Trải qua 25 năm thành lập và hoạt động, tập thể Vụ Tổng kiểm soát (nay là Vụ Kiểm toán nội bộ) và các cán bộ làm công tác kiểm toán, kiểm soát nội bộ trong hệ thống NHNN đã không ngừng nỗ lực phấn đấu, rèn luyện hoàn thành suất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào việc duy trì hoạt động ổn định, đúng pháp luật, an toàn tài sản trong toàn hệ thống NHNN.
Công tác kiểm toán
Ngày 27/12/1990, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ký Quyết định số 115/NH-QĐ thành lập Vụ Tổng kiểm soát (nay là Vụ Kiểm toán nội bộ). Trải qua 25 năm hoạt động, được sự quan tâm, chỉ đạo của Ban Cán sự Đảng, Ban Lãnh đạo NHNN và sự nỗ lực phấn đấu không ngừng của tập thể Vụ Kiểm toán nội bộ cùng các cán bộ làm công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ tại các Vụ, Cục, đơn vị thuộc NHNN, công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ đã được thực hiện thường xuyên, liên tục, đầy đủ các mặt hoạt động của tất các các đơn vị và đạt được nhiều thành tích, góp phần quan trọng vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của toàn Ngành. Công tác kiểm toán nội bộ trong hệ thống NHNN luôn được duy trì và ngày càng phát triển. Vụ Kiểm toán nội bộ đã thực hiện tốt chức năng tham mưu, giúp Thống đốc và Ban lãnh đạo NHNN trong lĩnh vực kiểm soát, kiểm toán nội bộ, duy trì sự ổn định, lành mạnh, hiệu lực, hiểu quả trong các mặt hoạt động của NHNN; đảm bảo an toàn về tiền, tài sản được Nhà nước giao cho NHNN quản lý, bảo quản. Những nỗ lực phấn đấu không ngừng của các tập thể, cán bộ triển khai công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ tại hệ thống NHNN thể hiện trên các mặt sau:
Thực hiện tốt công tác nghiên cứu, xây dựng pháp luật, cơ chế, chính sách về kiểm soát, kiểm toán nội bộ NHNN:
Trong quá trình hoạt động, Ban Lãnh đạo Vụ Kiểm toán nội bộ luôn xác định công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ chỉ có thể hoạt động tốt nếu có một hệ thống các văn bản pháp lý, các quy trình nghiệp vụ đầy đủ, đồng bộ và phù hợp. Do đó, ngay sau khi chính thức đi vào hoạt động (tháng 7/1991), khắc phục vướng mắc, khó khăn của đơn vị mới thành lập, Vụ Tổng kiểm soát đã tổ chức ngay việc nghiên cứu soạn thảo, trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản pháp quy và quy trình nghiệp vụ làm cơ sở để Kiểm soát viên sử dụng trong quá trình thực hiện kiểm tra, giám sát các hoạt động nghiệp vụ của NHNN; phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, tham khảo tài liệu kiểm toán nội bộ của Ngân hàng TW các nước, ý kiến tư vấn của các chuyên gia trong và ngoài nước và đã nhanh chóng xây dựng được hệ thống văn bản khá hoàn chỉnh, trong đó các quy định, quy trình được ban hành tương đối đầy đủ, phù hợp với thực tiễn và được triển khai trong toàn hệ thống NHNN.
Đáng chú ý là, sau khi Luật NHNN năm 2010 có hiệu lực, Vụ Kiểm toán nội bộ đã tham mưu cho Thống đốc ban hành khá đầy đủ, đồng bộ hệ thống văn bản pháp luật và quy chế, quy trình nghiệp vụ phục vụ quản lý, điều hành hoạt động kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ trong hệ thống NHNN đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.
Công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ được thực hiện thường xuyên, liên tục, đầy đủ các mặt hoạt động tại các đơn vị thuộc NHNN
Từ những ngày đầu đi vào hoạt động, nhiệm vụ giám sát, kiểm soát an toàn tài sản kho quỹ, kiểm soát báo cáo tài chính được coi là nhiệm vụ quan trọng trong công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ. Kiểm soát viên của Vụ Tổng kiểm soát đã thực hiện giám sát trực tiếp hàng ngày việc xuất nhập tài sản tại Kho tiền Trung ương I; giám sát, kiểm tra quá trình in đúc tiền và tham gia giám sát công tác tiêu huỷ tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. Mỗi năm tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính khoảng 20 đơn vị (chiếm gần 1/3 tổng số đơn vị kế toán). Trong đó, đối với Vụ Kế toán - Tài chính, Sở Giao dịch, được tiến hành kiểm toán định kỳ hằng năm; các đơn vị khác được tiến hành theo định kỳ 2 - 3 năm một lần. Kết quả kiểm soát, kiểm toán đối với công tác an toàn kho quỹ, tài chính kế toán của Vụ Tổng kiểm soát nói riêng và của Kiểm soát viên các đơn vị nói chung đã góp phần rất quan trọng đảm bảo an toàn tiền và tài sản trong kho quỹ, trong quá trình in, đúc, tiêu huỷ tiền; phát hiện và chấn chỉnh kịp thời những tồn tại trong việc chấp hành chế độ tài chính- kế toán. Qua đó, đã có tác dụng nâng cao trách nhiệm của Thủ trưởng đơn vị trong quản lý tài sản, nguồn vốn, chấp hành chế độ tài chính, kế toán cũng như việc lập, xét duyệt và thực hiện kế hoạch thu chi tài chính hằng năm.
Trong 5 năm trở lại đây, bình quân mỗi năm Vụ Kiểm toán nội bộ thực hiện kiểm toán đối với 30 đơn vị, kết hợp kiểm toán nhiều chuyên đề khác nhau. Công tác kiểm toán nội bộ của NHNN hiện nay từng bước tiếp cận với thông lệ chung của quốc tế, theo hướng tư vấn, hỗ trợ các đơn vị trong việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, đảm bảo hoạt động đúng pháp luật và quy định của Thống đốc NHNN, an toàn và hiệu quả trong quản lý tiền, tài sản Nhà nước tại NHNN.
Bảo đảm an toàn tiền, tài sản do NHNN quản lý
Vụ Kiểm toán nội bộ đã thực hiện tốt công tác tham mưu cho Thống đốc trong việc xây dựng các quy chế, cơ chế, hướng dẫn nghiệp vụ và tổ chức giám sát an toàn tài sản trong toàn hệ thống NHNN; Việc bảo đảm an toàn tiền, tài sản do NHNN quản lý được xem là một nhiệm vụ trọng yếu trong công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ.
Từ năm 2008 trở lại đây, với vai trò là đơn vị đầu mối của NHNN, Vụ Kiểm toán nội bộ đã phối hợp thường xuyên với cơ quan Kiểm toán Nhà nước, Bộ Tài chính để kịp thời tham mưu cho Thống đốc chỉ đạo, xử lý các vấn đề liên quan đến hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước và kiểm tra của Bộ Tài chính tại NHNN.
Thực tế thời gian qua đã cho thấy, hoạt động kiểm toán, kiểm soát nội đã giúp các đơn vị kịp thời có các biện pháp khắc phục những vướng mắc, khó khăn, từ đó hoàn thiện, nâng cao hơn chất lượng, hiệu quả điều hành trong hoạt động của các đơn vị, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị chung của Ngành.
Qua chặng đường 25 năm hoạt động, Vụ Kiểm toán nội bộ đã khẳng định được vai trò quan trọng trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước và chức năng ngân hàng trung ương của NHNN Việt Nam. Với nhiệm vụ được giao, Vụ Kiểm toán nội bộ đã tích cực, chủ động tham mưu cho Thống đốc thực hiện có hiệu quả kiểm toán nội bộ và kiểm soát hoạt động các đơn vị, góp phần không nhỏ vào việc duy trì hoạt động ổn định, đúng pháp luật, an toàn tài sản trong toàn hệ thống NHNN. Đến nay, hoạt động kiểm toán nội bộ của NHNN đã phát triển toàn diện cả về bề rộng và chiều sâu, triển khai trên tất cả các mặt hoạt động của NHNN với đầy đủ các loại hình kiểm toán theo yêu cầu của một NHTW.
Trong thời gian tới, để tiếp tục đóng góp vào việc hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của NHNN, Vụ Kiểm toán nội bộ đã xác định phải luôn chủ động và phát huy trách nhiệm trong việc tham mưu Thống đốc và Ban lãnh đạo NHNN chỉ đạo các đơn vị trong hệ thống NHNN thực hiện thật tốt nhiệm vụ được giao, nhất là trong việc duy trì sự ổn định, lành mạnh, đúng pháp luật và chỉ đạo của Thống đốc trong thực hiện chức năng nhiệm vụ đạt hiệu quả cao; đảm bảo an toàn tài sản của Nhà nước, thực hành tiết kiệm trong hoạt động của toàn hệ thống NHNN.
CKH