Thanh toán số “phủ sóng” từng miền quê

Thanh toán số “phủ sóng” từng miền quê

Quỳnh Trang

Những thay đổi ấn tượng

Trao đổi tại Tọa đàm trực tuyến “Giải pháp tăng cường dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa” ngày 13/12, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) thông tin, trong thời gian qua, NHNN đã có nhiều biện pháp để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Cụ thể, NHNN đã ban hành các thông tư, hướng dẫn mở tài khoản định danh khách hàng điện tử theo phương thức e-KYC, giúp khách hàng không cần đến ngân hàng mà vẫn có thể mở được tài khoản thanh toán để thực hiện giao dịch. Từ năm 2015, NHNN đã chấp thuận cho một số đơn vị phát triển TTKDTM tại khu vực nông thôn bằng hình thức hợp tác giữa NHTM với một số tổ chức khác. Có thể kể đến là hình thức kết hợp giữa MB và Viettel, giữa Vietcombank với ví điện tử MoMo… Các hình thức phối hợp này đã phát huy hiệu quả, có vai trò quan trọng trong việc phát triển TTKDTM ở khu vực nông thôn.

Đáng chú ý, Mobile Money đã trở thành một lực đẩy quan trọng trong việc phát triển TTKDTM ở các khu vực này. Ông Tuấn cho biết, cho tới thời điểm hiện tại, có gần 72.000 điểm giao dịch cung cấp dịch vụ Mobile Money, trong đó có 39.000 điểm giao dịch nằm ở khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa. Trong 9 tháng đầu năm 2022, có gần 14 triệu khách hàng sử dụng dịch vụ này, trong đó 37,5% khách hàng ở nông thôn với tổng giá trị giao dịch đạt 167.680 tỷ đồng. “Đây là con số rất ấn tượng. Có thể nói, chúng ta đã đạt được rất nhiều thành công trong việc triển khai TTKDTM tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hải đảo”, ông Tuấn nhận định.

Là ngân hàng có mạng lưới rộng lớn, nhất là ở khu vực nông thôn, ông Đinh Quang Dân - Phó ban Khách hàng cá nhân Agribank cho biết, ba năm vừa qua, tỷ lệ khách hàng mở tài khoản mới cũng như đăng ký dịch vụ ngân hàng số tại các tỉnh cũng như các thành phố trực thuộc Trung ương loại II, vùng sâu vùng xa có xu hướng tăng. Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy thói quen sử dụng tiền mặt của người dân đã thay đổi.

Theo ông Dân, nhờ các quy định pháp lý do NHNN ban hành, các NHTM trong đó có Agribank đã có điều kiện tung ra nhiều sản phẩm mới như mở tài khoản bằng phương thức e-KYC, phát triển dịch vụ e-mobile, internet banking, và kết nối với các Fintech, thực hiện chi-thu hộ cho các đối tác… Từ việc tiếp xúc khách hàng vùng nông thôn chủ yếu là tại quầy, nay Agribank đã có những ngân hàng lưu động có thể chạy đến từng ngõ ngách, từng điểm để khách hàng giao dịch được thuận tiện.

Tạo thuận lợi tối đa cho người dân tiếp cận dịch vụ

Phát triển TTKDTM khu vực nông thôn đã đạt được kết quả nhất định, nhưng theo ông Phạm Anh Tuấn, quá trình triển khai vẫn gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, người dân ở các vùng sâu, vùng xa vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt, và tâm lý e ngại khi tiếp nhận công nghệ mới, e ngại về an toàn an ninh khi sử dụng thanh toán trực tuyến. Bên cạnh đó, mạng lưới chi nhánh và cơ sở hạ tầng thanh toán của các tổ chức cung ứng dịch vụ đa phần tập trung ở khu vực đô thị, còn ở khu vực nông thôn, mặc dù cũng phát triển nhưng độ "phủ sóng" chưa được như kỳ vọng. Ngoài ra, một số sản phẩm dịch vụ TTKDTM chưa được thiết kế phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng khu vực nông thôn, do đó chưa phát huy được tối đa dịch vụ.

Mặt khác, vấn đề về tội phạm công nghệ cao phát triển ngày càng nhiều, dẫn đến tâm lý e ngại sử dụng dịch vụ, đặc biệt đối với những người dân ở nông thôn, khu vực vùng sâu, vùng xa do kiến thức công nghệ thông tin còn hạn chế.

Để giải quyết những vướng mắc trên, theo ông Trương Quang Việt - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dịch vụ số Viettel (Viettel Digital) chúng ta nên bắt đầu từ việc thay đổi thói quen của người dùng, đặc biệt là vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Đơn cử như câu chuyện phát triển Mobile Money, làm sao để mọi người sử dụng hào hứng, thấy tiện ích hơn sử dụng tiền mặt. Hiện mô hình “chợ 4.0” đã phủ khắp 63 tỉnh thành. Với mô hình này, toàn bộ tiểu thương và người dân có thể mua bán hàng hóa tại chợ bằng cách quét mã QR; hay chuyển tiền qua số điện thoại trên ứng dụng Viettel Money vô cùng nhanh chóng, thuận tiện. Đi chợ là thói quen hằng ngày của người dân, giống như gọi điện thoại, vì vậy từ mô hình này sẽ tạo thành thói quen cho người dân khi sử dụng TTKDTM. Bên cạnh đó, chúng ta cũng phải truyền thông thay đổi nhận thức để người dân thấy là sản phẩm không những tiện ích mà rất an toàn, ông Việt chia sẻ.

Ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Chủ tịch Chi hội thẻ, đại diện Hiệp hội Ngân hàng, kiêm Phó Tổng Giám đốc Sacombank đề xuất, về phía các ngân hàng cũng như các đơn vị tham gia hoạt động cung ứng các dịch vụ thanh toán cần mở rộng hơn nữa trong việc tiếp cận khách hàng khu vực vùng nông thôn. Cùng với đó, cần sự phát triển của truyền thông, cáp quang, wifi thuận tiện, phục vụ cuộc sống vùng sâu, vùng xa trong thời gian tới để thúc đẩy TTKDTM.

Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, thông tin, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử để phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Thực hiện đề án này, ngành Ngân hàng đã tích cực phối hợp với Bộ Công an xây dựng các phương án triển khai, kết nối, khai thác thông tin dân cư, dữ liệu dân cư tại các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, khai thác thẻ căn cước công dân gắn chíp, cũng như tài khoản định danh điện tử để phục vụ cho dịch vụ ngân hàng.

Bên cạnh đó, NHNN cũng đang phối hợp với Bộ Công an và Bộ LĐ-TB&XH triển khai nghiên cứu và đề xuất phương án chi trả trợ cấp an sinh xã hội trên cơ sở định danh, xác thực điện tử để xác định đối tượng hưởng trợ cấp thông qua cơ sở dữ liệu quốc gia và dân cư. Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Công an để hỗ trợ các ngân hàng triển khai rộng rãi các giải pháp đã được thí điểm thành công. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, triển khai các giải pháp để khai thác được cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nhằm giúp cung cấp sản phẩm tiện ích hơn cho người dân, cũng như thúc đẩy TTKDTM ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, tạo thuận tiện hơn cho các khách hàng khi tiếp cận, sử dụng dịch vụ ngân hàng.