Báo cáo khảo sát về gian lận và thanh toán trong lĩnh vực thương mại điện tử năm 2025 của Visa với hơn 1.000 nhà bán lẻ thương mại điện tử, kết hợp đa dạng giữa các doanh nghiệp quy mô nhỏ, doanh nghiệp vừa và lớn, đại diện cho các tổ chức có trụ sở tại hơn 35 quốc gia trên khắp Bắc Mỹ và châu Âu, cũng như châu Á - Thái Bình Dương và châu Mỹ Latinh. Thông qua báo cáo này, Visa cung cấp nghiên cứu minh bạch, khách quan về quan điểm của các nhà bán hàng liên quan đến các xu hướng và thách thức hiện tại trong lĩnh vực thanh toán thương mại điện tử và gian lận.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Trọng tâm khảo sát của Visa năm 2025 tập trung vào ba (03) vấn đề/thách thức phổ biến mà các nhà bán hàng trong lĩnh vực thanh toán thương mại điện tử, bao gồm: Một là, phương thức chấp nhận thanh toán; Hai là, gian lận thanh toán và dữ liệu; Ba là, quản lý rủi ro gian lận, với một số kết quả nổi bật như sau:
Phương thức chấp nhận thanh toán
Chấp nhận thanh toán là các phương thức thanh toán mà các nhà bán hàng/đơn vị chấp nhận thanh toán đang chấp nhận, quan điểm và cách tiếp cận của họ khi áp dụng các phương thức thanh toán mới, bao gồm thanh toán theo thời gian thực (RTP), và cách thức các đối tác bên thứ ba như thị trường trực tuyến, cổng thanh toán và ngân hàng mua lại hỗ trợ việc chấp nhận thanh toán.
Các dịch vụ chấp nhận thanh toán vẫn phát triển ổn định, mặc dù thanh toán theo thời gian thực đang có xu hướng tăng trưởng. Tương tự như nghiên cứu năm 2024, các nhà bán hàng tiếp tục chấp nhận trung bình từ 4 đến 5 phương thức thanh toán khác nhau từ khách hàng trong hoạt động thương mại điện tử của họ, trong đó thanh toán thẻ, ví điện tử và chuyển khoản qua ngân hàng/ghi nợ là những phương thức được chấp nhận rộng rãi nhất, mỗi phương thức được hơn ½ số nhà bán hàng trên toàn thế giới cung cấp. 4/10 nhà bán hàng cũng chấp nhận phương thức thanh toán di động (45%) và tiền mặt (38%), mặc dù tỷ lệ chấp nhận hai phương thức này giảm đáng kể so với năm 2024.
Khi kỳ vọng và sở thích của người tiêu dùng về thanh toán số thay đổi, thì các dịch vụ chấp nhận thanh toán của nhà bán hàng/đơn vị chấp nhận thanh toán cũng phải thay đổi tương ứng. Trong số các phương thức thanh toán mới phát triển nhanh nhất năm 2025 là ví điện tử (73%), mua trước trả sau (35%), thanh toán di động (45%), chuyển khoản qua ngân hàng (58%). Nhìn chung, khoảng 74% nhà bán hàng cho biết đã có thêm ít nhất một phương thức thanh toán mới trong 12 tháng qua, lý do chính khiến các nhà bán hàng thêm phương thức thanh toán mới là để cải thiện trải nghiệm của khách hàng và tiếp cận khách hàng hoặc thị trường mới. So với năm 2024, ngày càng nhiều nhà bán hàng đang thêm các phương thức thanh toán để tránh hoặc giảm tình trạng bỏ giỏ hàng khi thanh toán, 32% nêu lý do này trong năm 2025, so với chỉ 24% năm 2024.
Mặc dù ba phương thức thanh toán được chấp nhận rộng rãi nhất đều được phần lớn các nhà bán hàng trên toàn thế giới sử dụng, nhưng dữ liệu khảo sát cho thấy sự khác biệt đáng kể về khả năng chấp nhận thanh toán theo khu vực và quy mô phân khúc. Trong đó, các nhà bán hàng ở châu Á ít có khả năng chấp nhận thanh toán bằng thẻ hơn các nhà bán hàng ở các khu vực khác, tuy vậy lại có khả năng chấp nhận tiền mặt khi giao hàng cao hơn các nhà bán hàng ở những khu vực khác. Các nhà bán hàng ở châu Á và châu Âu có xu hướng chấp nhận chuyển khoản ghi nợ cao hơn so với các nhà bán hàng ở Bắc Mỹ và Mỹ Latinh, nơi mà hình thức thanh toán mua trước trả sau ít phổ biến, nhưng lại có khả năng chấp nhận các phương thức thanh toán thay thế trong nước như Pix và Boleto cao hơn so với các nhà bán hàng ở tất cả các khu vực khác.
Bên cạnh đó, mức độ chấp nhận thanh toán cũng khác nhau tuỳ theo quy mô đơn vị chấp nhận. Trung bình, các đơn vị chấp nhận thanh toán quy mô nhỏ và trung bình chấp nhận ít phương thức thanh toán hơn nhiều so với các doanh nghiệp, mặc dù các đơn vị chấp nhận thanh toán quy mô nhỏ chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt cao hơn so với các phân khúc lớn hơn. Các đơn vị chấp nhận thanh toán doanh nghiệp có chỉ số chấp nhận thanh toán bằng ví điện tử, chuyển khoản ghi nợ, mua trước trả sau, thẻ quà tặng và các phương thức thanh toán nội địa khác cao hơn. Đáng chú ý, khi được hỏi muốn chấp nhận phương thức thanh toán nào khác từ khách hàng thương mại điện tử, phần lớn các nhà bán hàng đều lựa chọn thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển khoản ghi nợ và thanh toán theo thời gian thực, và gần ½ lựa chọn thanh toán di động mCommerce và các phương thức thanh toán trong nước khác. Thẻ quà tặng và phiếu giảm giá ít được ưa chuộng nhất, tiếp theo là tiền mặt và thanh toán khi nhận hàng (COD). Trên bình diện toàn cầu, chỉ 1/3 hoặc ít hơn các nhà bán hàng ưa thích ba phương thức thanh toán này.
Các đơn vị chấp nhận thanh toán quan tâm đến sự gia tăng liên tục trong việc sử dụng thanh toán theo thời gian thực giữa các khách hàng thương mại điện tử. Khoảng 4 trong số 10 nhà cung cấp (37%) hiện đang chấp nhận RTP, được Visa xác định là các khoản thanh toán được thực hiện giữa các tài khoản, được khởi tạo, thanh toán và quyết toán trong vòng giây và có thể hoàn tất bất cứ khi nào. Với sự quan tâm của ngành và việc áp dụng ngày càng tăng đối với phương thức thanh toán tương đối mới này, Visa đã bổ sung thêm các câu hỏi vào khảo sát năm 2025, tập trung cụ thể vào RTP để tìm hiểu cách các nhà cung cấp nhận thấy phản ứng của khách hàng với dịch vụ mới, cũng như liệu các nhà cung cấp chưa chấp nhận RTP có khả năng bắt đầu áp dụng phương thức thanh toán này trong tương lai gần hay không. Trong số các nhà cung cấp chấp nhận thanh toán theo thời gian thực, dữ liệu khảo sát cho thấy 8/10 (79%) đồng ý rằng họ đã thấy sự gia tăng rõ rệt trong việc sử dụng phương thức này của khách hàng thương mại điện tử trong năm 2024, và gần 9/10 (87%) dự kiến sẽ thấy sự gia tăng đáng kể trong việc sử dụng RTP trong năm tới. Đáng lưu ý, chỉ 5% nhà cung cấp không đồng ý với nhận định đầu tiên, và 1% không đồng ý với nhận định thứ hai. Dữ liệu này cho thấy các nhà cung cấp đã đầu tư vào việc bổ sung RTP làm phương thức chấp nhận đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của khách hàng và dự kiến xu hướng này sẽ tiếp tục trong suốt năm 2025.
Các sàn giao dịch, cổng thanh toán và đơn vị mua hàng bên thứ ba vẫn là những đối tác chấp nhận thanh toán chủ chốt. Trong đó, các sàn giao dịch trực tuyến bên thứ ba tiếp tục đóng vai trò là đối tác bán hàng và đơn vị chấp nhận thanh toán quan trọng, đặc biệt là đối với các nhà bán hàng quy mô vừa. Amazon tiếp tục thống lĩnh thị trường toàn cầu trong mảng thương mại điện tử, với hơn 6/10 (61%) đơn vị chấp nhận thanh toán bán hàng thông qua trang web trên toàn thế giới; eBat, Facebook (Meta) và Google Express/Shopping được khoảng 3/10 nhà bán hàng sử dụng, tiếp đến là Walmart (23%), Alibaba (16%), Etsy (14%) và Mercado Libre (13%). Bên cạnh các thị trường, cổng thanh toán, bộ xử lý và ngân hàng thu mua cũng đóng vai trò là đối tác bên thứ ba quan trọng hỗ trợ việc chấp nhận thanh toán cho các thương nhân hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử. Giống như khảo sát năm 2024, khảo sát năm 2025 cho thấy các đơn vị chấp nhận thanh toán thường sử dụng nhiều cổng thanh toán và ngân hàng thu mua (trung bình từ 3 đến 4 cổng thanh toán). Các đơn vị chấp nhận thanh toán ở Mỹ Latinh sử dụng nhiều cổng thanh toán hoặc bộ xử lý hơn so với Bắc Mỹ, trong khi các nhà bán hàng ở châu Á - Thái Bình Dương có xu hướng sử dụng ngân hàng thu mua nhiều hơn so với Bắc Mỹ và châu Âu.
Gian lận thanh toán và dữ liệu
Gian lận thanh toán được xem là một thách thức phổ biến, với 98% đơn vị chấp nhận thẻ gặp phải hoặc nhiều loại gian lận trong 12 tháng qua. Dữ liệu khảo sát năm 2025 cho thấy tỷ lệ các hình thức gian lận ảo giảm nhẹ nhưng ổn định, cũng như tỷ lệ đơn vị chấp nhận thẻ bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng sai mục đích của bên thứ nhất, kiểm tra thông tin thẻ. Sự suy giảm trong việc sử dụng sai mục đích của bên thứ nhất đặc biệt đảng chú ý, vì khảo sát của Visa trong 2 năm qua đã cho thấy tỷ lệ gian lận này đang tăng nhanh chóng. Hơn nữa, sự xuất hiện của gian lận thông qua hình thức RTP là cuộc tấn công gian lận phổ biến thứ hai, ảnh hưởng đến 45% nhà bán hàng trên toàn cầu. Cùng với gian lận RTP, các cuộc tấn công phổ biến nhất tiếp tục là lạm dụng chính sách/hoàn tiền, lừa đảo/tấn công giả mạo/đánh cắp thông tin, lạm dụng bên thứ nhất và kiểm tra thẻ, tất cả đều ảnh hưởng đến từ 33% đến 47% nhà bán hàng trong năm qua.
Các số liệu liên quan đến gian lận, lừa đảo khác cho thấy có sự cải thiện đáng kể. Bên cạnh việc giảm tỷ lệ gian lận ở tất cả các hình thức, các chuyên gia về gian lận trong khảo sát năm 2025 đã báo cáo sự cải thiện nhẹ về một loạt các chỉ số gian lận khác. Cụ thể, tỷ lệ từ chối đơn hàng đã giảm đáng kể từ 5,8% xuống 5% trên toàn cầu; tỷ lệ gian lận theo đơn hàng cũng giảm nhẹ, từ 3,4% xuống 3%. Tỷ lệ gian lận trung bình theo doanh thu và tỷ lệ thắng kiện hoặc tranh chấp tương đương về mặt thống kê (khoảng 17%) với tỷ lệ được báo cáo năm 2024.
Nhìn chung, dữ liệu khảo sát phản ánh các đơn vị chấp nhận thanh toán tiếp tục đối mặt với hàng loạt các cuộc tấn công phức tạp và thay đổi nhanh chóng trên môi trường thương mại điện tử ngày nay. Tỷ lệ gian lận đang giảm dần, và các nhà bán hàng đang đạt được nhiều thành công hơn trong việc ngăn chặn và giảm thiểu tác hại liên quan đến gian lận đối với cả doanh nghiệp và khách hàng của họ. Tuy nhiên, gian lận vẫn là mối lo ngại phổ biến, ảnh hưởng đến hầu hết mọi nhà bán hàng trên các sàn thương mại điện tử ở mọi khu vực và ngành hàng/lĩnh vực, và chắc chắn sẽ phải đối mặt với những mối đe dọa và tác động mới do kẻ gian gây ra trong tương lai gần.
Quản lý rủi ro gian lận
Giảm thiểu gian lận và khiếu lại bồi hoàn vẫn được xem là ưu tiên hàng đầu, nhưng việc giảm chi phí ngày càng trở lên quan trọng, trong khi việc cải thiện trải nghiệm khách hàng có chiều hướng giảm. 51% dự kiến chi tiêu cho nhân viên/tài năng quản lý giai lận sẽ giữ nguyên hoặc giảm trong tương lai gần, chỉ 1/10 dự kiến chi tiêu trong lĩnh vực này sẽ tăng đáng kể. Ngược lại, 63% dự đoán sẽ tăng đầu tư vào các công cụ và công nghệ quản lý gian lận trong giai đoạn này, với gần 2/10 dự kiến tổ chức của mình sẽ tăng chi tiêu hơn 20%. Nói cách khác, các nhà bán hàng có thể đang tìm cách quản lý và giảm thiểu chi phí, một phần bằng cách chuyển đổi chi tiêu chống gian lận từ nhân sự sang công cụ và công nghệ. Sự chuyển dịch chiến lược này của các chuyên gia chống gian lận trong lĩnh vực thương mại điện tử từ chi tiêu và dựa nhiều vào con người sang chi tiêu và dựa nhiều hơn vào công nghệ là một chủ đề chính và thường xuyên trong kết quả khảo sát năm 2025, phản ánh một xu hướng quan trọng đang diễn ra trên thị trường thương mại điện tử toàn cầu.
Các vấn đề về dữ liệu và công nghệ là thách thức lớn nhất đối với các chuyên gia chống gian lận, tiếp đến là khó khăn trong việc cập nhật thông tin. Khi các nhà bán hàng ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu và công nghệ để quản lý gian lận, thì việc họ ngày càng tập trung vào việc giải quyết các thách thức liên quan đến dữ liệu và công nghệ là yêu cầu cấp thiết. Trên thực tế, ba thách thức hàng đầu mà các chuyên gia về gian lận của Visa nêu bật trong khảo sát năm 2025 bao gồm việc sử dụng dữ liệu hiệu quả để quản lý gian lận, đảm bảo tính chính xác của các công cụ chống gian lận dựa trên trí tuệ nhân tạo/máy học, và khắc phục những thiếu sót trong các tính năng của công cụ chống gian lận. Mỗi vấn đề này ảnh hưởng đến khoảng 1/3 các nhà bán hàng trên toàn cầu, và tổng cộng 67% cho rằng một hoặc nhiều hơn trong số ba thách thức này đang ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng quản lý gian lận của họ.
Một khó khăn lớn khác mà các nhà bán hàng phải đối mặt là thường xuyên cập nhật, cả về mặt hiểu biết và ứng phó với các hình thức gian lận mới, cũng như về mặt cập nhật các mô hình rủi ro gian lận, để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả tối đa trong bối cảnh môi trường kinh doanh luôn biến đổi không ngừng, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại điện tử. Và một trở ngại quan trọng thứ ba cản trở nỗ lực quản lý gian lận là thiếu nguồn lực nội bộ cùng với việc thiếu dữ liệu khả dụng và khả năng truy cập, mỗi yếu tố này gây cản trở khoảng 3/10 các nhà bán hàng trên toàn cầu.
Xu hướng các nhà bán hàng áp dụng các công cụ chống gian lận để theo dõi hành trình của khách hàng ngày càng gia tăng. Kết quả khảo sát năm 2025 của Visa cho thấy tỷ lệ áp dụng các công cụ/công nghệ chống gian lận đang ở giai đoạn cuối, khi khách hàng yêu cầu hoàn tiền hoặc khiếu nại khoản thanh toán đã tăng đáng kể từ 45% lên 57%. Bên cạnh đó, cũng có sự khác biệt đáng kể trong việc giám sát gian lận theo khu vực địa lý, với việc các nhà bán hàng ở châu Á có khả năng giám sát cao hơn đáng kể ở giai đoạn trước khi mua hàng và giao hàng, trong khi đó các nhà bán hàng ở châu Âu và châu Mỹ Latinh dường như ít quan tâm hơn. Hơn nữa, các nhà bán hàng ở châu Âu cũng không chú trọng kiểm tra gian lận khi khách hàng yêu cầu hoàn tiền hoặc khiếu nại thanh toán; hiện chỉ có 43% thực hiện việc này.
Các nhà bán hàng báo cáo tiếp tục sử dụng ổn định các công cụ chống gian lận do công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (ML) phát triển. Có một thực tế là có sự gia tăng gần như đồng đều về tỷ lệ nhà bán hàng sử dụng từng công cụ trong năm 2024 và 2025. Riêng đối với các công cụ AI tạo sinh, tỷ lệ sử dụng đã tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024, từ 42% lên 56%. Trên thực tế, chỉ 3% nhà bán hàng trong khảo sát năm 2025 cho biết họ hiện không sử dụng bất kỳ công cụ chống gian lận nào dựa trên AI hoặc ML, cho thấy rất ít nhà bán hàng trên thị trường chưa chú trọng đầu tư vào ít nhất một số công cụ hoặc kỹ thuật được hỗ trợ bởi các công nghệ tiên tiến này. Dữ liệu khảo sát cũng cho thấy việc áp dụng các loại công cụ và kỹ thuật này được dự báo sẽ tiếp tục tăng tốc trong suốt năm 2025 và các năm tiếp theo. Đến cuối năm 2025, có đến 8/10 nhà bán hàng (78%) có thể đang sử dụng các công cụ AI tạo sinh và tỷ lệ sử dụng của những người còn lại có thể dao động trong khoảng 60% đến 70%.
Báo cáo khảo sát về gian lận và thanh toán năm 2025 của Visa đã cung cấp một số nhận định quan trọng như sau:
Thứ nhất, việc quản lý hiệu quả lĩnh vực thanh toán và thương mại điện tử và gian lận ngày càng phức tạp và trở thành thách thức rất lớn không chỉ đối với các nhà bán hàng/đơn vị chấp nhận thanh toán mà cả các cơ quan quản lý nhà nước trong môi trường thương mại điện tử vốn thay đổi nhanh chóng như hiện nay.
Thứ hai, các dịch vụ cung cấp và chiến lược chấp nhận thanh toán tiếp tục phát triển khi các nhà bán hàng nỗ lực giữ chân khách hàng bằng các tùy chọn thanh toán mới, tiện lợi như RTP, giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí. Các đối tác bên thứ ba như thị trường, ngân hàng thu mua và cổng thanh toán tiếp tục là những đối tác và đơn vị hỗ trợ không thể thiếu cho việc chấp nhận thanh toán của nhà bán hàng, giúp họ tối đa hóa doanh thu, đồng thời đảm bảo hoạt động và tích hợp diễn ra liền mạch, thông suốt và an toàn.
Thứ ba, các nhà bán hàng tiếp tục theo dõi một chuỗi các chỉ số thanh toán quan trọng và sử dụng nhiều công cụ, kỹ thuật và chiến thuật để tối ưu hóa việc quản lý hoạt động thanh toán. Những biện pháp này bao gồm khuyến khích khách hàng thanh toán bằng các phương thức ưa thích, sử dụng nhiều công cụ/công nghệ và kỹ thuật khác nhau để tăng tỷ lệ xác thực, và tận dụng mã thông báo để bảo vệ và làm hài lòng khách hàng.
Thứ tư, khi các nhà bán hàng nỗ lực tối ưu hóa các dịch vụ thanh toán cung cấp, họ cũng phải nỗ lực cải thiện các chiến lược và chiến thuật để ngăn chặn và giảm thiểu rủi ro gian lận có thể phát sinh. Mặc dù có những dấu hiệu đáng khích lệ trong năm 2025 cho thấy gian lận thanh toán đang giảm, các nhà bán hàng cần đặc biệt cảnh giác trong việc phòng ngừa trước các mối đe dọa mới có xu hướng gia tăng (như gian lận RTP), khi ngày càng nhiều nhà báng hàng tìm cách giảm chi phí trong hoạt động quản lý gian lận, vì việc cắt giảm đầu tư và nhân lực trong lĩnh vực này có thể mang lại lợi ích ngắn hạn nhưng lại phải trả giá bằng những thiệt hại và tổn thương trong dài hạn.
Thứ năm, đối mặt với những thách thức và trợ ngại đáng kể trong lĩnh vực quản lý gian lận thanh toán, nhiều nhà bán hàng đang đặt cược vào dữ liệu và công nghệ để cung cấp các giải pháp hiệu quả, tiết kiệm chi phí so với các giải pháp đã sử dụng trước đây. Đặc biệt, các nhà bán hàng dường như có ý định đầu tư vào các công cụ và nền tảng dựa trên công nghệ AI và ML, nghĩa là sự hợp tác giữa các chuyên gia chống gian lận và các chuyên gia công nghệ thông tin/công nghệ có thể ngày càng quan trọng để đảm bảo các nhà bán hàng được bảo vệ trước các mối nguy cơ gian lận trong những năm tới. Đồng thời, tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ tiên tiến, kết hợp hiệu quả với kinh nghiệm, kiến thức và phán đoán của con người là mục tiêu ban trùm của nhiều chuyên gia chống gian lận trong bối cảnh hiện nay.
Minh Đức (Theo Visa)