Tại cuộc họp ở Copenhagen (Đan Mạch) ngày 19/9/2025, Liên minh châu Âu (EU) đã đạt đồng thuận về lộ trình phát hành đồng Euro kỹ thuật số với mục tiêu trở thành một giải pháp thay thế cho các hệ thống thanh toán của Mỹ đang chiếm ưu thế là Visa và Mastercard. Đồng Euro kỹ thuật số hiện là dự án trọng điểm của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), được thiết kế để bổ sung chứ không thay thế tiền mặt.

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Đồng Euro kỹ thuật số do ECB bảo trợ, sẽ là ví điện tử giúp giảm phụ thuộc vào các hệ thống thanh toán nước ngoài và tăng cường chủ quyền tài chính châu Âu. Các Bộ trưởng Tài chính EU sẽ tham gia quyết định về việc phát hành cũng như giới hạn số lượng đồng euro kỹ thuật số mỗi cá nhân được nắm giữ, để tránh gây ra hiện tượng rút tiền ồ ạt tại ngân hàng. 

Chủ tịch ECB Christine Lagarde khẳng định đây không chỉ là câu chuyện công nghệ. Bà nhấn mạnh rằng đồng Euro kỹ thuật số còn thể hiện năng lực tự chủ về hạ tầng thanh toán của toàn khối kể cả trong các giao dịch xuyên biên giới.

Bản chất, đặc điểm và sự khác biệt với Stablecoin

Đồng Euro kỹ thuật số là một định dạng tiền tệ mới, được thiết kế để bổ sung chứ không thay thế tiền giấy và tiền xu Euro. Đây là một hình thức tiền mặt kỹ thuật số, do Hệ thống châu Âu phát hành - tức ECB cùng với các ngân hàng trung ương quốc gia trong khu vực đồng Euro được cung cấp cho mọi người dân trong khu vực đồng Euro. Đồng tiền này được thiết kế như một đồng tiền an toàn, không rủi ro, phục vụ thanh toán hàng ngày. Người dân và doanh nghiệp có thể sử dụng nó để thanh toán trực tuyến, mua sắm tại cửa hàng hoặc chuyển tiền từ người này sang người khác. ECB mô tả đồng Euro kỹ thuật số như một “hình thức điện tử của tiền mặt dành cho thế giới số hóa”.

Đồng Euro kỹ thuật số sẽ do ECB phát hành, khiến nó an toàn và không rủi ro như tiền mặt vật chất. ECB có nhiệm vụ duy trì giá trị của đồng Euro, dù ở dạng vật chất hay kỹ thuật số. Ngược lại, Stablecoin là các token tiền điện tử do tư nhân phát hành, với mục tiêu duy trì tỷ lệ neo 1:1 so với một tài sản tham chiếu, chẳng hạn như Đô la Mỹ. Khác với tiền do ngân hàng trung ương phát hành, Stablecoin phụ thuộc vào uy tín cam kết từ nhà phát hành để bảo toàn giá trị theo thời gian, và các nhà phát hành cũng có thể sử dụng dữ liệu cá nhân cho mục đích thương mại, theo nhận định của ECB.

 Lợi ích kinh tế, tác động quốc tế và vị thế của đồng Euro kỹ thuật số

Các khoản thanh toán bán lẻ ở châu Âu hiện phụ thuộc nhiều vào các nền tảng và dịch vụ ngoài châu Âu. Đồng Euro kỹ thuật số được kỳ vọng sẽ tăng cường khả năng chống chịu và tính tự chủ chiến lược dưới sự quản trị của châu Âu. “Đối với ECB, đồng Euro kỹ thuật số là một dự án mang tính chiến lược, bao gồm cả việc tạo ra sự độc lập với các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán ngoài châu Âu” - bà Ulrike Kastens, nhà kinh tế cao cấp tại Đức cho biết. Theo ông Claudio Wewel, chiến lược gia ngoại hối tại Thụy Sĩ: “Đồng Euro kỹ thuật số cũng có thể nâng cao hiệu quả bằng cách cho phép thanh toán tức thời hoặc gần như tức thời, giảm phí nhờ cắt giảm khâu trung gian và thúc đẩy tài chính toàn diện”. Ông cũng nhấn mạnh rằng đồng Euro kỹ thuật số sẽ giúp cải thiện tính minh bạch, hỗ trợ phòng chống rửa tiền, và không có rủi ro vỡ nợ - một lợi thế so với các Stablecoin tư nhân.

ECB hy vọng điều này có thể thúc đẩy nhanh hơn tiến trình ban hành đạo luật của EU về đồng Euro kỹ thuật số. Theo ông Piero Cipollone, thành viên Ban điều hành ECB, các biện pháp của chính quyền Mỹ mới nhằm thúc đẩy tài sản tiền mã hóa và Stablecoin được bảo chứng bằng Đô la Mỹ đang làm dấy lên lo ngại về sự ổn định tài chính và tính tự chủ chiến lược của châu Âu. Ông nói thêm: “Dữ liệu cho thấy các hệ thống thẻ nội địa đang mất thị phần trên khắp châu Âu, trong khi các hệ thống quốc tế lại thu phí cao từ các ngân hàng và thương nhân châu Âu. Điều này không chỉ dẫn đến mất thêm phí và dữ liệu, mà còn có thể khiến tiền gửi bằng Euro chuyển sang Mỹ, và từ đó, càng củng cố vai trò của Đô la Mỹ trong thanh toán xuyên biên giới”.

Các khảo sát cho thấy mức độ chấp nhận đang gia tăng: Một nghiên cứu của ECB phát hiện số lượng người dùng tiềm năng về đồng Euro kỹ thuật số đã tăng từ 28% năm 2022 lên 45% năm 2024. Xu hướng này được xác nhận bởi một số khảo sát do ngân hàng trung ương các quốc gia thực hiện. Theo một khảo sát của Công ty tư vấn quản lý và công nghệ BearingPoint (công ty toàn cầu, có trụ sở chính tại Hà Lan), tại 9 quốc gia, cứ 3 người thì có 1 người sẵn sàng sử dụng đồng Euro kỹ thuật số; trong đó, 1/5 số người được hỏi cho biết họ sẵn sàng sử dụng nhiều lần mỗi tuần. Các kịch bản sử dụng ưu tiên là mua sắm trực tuyến và mua sắm tại cửa hàng. Những yêu cầu hàng đầu từ người dùng là miễn phí giao dịch (43%) và được chấp nhận ở mọi nơi (37%). Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, vẫn cần thận trọng về an ninh dữ liệu và khả năng chống chịu của đồng tiền này trước vấn đề rủi ro mạng.

Mặc dù thị trường ngoại hối vận động theo cung và cầu, nhưng vị thế của một đồng tiền như đồng tiền dự trữ toàn cầu được các quốc gia khác nắm giữ trong dự trữ ngoại hối và được sử dụng rộng rãi trong thương mại và tài chính - phụ thuộc vào niềm tin vào thể chế, sự ổn định tài khóa và tầm ảnh hưởng địa chính trị của quốc gia đó. Các chuyên gia cho rằng, hiện nay đang có một cơ hội hiếm hoi để đồng Euro trở thành một lựa chọn thay thế đáng tin cậy cho Đô la Mỹ, vốn đang chịu nhiều sức ép về vị thế đồng tiền dự trữ toàn cầu và đồng Euro kỹ thuật số chính là một kênh để củng cố vai trò của đồng Euro trên các thị trường toàn cầu.

Lộ trình phát hành đồng Euro kỹ thuật số

Tại cuộc họp ở Copenhagen, các bộ trưởng tài chính EU cùng Chủ tịch ECB Christine Lagarde và Ủy viên Thương mại EU Valdis Dombrovskis đã nhất trí các bước tiếp theo của kế hoạch ra mắt đồng Euro kỹ thuật số. Thỏa thuận này sẽ trao quyền cho các bộ trưởng tài chính EU quyết định về lộ trình phát hành đồng Euro kỹ thuật số, cũng như thiết lập mức giới hạn số tiền mà mỗi cư dân có thể nắm giữ. 

Trước đó, tháng 6/2023, Ủy ban châu Âu đã đề xuất dự luật về đồng Euro kỹ thuật số. Tuy nhiên, Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu vẫn chưa phê duyệt văn kiện này. 

ECB hy vọng luật sẽ được ban hành vào tháng 6/2026. Nếu đúng tiến độ, quá trình triển khai chính thức đồng Euro kỹ thuật số sẽ mất thêm khoảng 2 năm rưỡi đến 3 năm. 

Hiện tại, một số quốc gia EU có hệ thống thanh toán kỹ thuật số riêng, nhưng chưa có hệ thống chung được chấp nhận trên toàn khối 27 quốc gia.

Minh Hòa (Tổng hợp)