Ngày 08/11/2013, NHTW Nga (BoR) quyết định tiếp tục duy trì lãi suất chủ chốt 5,5%/năm nhằm chặn đà suy giảm tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh năng suất lao động và đầu tư trầm lắng, GDP nằm dưới mức tiềm năng và sẽ đạt thấp trong giai đoạn trung hạn. Khả năng kích hoạt năng lực dư thừa từ thời Liên Xô cũ không còn nữa, tổng nguồn vốn đầu tư tại CHLB Nga rất thấp và chỉ chiếm khoảng 21% GDP, thấp hơn tỉ lệ trên 50% và 35% tại Trung Quốc và Ấn Độ, thậm chí thấp hơn tỉ lệ trung bình 27% tại nhóm 5 nền kinh tế mới nổi BRICS.
Trong tháng 10/2013, lạm phát tăng 6,3% so cùng kỳ năm trước, cao hơn mục tiêu đề ra cho năm nay. Nguyên nhân là do các yếu tố phi tiền tệ, bao gồm giá rau quả và một số sản phẩm chăn nuôi tăng bất thường, lạm phát cơ bản vẫn duy trì ở mức 5,5%. Vì thế, giá cả tăng chỉ mang tính ngắn hạn và sẽ giảm xuống ngay trong năm 2014.
Trước đó, ngày 07/11/2013, Bộ Kinh tế Nga đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Nga từ nay đến năm 2013 xuống 2,5%/năm, thấp hơn dự báo tăng trung bình 4,3% đưa ra hồi tháng 4 vừa qua. Điều này làm dấy lên lo ngại, kinh tế CHLB Nga đang mất dần vị thế của một cường quốc đang lên và sẽ tụt hậu trong 16 năm tới đây so với tốc độ tăng trưởng trung bình của kinh tế toàn cầu.
Trước khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, GDP hàng năm của CHLB Nga tăng trung bình 7%, thu nhập bình quân đầu người tăng cao, tình trạng thất nghiệp giảm mạnh, ngân sách liên bang và dự trữ ngoại hối đều tăng, khung khổ thể chế cải thiện đáng kể. Trong đó, hai yếu tố cơ bản hỗ trợ tăng trưởng là giá dầu cao bất thường và việc tận dụng năng lực sản xuất dư thừa được tạo ra sau khi phá bỏ nền kinh tế bao cấp trước đây.
Sau khủng hoảng, tăng trưởng kinh tế bắt đầu chậm dần và triển vọng trung hạn ngày càng xấu đi. Trong năm 2013, GDP khó đạt mục tiêu 1,8% do Chính phủ đề ra, thấp xa so với mong đợi của Tổng thống Putin là tăng 5%. Kết quả thăm dò tại Trường Đại học Kinh tế Moscow đưa ra dự báo, GDP chỉ tăng 1,6% trong năm nay và tăng 2,1% trong năm 2014. Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, lãi suất cao và lòng tin của người tiêu dùng cũng như của doanh nghiệp suy giảm là hai nguyên nhân chủ yếu đang đẩy lùi tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Bộ Kinh tế Nga dự báo, lợi nhuận doanh nghiệp và thu nhập của người lao động sẽ tăng chậm, tăng thêm tình trạng bất bình đẳng về thu nhập giữa các tầng lớp xã hội.
Tăng trưởng thấp đang đòi hỏi Chính phủ Nga phải đẩy nhanh cải cách cơ cấu vốn bị các chuyên gia tư vấn cho là quá chậm chạp. Trong đó, cần gấp rút thay đổi mô hình tăng trưởng theo hướng đa dạng hóa các hoạt động kinh tế, tăng vốn đầu tư và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực, góp phần khai thác tiềm năng của tăng trưởng. Cần cải thiện môi trường đầu tư, tăng cường tính minh bạch và nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tư nhân để hạn chế tình trạng đào thoát dòng vốn ra nước ngoài, chấm dứt sự can thiệp quá mức vào hệ thống ngân hàng và hoạt động của các ngân hàng thương mại nhằm nâng cao hiệu quả phân bổ và sử dụng nguồn vốn đầu tư. Cần có chính sách khuyến khích nhập cư, đặc biệt là lao động có tay nghề cao nhằm bù đắp tình trạng dân số già hóa và đang sụt giảm mạnh, v.v.
Nhìn chung, áp lực cải cách đang gây áp lực ngày càng tăng lên Chính phủ của Tổng thống Vladimir Putin mà Thủ tướng Dmitry Medvedev chịu trách nhiệm trực tiếp. Tuy nhiên, dường như mọi động thái cải cách phải chờ đến tháng 02/2014, khi thế vận hội mùa đông tổ chức tại Shochi kết thúc.
Quang Hải – Nguồn: BoR, IMF