Hội nghị về quản lý hoạt động ngoại hối về thương mại biên giới Việt Nam - Trung Quốc

Tham dự Hội nghị có đại diện lãnh đạo Vụ Quản lý ngoại hối, Vụ Hợp tác Quốc tế, Vụ Thanh toán, Vụ Pháp chế, Vụ dự báo thống kê, Văn phòng NHNN, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Thời báo Ngân hàng, NHNN chi nhánh các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu, các ngân hàng thương mại (NHTM) có thanh toán biên mậu với Ngân hàng Trung Quốc, đại diện một số sở, ban, ngành, một số doanh nghiệp, các chi nhánh NHTM nhà nước các tỉnh biên giới phía Bắc và 08 chi nhánh NHTM trên địa bàn tỉnh Lào Cai có tham gia hoạt động thương mại biên giới.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, cùng với sự phát triển kinh tế kinh tế - xã hội của Việt Nam và các nước có chung biên giới, hoạt động thương mại qua biên giới ngày càng phát triển, đóng góp tích cực vào việc ổn định, nâng cao đời sống của nhân dân vùng biên giới và thúc đẩy tăng trưởng của kinh tế nói chung. Thực hiện công tác quản lý nhà nước về ngoại hối, từ năm 2000 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 140/2000/QĐ-TTg quy định việc quản lý hoạt động đổi tiền với nước có chung biên giới và NHNN đã ban hành nhiều văn bản phục vụ cho công tác thanh toán biên mậu. Nhìn chung, tới nay hệ thống văn bản về thương mại và quản lý ngoại hối đã tương đối đẩy đủ, ngày càng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu qua biên giới và công tác quản lý của các cơ quan nhà nước.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu khai mạc Hội nghị

Tuy nhiên, trên thực tế các văn bản ban hành trước đây hiện đã xuất hiện một số hạn chế, vướng mắc, không còn phù hợp với quy định của nhà nước mới ban hành. Do vậy, NHNN đã tiến hành rà soát, thực hiện xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 89/2016/NĐ-CP và Thông tư hướng dẫn quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt - Trung.

Mục đích của việc xây dựng các văn bản này nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ để cho phép tổ chức kinh tế làm đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới cho tổ chức tín dụng được phép nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn và yêu cầu quản lý tiền của nước có chung biên giới hiện nay. Đồng thời, tăng cường sự quản lý, giám sát của Nhà nước đối với hoạt động đổi tiền của nước có chung biên giới theo hướng thu về một đầu mối kiểm soát qua các tổ chức tín dụng. Cùng với đó, khuyến khích việc sử dụng đồng bản tệ trong thanh toán tại khu vực biên giới, khu kinh tế cửa khẩu, từ đó tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại biên giới ngày càng phát triển. Do vậy, Hội nghị này được tổ chức nhằm lấy ý kiến đóng góp của các đơn vị, cá nhân trong và ngoài Ngành để hoàn thiện dự thảo bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn trước khi ban hành.

Ông Nguyễn Ngọc Cảnh - Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối trình bày tình hình thanh toán biên mậu

Trình bày tình hình thanh toán biên mậu, ông Nguyễn Ngọc Cảnh - Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối cho biết, trong giai đoạn trước đây, mạng lưới hoạt động của các ngân hàng tại khu vực biên giới còn chưa phát triển, hoạt động của bàn đổi tiền cá nhân tại khu vực biên giới, cửa khẩu đã tạo thuận lợi cho hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa nhỏ lẻ của cư dân biên giới, khách du lịch và nhu cầu thanh toán xuất nhập khẩu tiểu ngạch, từ đó thúc đẩy hoạt động thương mại biên giới.

Trong những năm gây đây, hoạt động của các bàn đổi ngoại tệ cá nhân đặc biệt là bàn đổi tiền Nhân dân tệ đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, hồ sơ, thủ tục cấp phép thành lập bàn đổi ngoại tệ cá nhân còn đơn giản dẫn đến tình trạng các bàn đổi ngoại tệ cá nhân thành lập tràn lan, gây khó khăn cho cơ quan quản lý, ảnh hưởng đến công tác điều hành chính sách tiền tệ, ngoại hối; Mặc dù đã có quy định về thu hồi Giấy phép đối với trường hợp vi phạm của bàn đổi ngoại tệ cá nhân nhưng do đối tượng áp dụng là cá nhân nên việc xử lý các trường hợp sai phạm gặp nhiều khó khăn, không đảm bảo vai trò quản lý hiệu quả của cơ quan quản lý nhà nước.

Ông Nguyễn Ngọc Minh, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối trình bày nội dung dự thảo Nghị định và Thông tư

Hiện tại, nội dung về hoạt động đại lý đổi ngoại tệ của tổ chức kinh tế được quy định tại NgHHDiềuDHiệnhị định số 89/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định điều kiện đối với hoạt động đại lý đổi ngoại tệ, hoạt động cung ứng dịch vụ nhận và chi, trả ngoại tệ của tổ chức kinh tế. Quy định tại Điều 4 NgHHDiềuDHiệnhị định 89/2016/NĐ-CP không phân biệt điều kiện đối với hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới với hoạt động đại lý đổi ngoại tệ khác. Tuy nhiên, do khu vực biên giới và khu kinh tế cửa khẩu có những đặc thù riêng biệt, đồng thời hoạt động sử dụng đồng tiền của nước có chung biên giới với Việt Nam ngoài việc thực hiện theo các quy định chung về quản lý ngoại hối còn thực hiện theo quy định tại các Hiệp định giữa Việt Nam và các nước có chung biên giới. Vì vậy, hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới cũng cần có những điều kiện, quy định riêng nhằm vừa đảm bảo kiểm soát chặt chẽ đồng thời vẫn phát huy hiệu quả sử dụng tiền của nước có chung biên giới và thúc đẩy hoạt động thương mại qua biên giới phát triển mạnh mẽ.

Từ tình hình trên, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 89/2016/NĐ-CP theo hướng quy định tách biệt đối tượng tổ chức kinh tế thực hiện hoạt động đại lý đổi ngoại tệ (không bao gồm tiền của nước có chung biên giới) với đối tượng tổ chức kinh tế thực hiện hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới là cần thiết để quy định các điều kiện khác nhau đối với hai đối tượng này nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế, tạo cơ sở pháp lý đối với công tác kiểm tra, kiểm soát và quản lý nhà nước đối với việc sử dụng tiền của nước có chung biên giới.

Về sự cần thiết ban hành Thông tư hướng dẫn quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt - Trung, ông Nguyễn Ngọc Cảnh cho rằng, hiện nay, hoạt động thanh toán trong mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ tại khu vực biên giới, khu kinh tế cửa khẩu Việt Nam - Trung Quốc thực hiện theo quy định tại Quyết định 689/2004/QĐ-NHNN ngày 07/6/2004 của NHNN. Trong những năm qua, cơ chế thanh toán biên mậu đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch thương mại Việt - Trung, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của cư dân vùng biên giới. Tuy nhiên, qua quá trình triển khai thực hiện, một số nội dung tại Quyết định 689 đến nay không còn phù hợp, được quy định tại văn bản khác và đã phát sinh một số nội dung mới cần phải có quy định hướng dẫn cho phù hợp.

Từ các nội dung trên, NHNN đã xây dựng Thông tư hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt - Trung thay thế Quyết định số 689 nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ hướng dẫn hoạt động thanh toán trong thương mại biên giới Việt - Trung phù hợp với các quy định mới của pháp luật, đồng thời kế thừa những quy định tại Quyết định 689 còn phù hợp với thực tiễn và sửa đổi, bổ sung một số quy định tại Quyết định 689 để giải quyết những tồn tại, vướng mắc bất cập và phù hợp với tình hình mới.

Đại diện Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam phát biểu ý kiến

Tại Hội nghị, các đại biểu đã có nhiều ý kiến thảo luận và góp ý đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 89/2016/NĐ-CP và dự thảo Thông tư hướng dẫn quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt - Trung. Các ý kiến của các đạo biểu tập trung làm rõ nội dung dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 89/2016/NĐ-CP như: Quy định tách biệt điều kiện đối với tổ chức kinh tế làm đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới với đại lý đổi ngoại tệ khác; Bổ sung quy định về trình tự, thủ tục cấp phép thực hiện hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới; kiến nghị bãi bỏ Quyết định 140/2000/QĐ-TTg do không phù hợp với các văn bản khác có liên quan và có nhiều nội dung không còn phù hợp với thực tiễn; Quy định chuyển tiếp về thời hạn hiệu lực của các bàn đổi ngoại tệ cá nhân sau khi Nghị định mới có hiệu lực thi hành cần phù hợp để cá nhân có đủ thời gian hoàn thành thủ tục thành lập doanh nghiệp và đề nghị NHNN xem xét, cấp phép thực hiện hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới nếu có nhu cầu tiếp tục hoạt động trong lĩnh vực này.

Đóng góp nội dung dự thảo Thông tư hướng dẫn quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt - Trung, các đại biểu tập trung góp ý vào các quy định sửa đổi, bổ sung phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Thông tư cho phù hợp với thực tiễn và các quy định khác của nhà nước có liên quan; Quy định các hình thức thanh toán phù hợp với từng loại hình hoạt động thương mại biên; Bổ sung một số quy định nhằm thúc đẩy hoạt động thương mại qua biên giới…

CKH