Trước hết, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) xin trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội Nguyễn Cao Sơn đã quan tâm đến hoạt động của ngành Ngân hàng. Về ý kiến của Đại biểu trong phiên thảo luận toàn thể tại Hội trường ngày 25/7/2021 đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm, các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng cuối năm 2021 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025:
“Đề nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đẩy nhanh chỉ đạo tiến độ các ngân hàng thương mại có chính sách miễn, giảm lãi suất, phí cho doanh nghiệp, đồng thời gia hạn trả nợ gốc vay và cơ cấu lại thời hạn trả nợ, hỗ trợ cho doanh nghiệp do chịu ảnh hưởng của dịch Covid.”
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trân trọng tiếp thu để hoàn thiện công tác chỉ đạo, điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng trong thời gian tới, đồng thời cũng có ý kiến báo cáo, giải trình thêm với Đại biểu cụ thể như sau:
Năm 2021, dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, số ca nhiễm lây lan nhanh, phạm vi lây nhiễm rộng, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của nhiều nhà máy và hoạt động thương mại, dịch vụ tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Trước tình hình đó, ngành Ngân hàng đã chủ động thực hiện hệ thống các giải pháp hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 và kịp thời xây dựng, triển khai các giải pháp mới trên cơ sở bám sát diễn biến thực tế của đại dịch. Cụ thể như sau:
1. Về chính sách miễn, giảm lãi suất
- Từ khi dịch Covid-19 khởi phát tới nay, NHNN đã 3 lần (ngày 17/3/2020, ngày 12/5/2020 và ngày 30/9/2020) điều chỉnh giảm đồng bộ các mức lãi suất với quy mô lớn, tổng mức giảm khoảng 1,5-2,0%/năm lãi suất điều hành để sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản cho các tổ chức tín dụng (TCTD). Đồng thời, để hỗ trợ TCTD có điều kiện giảm lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp, NHNN đã giảm 0,6%-1,0%/năm trần lãi suất tiền gửi các kỳ hạn dưới 6 tháng; giảm 1,5%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VNĐ đối với các lĩnh vực ưu tiên (hiện nay là 4,5%/năm).
- Bên cạnh đó, NHNN đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các TCTD triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch1, như: cắt giảm tối đa các loại chi phí, điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, chỉ tiêu lợi nhuận phù hợp nhằm tạo nguồn lực hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, căn cứ năng lực tài chính để thực hiện giảm lãi suất cho vay đối với dư nợ hiện hữu và các khoản cho vay mới.
Việc điều hành giảm các mức lãi suất nêu trên cùng với các giải pháp chính sách tiền tệ đồng bộ đã tác động làm giảm mặt bằng lãi suất cho vay khoảng 1%/năm trong năm 2020 và xu hướng giảm lãi suất này vẫn tiếp tục trong những tháng đầu năm 2021 với mức giảm khoảng 0,4%/năm.
- Ngày 9/7/2021, triển khai Nghị quyết 63/NQ-CP ngày 29/6/2021 của Chính phủ, NHNN đã tổ chức họp trực tuyến với 16 TCTD (chiếm 75% tổng dư nợ nền kinh tế)2 để bàn các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, nền kinh tế trước tác động của đại dịch Covid-19. Sau cuộc họp, 16 ngân hàng thương mại đã đồng thuận giảm lãi suất cho vay trên dư nợ hiện hữu áp dụng từ 15/7/2021 đến cuối năm 2021 với tổng số tiền lãi giảm cho khách hàng ước tính trên 20.372 tỷ đồng. Riêng 04 ngân hàng thương mại Nhà nước tiếp tục cam kết dành thêm 4.000 tỷ đồng để giảm lãi suất, giảm 100% phí dịch vụ ngân hàng trong thời gian giãn cách cho các khách hàng tại các tỉnh, thành phố đang thực hiện cách ly toàn xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
2. Tiếp tục thực hiện các chương trình miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán trực tuyến thông qua nhiều hình thức: (i) NHNN giảm phí giao dịch thanh toán qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng cho các TCTD từ ngày 01/01-30/6/2021 với tổng số tiền khoảng 196,27 tỷ đồng; (ii) Napas áp dụng chính sách giảm phí chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử với tổng số tiền khoảng 818 tỷ đồng: giảm 50% phí giao dịch3 đối với giao dịch chuyển tiền nhanh 24/7, áp dụng chính sách phí mới4 với mức thu thấp hơn mức hiện hành hơn 50%, không thu phí giao dịch với toàn bộ giao dịch chuyển tiền ủng hộ đến tài khoản Quỹ Vắc-xin, miễn phí toàn bộ phí xử lý giao dịch cho các đơn vị đường sắt đối với các giao dịch thanh toán trả sau; (iii) các TCTD thực hiện giảm, miễn phí giao dịch thanh toán cho khách hàng như điều chỉnh giảm phí chuyển tiền qua hệ thống TTĐTLNH cho khách hàng tương đương với số tiền giảm phí mà NHNN, Napas đã giảm; miễn phí chuyển tiền ủng hộ Quỹ vắc xin phòng chống Covid-19 và chỉnh sửa ứng dụng Mobile Banking, Internet Banking; tạo mã QR cho phép khách hàng thực hiện chuyển tiền ủng hộ Quỹ vắc-xin một cách nhanh chóng, thuận tiện. Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng còn chủ động triển khai các gói sản phẩm dịch vụ hỗ trợ khách hàng như: chính sách “zero fee” (miễn phí chuyển khoản, phí quản lý tài khoản...)5; gói tài khoản đa dạng, đi kèm các điều kiện duy trì số dư bình quân theo tháng để được miễn phí giao dịch6...
3. Chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ
- NHNN đã ban hành Thông tư 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 03/2021/TT-NHNN ngày 02/4/2021) tạo khung khổ pháp lý để các TCTD cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi phí, giữ nguyên nhóm nợ, tháo gỡ khó khăn cho các khách hàng vay vốn bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 ở tất cả các lĩnh vực, ngành nghề.
Tính đến ngày 26/07/2021 các TCTD đã: (i) Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ đối với 198.638 khách hàng với dư nợ 309.147 tỷ đồng; (ii) Miễn, giảm, hạ lãi suất vay vốn cho 787.479 khách hàng với dư nợ 1.395.135 tỷ đồng; (iii) Cho vay mới lãi suất thấp hơn so với trước dịch với doanh số lũy kế từ 23/01/2020 đến nay đạt 4.042.012 tỷ đồng cho 525.401 khách hàng. Ngoài ra, Ngân hàng Chính sách xã hội đã thực hiện gia hạn nợ cho 191.235 khách hàng với dư nợ 4.723 tỷ đồng, cho vay mới đối với 3.192.080 khách hàng với số tiền 118.103 tỷ đồng. Tổng số tiền lãi các tổ chức tín dụng miễn, giảm cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 lũy kế từ 23/01/2020 đến nay là khoảng 18.886 tỷ đồng.
- Hiện NHNN đang tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 01/2020/TT-NHNN để phù hợp với thực tế và diễn biến của dịch.
Trên đây là báo cáo giải trình của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về ý kiến của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Cao Sơn trong phiên thảo luận Hội trường về kinh tế - xã hội ngày 25/7/2021. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kính mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ hơn nữa của Đại biểu đối với hoạt động của ngành Ngân hàng.
Trân trọng cảm ơn Đại biểu./.