Sáng ngày 8-6, Chính phủ đã có tờ trình gửi tới Quốc hội về việc bổ sung vốn điều lệ cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank). Tờ trình do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày nêu rõ Agribank là ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, có vị trí quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng phục vụ phát triển kinh tế quốc gia, đặc biệt là vai trò chủ đạo trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
ANh
Sự cần thiết của việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank
Agribank là NHTM do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, có một vị trí quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng phục vụ phát triển kinh tế quốc gia, đặc biệt là vai trò chủ đạo trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Những năm gần đây, kết quả hoạt động kinh doanh của Agribank có những cải thiện rõ nét, đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước thông qua nộp thuế và lợi nhuận.
Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, Agribank chưa được Nhà nước đầu tư bổ sung vốn điều lệ, tốc độ tăng vốn điều lệ luôn thấp hơn tốc độ tăng tổng tài sản, khiến tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng bị suy giảm. Vốn điều lệ của Agribank hiện đạt 30.591 tỷ đồng. Nếu tính theo chuẩn mực vốn Basel II (được hướng dẫn tại Thông tư 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016), thời điểm 31/3/2020, tỷ lệ an toàn vốn của Ngân hàng này chỉ đạt 6,9% (không đảm bảo yêu cầu vốn tối thiểu 8% theo quy định).
Triển khai chiến lược phát triển hoạt động kinh doanh theo Phương án cơ cấu lại giai đoạn 2016 – 2020 đã được cấp thẩm quyền phê duyệt, trên cơ sở thực trạng vốn của Ngân hàng, Agribank đã xây dựng Phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2019 – 2021. Theo đó, mức vốn tự có thiếu hụt của Agribank giai đoạn 2019 – 2021 để đáp ứng chuẩn mực vốn Basel II là rất lớn. Do chưa đáp ứng chuẩn mực vốn Basel II nên Agribank hiện đang được NHNN cho phép thực hiện tỷ lệ an toàn vốn theo quy định của Thông tư 22/2019/TT-NHNN ngày 15/11/2019. Thời điểm 31/3/2020, tỷ lệ an toàn vốn của Agribank theo Thông tư 22/2019/TT-NHNN chỉ đạt 9,2%, đã sát ngưỡng tối thiểu theo quy định (9%). Tuy nhiên, để đáp ứng quy định tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN, Agribank vẫn cần được Nhà nước cấp bổ sung 3.500 tỷ đồng ngay trong năm 2020.
Nếu không tăng vốn điều lệ cho Agribank ngay trong năm 2020 thì sẽ không thể đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ phát triển kinh tế, đặc biệt là vốn tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp nông thôn. Các chỉ tiêu tăng trưởng của Agribank bị ảnh hưởng trực tiếp, ảnh hưởng đến an toàn trong hoạt động ngân hàng, giảm vị thế, vai trò trong hệ thống các TCTD và nguy cơ hạ mức xếp hạng tín nhiệm từ các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế là hiện hữu. Khi đó Agribank sẽ không đảm bảo được vai trò chủ lực trong việc thực thi chính sách của Chính phủ về phát triển nông nghiệp nông thôn khi Ngân hàng này cung ứng đến 50% thị phần tín dụng nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam; ảnh hưởng lớn đến việc triển khai hiệu quả các chính sách giảm nghèo bền vững của Chính phủ.
Hiệu quả kinh tế, xã hội của việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank
Việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank giúp tăng quy mô vốn điều lệ, đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định; đồng thời tạo điều kiện cho Agribank nâng cao năng lực tài chính, gia tăng khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế, đặc biệt là vốn tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trường hợp được cấp bổ sung vốn điều lệ 3.500 tỷ đồng trong Quý III/2020, quy mô vốn điều lệ của Ngân hàng sẽ đạt mức trên 34.000 tỷ đồng. Nhờ đó, năm 2020, dư nợ tín dụng của Agribank dự kiến có thể tăng thêm khoảng 60.000 tỷ đồng, tương ứng với tổng tài sản tăng thêm khoảng 60.000 tỷ đồng, doanh thu và lợi nhuận năm 2020 khả năng tăng thêm khoảng 1.200 tỷ đồng; đóng góp cho ngân sách nhà nước tăng thêm 500 tỷ đồng (bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp và lợi nhuận còn lại); vốn nhà nước tại Agribank tăng thêm khoảng 380 tỷ đồng từ trích lập các quỹ từ lợi nhuận sau thuế. Với việc tăng trưởng 60.000 tỷ dư nợ tín dụng trên đây, hàng ngàn khách hàng sẽ có điều kiện phát triển kinh doanh, tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận, nhờ đó tăng nộp thuế cho ngân sách nhà nước.
Với việc được bổ sung vốn điều lệ 3.500 tỷ đồng nêu trên, năm 2021 và các năm tiếp theo, Agribank có điều kiện tăng quy mô trái phiếu phát hành để tăng vốn cấp 2, nhờ đó tạo điều kiện tăng dư nợ cho vay, doanh thu tăng thêm từ 4.500 tỷ đồng đến 5.000 tỷ đồng. Theo đó, Agribank sẽ tăng nộp ngân sách Nhà nước tương ứng 900 – 1.000 tỷ đồng thuế thu nhập doanh nghiệp, lợi nhuận còn lại khoảng 1.000 – 1.200 tỷ đồng. Ngoài ra, việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank giúp gia tăng giá trị doanh nghiệp cho Agribank, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình cổ phần hóa và gia tăng giá trị thặng dư cổ phần hóa; đảm bảo duy trì và phát huy vai trò chủ lực của Agribank trong đầu tư phát triển nông nghiệp nông thôn; thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước và Chính phủ trong hỗ trợ các đối tượng chính sách, vùng đặc biệt khó khăn, thực hiện các chính sách, chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, góp phần xóa đói giảm nghèo. Đồng thời, tạo điều kiện cho hàng triệu hộ nông dân có vốn sản xuất kinh doanh, tăng thu nhập, hạn chế tín dụng đen, góp phần ổn định đời sống nông dân và ổn định xã hội; hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp phát triển kinh doanh, đầu tư công nghệ.
Mức vốn, nguồn đề xuất và căn cứ pháp lý điều chỉnh việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank
Thực hiện quy định tại Khoản 2 Điều 59 Luật Ngân sách Nhà nước, Chính phủ đã xây dựng phương án phân bổ sử dụng nguồn tăng thu và kinh phí còn lại của ngân sách trung ương năm 2019, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 44.
Tại Nghị quyết số 936/NQ-UBTVQH14 ngày 05/5/2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết nghị phương án sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019; trong đó đã phân bổ 14.124 tỷ đồng để bù hụt thu ngân sách trung ương năm 2020 và thực hiện một số nhiệm vụ cấp bách trong phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 vào giao Chính phủ phân bổ cụ thể theo đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công và các Nghị quyết của Quốc hội; báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất về kết quả phân bổ, sử dụng tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019.
Tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4 năm 2020, Chính phủ đã thảo luận và thống nhất việc cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank là cần thiết, cấp bách, cần thực hiện ngay trong năm 2020; nguồn vốn cấp bổ sung từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019; mức bổ sung vốn điều lệ tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp ngân sách nhà nước năm 2020 của Agribank, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng.
Việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank là rất cần thiết, cấp bách và có căn cứ pháp lý để thực hiện (Luật số 69/2014/QH13); tuy nhiên, theo quy định tại Khoản 7 Điều 4 Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 09/11/2016 của Quốc hội về Kế hoạch tài chính 05 năm quốc gia giai đoạn 2016 – 2020 quy định không dùng ngân sách nhà nước để cấp vốn điều lệ cho tổ chức tín dụng thương mại. Do vậy, việc cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ ngân sách nhà nước phải báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.
Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội đồng ý bổ sung dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2020 để bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019 tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp ngân sách nhà nước năm 2020 của Agribank, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng.
NN