháng 11. Các cổ phiếu công nghệ (đặc biệt là nhóm "Magnificent 7") thậm chí còn tăng mạnh hơn.
Chính sách tài khóa thân thiện hơn với doanh nghiệp, kết hợp với chương trình "Nước Mỹ trên hết", có khả năng cải thiện tâm lý của các nhà đầu tư và người tiêu dùng trong nước. Điều này có thể thúc đẩy các giao dịch mang tính rủi ro cao (risk-on) trong vài tháng đầu năm. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu các chính sách này có dẫn đến áp lực lạm phát và sự gián đoạn chuỗi cung ứng hay không.
Ngoài ra, những lo ngại về nợ công ở châu Âu một lần nữa đang gia tăng, chưa kể đến bất ổn địa chính trị tiếp diễn, đặc biệt là sau các sự kiện tại Hàn Quốc và Syria vào đầu tháng 12. Nhìn chung, tất cả những yếu tố này có thể khiến các nhà đầu tư tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa rủi ro, chẳng hạn như vàng, để đối phó với những bất ổn.
Chính sách tiền tệ đang bị giới hạn về phạm vi tác động, và hiệu quả của nó thường cần thời gian để thể hiện rõ ràng. Điều này làm phức tạp hóa các quyết định của các ngân hàng trung ương về việc tiếp tục, tạm dừng hay đảo ngược hướng đi của chính sách hiện tại.
Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang cố gắng thực hiện một cú "hạ cánh mềm" – một việc làm có thể khó đạt được. Đến nay, Fed đã thành công trong việc làm hạ nhiệt lạm phát mà không làm chậm đáng kể đà tăng trưởng của nền kinh tế. Tuy nhiên, năm 2025 sẽ không dễ dàng. Có nhiều lý do khiến lạm phát có thể quay trở lại nhưng nền kinh tế vẫn tiếp tục mạnh mẽ và một sự đảo ngược chính sách có thể làm xấu đi các điều kiện tín dụng. Khủng hoảng tài chính toàn cầu đã để lại cho chúng ta một bài học đó là khi các vấn đề trong hệ thống tài chính bắt đầu xuất hiện, chúng có xu hướng leo thang rất nhanh. Trong lịch sử, giá vàng đã tăng trung bình 6% trong vòng 6 tháng đầu của chu kỳ cắt giảm lãi suất. Tuy nhiên diễn biến tiếp theo của giá vàng bị tác động bởi chiều dài và mức độ của chu kỳ đó.
Nhìn chung, lập trường ôn hòa của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ có lợi cho giá vàng, đặc biệt trong ngắn hạn, khi các nhà đầu tư tìm kiếm các tài sản trú ẩn an toàn trong bối cảnh giảm lãi suất. Tuy nhiên, nếu Fed kéo dài thời gian tạm dừng hoặc thay đổi chính sách sang hướng thắt chặt trở lại, điều này có thể tạo áp lực lên nhu cầu đầu tư vàng, làm giảm động lực tăng giá trong dài hạn. Triển vọng của vàng sẽ phụ thuộc lớn vào cách Fed điều chỉnh chính sách và khả năng nền kinh tế vượt qua giai đoạn bất ổn tài chính mà không làm gia tăng các rủi ro hệ thống.
Động lực từ khu vực châu Á
Khu vực châu Á nói chung đang chiếm hơn 60% nhu cầu vàng hàng năm (không tính các ngân hàng trung ương), trong đó, Trung Quốc và Ấn Độ là hai thị trường lớn nhất của vàng. Trong năm nay, các nhà đầu tư châu Á đã đóng góp đáng kể vào sự tăng giá của vàng, đặc biệt trong nửa đầu năm. Nhu cầu từ Ấn Độ cũng được hưởng lợi từ việc giảm thuế nhập khẩu trong nửa cuối năm.
Tuy nhiên, rủi ro từ các cuộc chiến thương mại vẫn hiện hữu. Nhu cầu tiêu dùng tại Trung Quốc có khả năng phụ thuộc vào sức khỏe của tăng trưởng kinh tế – dù thông qua các kênh thông thường hay từ các biện pháp kích thích của chính phủ. Trong khi các yếu tố đã thúc đẩy nhu cầu đầu tư vào năm 2024 vẫn còn tồn tại, vàng có thể đối mặt với sự cạnh tranh từ các kênh đầu tư khác như cổ phiếu và bất động sản.
Trong khi đó, Ấn Độ có vị thế tốt hơn. Tăng trưởng kinh tế của quốc gia này vẫn duy trì trên mức 6,5%, và bất kỳ đợt tăng thuế quan nào từ Mỹ sẽ ít ảnh hưởng đến nước này hơn so với các đối tác thương mại khác do thâm hụt thương mại của Ấn Độ với Mỹ nhỏ hơn nhiều. Điều này, đến lượt nó, có thể hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng vàng. Ngoài ra, các sản phẩm đầu tư tài chính dựa trên vàng tại Ấn Độ đã ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể- dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng thị trường.
Vai trò của các ngân hàng trung ương
Các ngân hàng trung ương đã trở thành bên mua ròng vàng trong gần 15 năm qua. Vai trò của vàng trong dự trữ ngoại hối được công nhận rộng rãi nhờ các yếu tố: Là kho lưu trữ giá trị dài hạn; Đa dạng hóa danh mục tài sản; Hiệu suất tốt trong thời kỳ khủng hoảng; Không mang theo rủi ro tín dụng.
Trong bối cảnh nợ công ngày càng tăng và bất ổn địa chính trị, vai trò của vàng trong dự trữ quốc gia càng được củng cố vững chắc. Các ngân hàng trung ương không chỉ coi vàng là tài sản dự trữ an toàn mà còn như một biện pháp để bảo vệ trước những rủi ro hệ thống tài chính toàn cầu. Dù nhu cầu vàng từ các ngân hàng trung ương có thể kết thúc năm dưới mức kỷ lục trước đây, nó vẫn duy trì mạnh mẽ, đóng góp tích cực khoảng 7%–10% vào sự tăng giá của vàng.
Ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục là một phần quan trọng trong bức tranh. Việc mua vàng của ngân hàng trung ương thường được thúc đẩy bởi chính sách, khiến việc dự báo trở nên khó khăn. Tuy nhiên, các khảo sát và phân tích cho thấy xu hướng hiện tại nhiều khả năng sẽ tiếp tục. Theo đánh giá, nếu lực cầu vượt 500 tấn (mức trung bình dài hạn), nó sẽ có tác động tăng mạnh giá vàng. Dự đoán của WGC cho thấy, nhu cầu từ ngân hàng trung ương trong năm 2025 sẽ vượt qua ngưỡng này. Ngược lại, nếu nhu cầu giảm xuống dưới mức này, vàng có thể phải đối mặt với áp lực lớn hơn.
Như vậy, các phân tích chỉ ra, vàng có khả năng sẽ tiếp tục dao động trong một biên độ hẹp nếu các kỳ vọng thị trường hiện tại là chính xác. Tuy nhiên, việc tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương kết hợp với tăng trưởng kinh tế thấp có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vàng, đặc biệt tại châu Á. Ngược lại, lãi suất giảm đáng kể hoặc sự xấu đi trong điều kiện địa chính trị hoặc thị trường tài chính có thể khiến giá vàng tiếp tục tăng. Một yếu tố quan trọng sẽ là nhu cầu từ ngân hàng trung ương, vì mức độ ổn định của nó sẽ tiếp tục hỗ trợ giá vàng.
HN (theo WGC)