a) Tên Đề tài: Kinh nghiệm xây dựng khuôn khổ chính sách nhằm phát triển và vận hành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô
Mã số: ĐTNH.014/22
b) Tổ chức chủ trì thực hiện: Học viện Ngân hàng
c) Chủ nhiệm và người tham gia chính:
- Chủ nhiệm: TS. Nguyễn Hồng Yến - Trưởng bộ môn Kế toán Ngân hàng, Khoa Ngân hàng, Học viện Ngân hàng.
- Thư ký: ThS. Nguyễn Thị Vân - Giảng viên, Khoa Ngân hàng, Học viện Ngân hàng.
- Thành viên tham gia:
- ThS. Hà Thị Thanh Thủy - Trưởng phòng, Cục III, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
- ThS. Nguyễn Thị Tuyết Mai - Giám đốc Trung tâm Tư vấn nguồn lực tài chính vi mô doanh nghiệp nhỏ và vừa (Nhóm công tác Tài chính vi mô Việt Nam).
- ThS. Đinh Thị Anh Tuyết - Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ, Quỹ Hỗ trợ hộ gia đình thu nhập thấp phát triển kinh tế (Quỹ VietED)/Chương trình tài chính vi mô VietED (VietEDMFP).
- TS. Nguyễn Thị Cẩm Thuỷ - Phó Trưởng Khoa, Khoa Kinh doanh Quốc tế, Học viện Ngân hàng
- TS. Phan Thị Hồng Thảo - Trưởng Khoa, Khoa Ngân hàng - Học viện Ngân hàng - Phân viện Bắc Ninh.
- ThS. Thái Thu Hường - Chuyên viên, Vụ Hợp tác Quốc tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
- CN. Lê Anh Vũ - Chuyên viên, Trung tâm Tư vấn nguồn lực Tài chính vi mô doanh nghiệp nhỏ và vừa (Nhóm Công tác Tài chính vi mô Việt Nam).
- CN. Nguyễn Phương Thảo - Chuyên viên, Trung tâm Tư vấn nguồn lực Tài chính vi mô doanh nghiệp nhỏ và vừa (Nhóm Công tác Tài chính vi mô Việt Nam).
d) Các chủ đề nghiên cứu chính:
- Cơ sở lý luận về bán buôn tín dụng đối với các tổ chức tài chính vi mô
- Kinh nghiệm quốc tế về cơ chế chính sách và mô hình hoạt động bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô.
- Đánh giá điều kiện phát triển và vận hành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô tại Việt Nam.
- Đề xuất mô hình cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô tại Việt Nam.
- Giải pháp phát triển và vận hành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô tại Việt Nam.
đ) Thời gian bắt đầu và thời gian kết thúc:
- Thời gian bắt đầu: Tháng 06/2022
- Thời gian kết thúc: Tháng 12/2023
e) Kinh phí thực hiện: 200 triệu đồng.
g) Kết quả thực hiện: Giỏi
h) Mô tả tóm tắt:
Nhằm mục tiêu nghiên cứu cơ sở lý luận, kinh nghiệm quốc ế về xây dựng khuôn khổ chính sách, mô hình bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô (TCVM); đánh giá các điều kiện hình thành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức TCVM tại Việt Nam để đề xuất các giải pháp chính sách phát triển và vận hành mô hình, cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức TCVM ở Việt Nam, đề tài ĐTNH.014/22 đã triển khai các nội dung nghiên cứu cụ thể sau:
Chương 1 đã hệ thống hoá cơ sở lý luận về bán buôn tín dụng đối với các tổ chức TCVM. Đề tài tập trung làm rõ khái niệm, đặc điểm của bán buôn tín dụng đối với các tổ chức TCVM và điều kiện hình thành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức TCVM. Chương 1 cũng đã chỉ ra các loại hình tổ chức, mô hình tổ chức thực hiện bán buôn tín dụng cho các tổ chức TCVM cũng như các nhân tố tác động đến sự vận hành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức TCVM.
Chương 2 thực hiện khảo sát kinh nghiệm thành lập và vận hành Quỹ bán buôn tín dụng tại Bangladesh, Nepal và Ấn Độ là các quốc gia có sự phát triển mạnh mẽ của TCVM nói chung và hoạt động của Quỹ bán buôn tín dụng TCVM nói riêng. Kinh nghiệm của các nước đã được phân tích từ việc thành lập Quỹ, tới việc vận hành quỹ và hệ thống cơ sở pháp lý chi phối. Từ đó, nhóm nghiên cứu đã rút ra được 5 bài học kinh nghiệm cho việc xây dựng và vận hành quỹ bán buôn tín dụng tại Việt Nam.
Chương 3 đã thực hiện đánh giá điều kiện phát triển và vận hành cơ chế bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô tại Việt Nam, trong đó đưa ra các đánh giá về khuôn khổ pháp lý cũng như đánh giá về thị trường TCVM và nhu cầu về vốn từ các tổ chức TCVM.
Chương 4 đã nêu rõ định hướng phát triển ngành TCVM tại Việt Nam, từ đó đưa ra các phương án/mô hình cho vay bán buôn có thể lựa chọn phù hợp với thị trường tài chính vi mô Việt Nam và cơ chế vận hành mô hình bán buôn tín dụng. Mô hình/cơ chế bán buôn đã được nhóm tác giả đề xuất qua đó khẳng định không thành lập pháp nhân Quỹ bán buôn độc lập mà cần phải được hình thành trong một ngân hàng nhất định. Hai phương án (hình thành Quỹ đầu tư TCVM tại NHCSXH Việt Nam và tạo lập cơ chế bán buôn tại các NHTM trong đó lựa chọn thí điểm là NHNo&PTNT Việt Nam) đã được phân tích cụ thể. Phương án phát triển phương thức cho vay hợp vốn giữa NHTM và các tổ chức, chương trình dự án TCVM cũng được đề xuất thực hiện, đây là cơ chế tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả các bên có tham gia và cũng tăng cường khả năng kiểm soát khoản vay tốt hơn.
Chương 5 đã đưa ra hệ thống 3 nhóm giải pháp và khuyến nghị: (i) tạo lập hành lang pháp lý thông thoáng giúp hỗ trợ hoạt động bán buôn tín dụng cho TCVM theo các phương án đã đề xuất; (ii) giải pháp thu hút vốn đảm bảo cấu trúc vốn bền vững cho quỹ bán buôn tín dụng cho các tổ chức TCVM ở Việt Nam và (iii) nhóm giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường TCVM.