"Đồng nhân dân tệ sẽ tiếp tục giảm"

Động thái điều chỉnh giảm nêu trên được tiến hành sau khi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBC) áp dụng các biện pháp hỗ trợ tỷ giá để kiềm chế đà mất giá của CNY trong thời gian trước Hội nghị thượng đỉnh G20 diễn ra trong hai ngày 04-05/9 trước đó.

Các biện pháp can thiệp vào tỷ giá của PBC cũng bắt nguồn từ yêu cầu hỗ trợ xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế, đồng thời ngăn chặn làn sóng đào thoát nguồn vốn khỏi Trung Quốc. Theo thông báo do PBC đưa ra vào ngày 07/9, dự trữ ngoại hối của quốc gia này trong tháng 8 tiếp tục giảm 15,89 tỷ USD xuống còn 3,185 nghìn tỷ USD, giảm mạnh từ mức dự trữ kỷ lục khoảng 4 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 6/2014.

Việc CNY hạ giá và các biện pháp của PBC về điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian qua khiến nhiều chuyên gia lo ngại về khả năng CNY sẽ tiếp tục giảm giá trong thời gian tới. Tuy nhiên, PBC sẽ cố gắng duy trì tỷ giá ổn định ở mức dưới 6,7 CNY/USD này cho tới ngày 01/10 tới đây, khi  đồng tiền này chính thức bắt đầu được đưa vào giỏ tiền tệ định giá quyền rút vốn đặc biệt (SDR).

Theo ghi nhận trên thị trường, sau những nỗ lực liên tiếp của PBC, nhất là trong việc kiểm soát dòng vốn và ổn định tỷ giá CNY, làn sóng đào thoát nguồn vốn khỏi Trung Quốc trong năm nay đã giảm mạnh so với năm trước.

Một số chuyên gia cũng nhận định, dù nhiều thông tin mới công bố không mấy tích cực, nhưng kinh tế Trung Quốc sẽ vẫn vượt qua được thời kỳ khó khăn và hồi phục trong những năm tới, những khó khăn hiện nay chỉ là tạm thời và là tất yếu khi Trung Quốc đang áp dụng các biện pháp chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng bền vững hơn.

Tuy nhiên, nỗ lực chuyển đổi kinh tế sang mô hình dựa vào tiêu dùng trong nước có vẻ đang vấp phải nhiều khó khăn do người dân có xu hướng tiết kiệm chi tiêu trong bối cảnh nhu cầu trên toàn cầu suy giảm đã ảnh hưởng xấu đến hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh và thu nhập của người lao động. Trong điều kiện đó, Trung Quốc vẫn phải có biện pháp hỗ trợ xuất khẩu để tạo nguồn vốn đầu tư ra nước ngoài, từng bước tạo dựng hình ảnh và củng cố vị thế của một nước lớn trên thế giới. Để thúc đẩy xuất khẩu, tỷ giá vẫn được coi là công cụ gây tác động trực tiếp, CNY vì thế sẽ tiếp tục được điều chỉnh giảm.

Về chính sách tỷ giá, Ngân hàng Trung ương Mỹ (Fed) sẽ chưa tăng lãi suất trong năm nay do cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra vào tháng 11 tới đây. Hơn nữa, Fed cũng muốn tiếp tục duy trì lãi suất thấp nhằm củng cố đà phục hồi kinh tế trong bối cảnh các nước đua nhau nới lỏng tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong ngữ cảnh như vậy, tăng lãi suất không phải là lựa chọn phù hợp của Fed, mặc dù các chỉ số kinh tế tham chiếu để Fed quyết định tăng lãi suất đã đạt và vượt yêu cầu đề ra. Nhận thức được xu hướng này, Trung Quốc đã không ngần ngại khi liên tục bơm thêm tiền vào nền kinh tế.

Về hiệu quả kinh tế, việc theo đuổi mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dựa vào chính sách trợ giá xuất khẩu và đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng đã dẫn đến tình trạng lãng phí và dư thừa năng lực sản xuất, nợ nần tăng cao. Theo báo cáo do Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đưa ra vào ngày 11/8/2016, nợ của khu vực doanh nghiệp Trung Quốc hiện đang chiếm khoảng 145% GDP và có xu hướng tiếp tục tăng.

Mặc dù Trung Quốc đã hạn chế đáng kể lượng vốn đào thoát ra nước ngoài, nhưng nguy cơ dòng vốn ra vẫn hiện hữu và có thể gia tăng. Sau những chao đảo mạnh trên thị trường chứng khoán Trung Quốc vào đầu năm 2015 với hệ quả bất lợi là một lượng đáng kể dòng vốn đã rời khỏi Trung Quốc, PBC bắt buộc phải tăng cường kiểm soát tài chính và tỷ giá, mặc dù quốc gia này cam kết nới lỏng kiểm soát tiền tệ khi CNY trở thành đồng tiền trong rổ tiền tệ định giá SDR. Điều này giải thích tại sao Trung Quốc muốn đạt được vị thế của một đồng tiền toàn cầu, nhưng lại phải duy trì kiểm soát tiền tệ nhằm tránh những bất lợi của quá trình quốc tế hóa đồng tiền này. Dẫu biết rằng, động thái can thiệp này của PBC sẽ khiến các nhà đầu tư nghi ngờ về sức mạnh thực sự của CNY và lo ngại khi sử dụng CNY trong giao dịch thanh toán, làm suy giảm uy tín của đồng tiền này và kìm hãm quá trình quốc tế hóa CNY.

Cũng theo đánh giá trên đây của IMF, kinh tế Trung Quốc vẫn tăng 6,6% trong năm nay mặc dù quốc gia này đang nỗ lực chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa vào đầu tư sang tiêu dùng và từ công nghiệp sang dịch vụ, nhưng Trung Quốc cần đẩy mạnh cải cách cơ cấu nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Trong trường hợp thiếu vắng các biện pháp cải cách quyết liệt, kinh tế Trung Quốc có thể vẫn tăng cao trong ngắn hạn, nhưng lại gây thiệt hại lớn hơn trong giai đoạn trung hạn và tình hình kinh tế sẽ trở nên trầm trọng hơn.

Động thái can thiệp vào tỷ giá của PBC cho thấy, Trung Quốc là nền kinh tế lớn, nhưng năng lực cạnh tranh còn nhiều vấn đề, rất khó tránh khỏi những cú sốc trên thị trường tài chính toàn cầu. Trong trường hợp dòng vốn ra tăng nhanh, dự trữ ngoại hối cạn dần và CNY sẽ tiếp tục giảm sâu.

Xuân Thanh

Nguồn: IMF, PBC